Денсаулық тазалық кепілі

1 слайд
Оқу-тәрбие үрдісінде денсаулық сақтау технологияларын қолдану мәселелері

1 слайд

2 слайд
• Қазіргі уақытта әлеуметтік экономикалық даму кезеңінде денсаулық сақтаудағы жеке тұлғаның рөлі көтерілуде. • Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев өзінің Қазақстан халқына жолдаған "Қазақстан – 2030" Жолдауында халықтың әлеуметтік жағдайын жақсартуда денсаулықты сақтаудың маңызы туралы және салауатты өмір сүру салтын дамытудың қоғам үшін аса қажеттігі туралы айтып өткен болатын. • ҚР мемлекеттік құжаттарында: Қазақстан Республикасы Ата заңында, "Білім туралы" Заңында, "Білім" атты мемлекеттік бағдарламада жас ұрпақтың денсаулығын сақтау мен нығайту бойынша белсенді іс- шаралардың қажеттігі мен мемлекеттік маңызды басымдылық ретінде көрсетілетіндігі жайдан жай емес.

2 слайд

3 слайд
• Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметі бойынша адам денсаулығының 52% оның өмір сүру тәртібі мен әлеуметтік жағдайына байланысты екендігін көрсетеді. • Қазақстан Республикасының оқушыларын дәрігерлік тексеруден өткізудің нәтижесі бойынша 44,8% балалардың ауру екендігі, олардың ішінде 35%-ы үнемі дәрігерлік бақылауда болу керектігін көрсетті. • Оқушыларда бірінші кезекте тыныс алу, ас қорыту, сезім мүшелерінің аурулары басым, ал 8-сыныпқа келген оқушылардың 40 % жүйке жүйесі ауруларымен, 30 % -дан астамы көру мүшелерінің ауруларымен тіркелген. Жоғары сыныпқа ауысқан сайын балалардың аурулары өсе түсетіндігі байқалды.

3 слайд

4 слайд
• Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының анықтамасы бойынша денсаулық дегеніміз – адамның дене бітімінің кемістігінің жоқтығы мен аурулардың болмауы ғана емес, оның физикалық, рухани және әлеуметтік жағдайының сәтті болуы.

4 слайд

5 слайд
• Денсаулықты сақтау мектептің оқу үрдісінің бір нышаны болып келеді. Ол денсаулық сақтау технологияларында, денсаулық сақтау ортасын құруда, мұғалімдердің оқушының денсаулық мәдениетін қалыптастыру мақсатында медицина қызметкерлерімен, әлеуметтік педагог, психологтармен бірлескен әрекеттерінде көрініс беруде. • Десек те, мұғалімдер денсаулық сақтау технологияларын үнемі қолданбайды . Оқушыларда өз денсаулығына деген аса қамқорлық қалыптаспаған, көпшілігінің денсаулықты сақтау туралы білімдері төмен, өз денсаулығын сақтаудың қарапайым біліктері мен дағдылары қалыптаспаған .

5 