Дәріс тақырыбы:Психологиялық кеңес берудің әдіснамалық негіздері Оқытушы: п.ғ.м.,оқытушы Ә.К.Толқынбаева

1 слайд
ҚАЗАҚ СПОРТ ЖӘНЕ ТУРИЗМ АКАДЕМИЯСЫ ОЛИМПИАДАЛЫҚ СПОРТ ФАКУЛЬТЕТІ Дене мәдениеті және спорттың теориялық негіздері кафедрасы Пән: Психологиялық білім беру негіздері. (Бб траекториясы) Дәріс тақырыбы:Психологиялық кеңес берудің әдіснамалық негіздері Оқытушы: п.ғ.м.,оқытушы Ә.К.Толқынбаева

2 слайд
• Дәріс жоспары: • Психологиялық кеңес берудің әдіснамалық негіздері • Психологиялық кеңес берудің негізгі бағыттары

3 слайд
• Психологиялық кеңес берудің әдіснамалық негіздері консультанттың адамның белгілі бір психологиялық моделін, ақыл-ой дамуының қозғаушы күштері мен тетіктерін таңдау және қабылдау проблемасымен байланысты. Психолог қолданатын теория кеңес беру үшін ұйымдастырушылық принциптерді белгілейді. Жинақталған фактілерді қорытындылай келе, клиенттің хаотикалық, ұйымдасқан ішкі әлемінің күрделі құбылыстарын түсінікті ете отырып, оның проблемасын түсінудің кең перспективасын ашады. Теория бұл мәселені түсіндіретін және оны шешудің тиімді әдістерін көрсететін динамикалық гипотезаларды тұжырымдауға көмектеседі. Тәжірибе жинақтай отырып, әр психолог өз теориясын жасайды," құрастырады", ол клиенттермен өзара әрекеттесудің жеке тәжірибесін көрсете отырып, белгілі теориялық бағыттар мен бағыттарға сүйенеді. • Қазіргі уақытта психологияда қалыптасқан психологиялық кеңес беру практикасының мүмкін тәсілдерін сипаттау оларды бөлудің келесі негіздерін ескереді: • - жеке тұлғаны және оның дамуының қозғаушы күштерін жалпы психологиялық түсіну; • - адамның психологиялық мәселелерін анықтау. • Сонымен, бірінші негізде келесі негізгі бағыттар ерекшеленеді: • 1. Терең психология.Оған психоанализ жатады (3. Фрейд), жеке психология (А. Адлер), аналитикалық психология (К. Юнг), трансактілік талдау (Э. Берн) және т. б. • 2. Мінез-құлық бағыты: Әлеуметтік оқыту, әлеуметтік құзыреттілік тренингі; өзін-өзі оқыту; когнитивтік терапия; рационалды- эмоционалды терапия (А. Эллис) және т. б. • 3. Гуманистік бағыт: постредавленогештальт терапиясы( Р. Перлз), жеке орталық терапия (к.Роджерс), Логотерапия (в. Франкл), психодрама (Морено). • Әр бағыттың сипаттамасы әр бағытта қолданылатын негізгі ұғымдарды және клиентке әсер етудің негізгі әдістерін анықтауға мүмкіндік беретін қысқаша аннотация болады.

4 слайд
• Терең психология (психодинамикалық бағыт). Бүгінгі таңда 3 жасаған психодинамикалық теория. Фрейдтің көптеген модификацияларында бар және А.Адлер, Э. Эриксон, Э. Фромм, к. Хорни, к. Джунг, в. Рейх және т. б. еңбектерімен ұсынылған. • Өздеріңіз білетіндей, бейсаналық тұжырымдама 3 теориясының негізгі нүктесі болып табылады. Фрейдтің. Бейсаналық ұғымы адам өмірінің күрделілігі мен түсініксіздігін сипаттауға мүмкіндік береді. Психоанализдің негізгі міндеті-адамды басқаратын подсознание саласын анықтау және зерттеу. Психолог клиентпен психодинамикалық теория тұрғысынан жұмыс істей отырып, клиенттің бейсаналық процестерін түсініп, оларға әсер етуді үйренуіне тырысады. Бұл жағдайда психолог пен клиенттің өзара әрекеттесу мақсатына қол жеткізілді деп саналады. • Бұл теория тұрақты жеке сипаттамалары, мінез-құлық стереотиптері ерте балалық шақта қалыптасады, содан кейін ересектердің мінез-құлқында әр түрлі нұсқаларда шығарылады деп болжайды. Стереотиптердің мазмұны көбінесе жеке дамудың әртүрлі міндеттерін жүзеге асыратын кезеңдердің мазмұны мен динамикасымен және адам өтетін дағдарыстармен анықталады. Яғни, адамның өмірі осы мағынада оның өткенімен анықталады.

5 слайд
• Клиентпен жұмыс істейтін Психолог проблемалардың туындауына ықпал ететін дағдарыстардың мазмұнын бөлуі керек. Клиенттің өзі проблемалардың шығу тегі туралы хабардар болу бүкіл жұмыстың орталығына қойылады, ал бұл процесстегі басты сәт-жеке өзгерісті бастайтын Сәт. Сонымен қатар, кеңесші адамның әлеуметтік ортаға бейімделу белсенділігін сипаттайтын басым эмоционалды және мінез-құлық стереотиптерін анықтайды, олардың бір-бірімен және адамның өткен тәжірибесімен байланысын орнатады. Эмоционалды және мінез-құлық стереотиптерін тануды тұлғаның қорғаныс механизмдерін зерттеу арқылы жүзеге асыруға болады. • Психикалық теорияларда қорғаныс механизмдерінің көпшілігі жыныстық және агрессивті инстинкттерді басу және сақтау үшін қолданылады, осылайша сыртқы (Әлеуметтік) және ішкі (бейсаналық) күштер арасындағы энергетикалық тепе- теңдікті сақтау.

6 слайд
• Сіз білуге тиіс психологиялық кеңестер! • Біздің әрбір күніміз – психология. Себебі адамның әрбір іс-қимылы мен сөйлеген сөзі өзі жайынан хабар беріп тұрады. Ал мына төмендегі психологиялық кеңестер өмірде кездесетін түрлі ситуациялар мен өзіңізді, айналаңыздағы адамдарды тануға үйретеді. • 1. Бір топ адам күлгенде, әрқайсысы топ ішіндегі өзіне іштей ұнайтын адамына қарап күледі екен. • 2. Қолдарының көмегімен әңгімесін түсіндіргісі келген адам, сізге сенеді. • 3. Әңгіме барысында басыңызды изеп немесе сұрақ қойып отырсаңыз, тыңдаушылар сіздің сөзіңізге толық кіріге бастайды. • 4. Өтірік сөйлеп жатқанда, сөз арасына ұялдыратындай, қымсынатындай оқиға қоссаңыз, сіздің жалған сөзіңіз сенімдірек шығады. • 5. Егер адамға сұрақ қойғанда толық жауап бермесе, күте тұрыңыз, ол міндетті түрде әңгімесін жалғайды. • 6. Біздің есімізде аяқталған сабақтан гөрі, үзіліп қалған сабақтар көбірек қалады (бұл Зейгарник эффектісі деп аталады). Сол сияқты бір әннің сөздері ойыңыздан шықпай қойса, сол өлеңнің соңғы қатарын ішіңізден қайталай берсеңіз, тезірек ұмытып кетесіз. • 7. Бір адамнан жақсылық жасауды өтінсеңіз, сіз де оған жауап қайтаруға дайын болыңыз. • 8. Күйзеліс кезінде сағыз шайнаған көмектеседі. • 9. Әңгіме барысында тыңдаушының аяғының ұшы сізге қарап тұрса, ол сізді шын ниет қойып тыңдап тұрғаны. Ал басқа жақа бағытталып тұрса, ол тезірек сізден құтылуды қалайды. • 10. Егер біреумен танысуға барғанда, есімін ұмытып қаламын деп қорықсаңыз, оның есімін жиі сұрақтарыңызға қосып отырыңыз. Мәселен, «Сәлем, (аты)», «Халің қалай, (аты)?». • 11. Егер бір адаммен кездескенде қуанышты екеніңізді білдірсеңіз, ол да шын мәнінде қуанатын болады. • 12. Әңгімелесушінің көзіне қарап сөйлессеңіз, оның сізге ықыласы ауады.

7 слайд
• Пайдаланылған әдебиеттер: • 1. Сатиева Ш. Даму психологиясы (теориялық және практикалық курс). Оқу құралы. – Астана: Фолиант, 2012. – 232 бет. • 2. Жұбаназарова Н.С. Жас ерекшелік психологиясы: Оқу құралы. – Алматы: Қазақ университеті, 2012. – 286 бет. • 3. Ишанов П.З., Бейсенбекова Г.Б. Психологиялық-педагогикалық диагностика негіздері. Оқу құралы. – Қарағанды, ЖК «Ақ Нұр баспасы», 2012. – 206 бет. • 4. Даму психологиясы: Оқулық / М.К. Бапаева. – Алматы: 2014. – 440б. • 5. Сәбет Бап-Баба (Бабаев). Психология негіздері: Оқу-анықтмалық қолданба. Алматы: Нұр-пресс, 2007. – 106 бет. • 6. Мұқанов Ы.Б. Жас және педагогикалық психология. Алматы, 1991. – 237 бет. • 7. Жұмабаев М. Педагогика. Алматы, 1999. – 160 бет. • 8. Бейсенбекова Г.Б., Молдабаева Р.А., Нұрғалиева С.М., Жас ерекшелік психологиясы. Оқу құралы. – Қарағанды. ЖК «Ақ Нұр баспасы», 2012. – 186 бет. • 9. Қ. Жарықбаев. Психология. Оқулық. Алматы, «Білім», 1994ж. • 10. Жақыпов С.М., Бердібаева С.Қ. Психология: Адамзат ақыл-ойының қазынасы. Таймас Баспа Үйі: Алматы 2015ж. • 11. Бабаев С.Б., Оңалбек Ж.К. Педагогика негіздері. Алматы "Заң әдебиеті", 2005 жыл – 228 бет. • 12. Маслоу А. Мотивация и личность. Москва, 1998. – 467 бет. • 13. Маркова А.К. Мотивация учения и ее воспитание у школьников. – Москва: Педагогика, 1998 г. • 14. Маркова А.К. Формирование мотиваций учения в школьном возрасте. – Мосва: Просвещение, 1999 г.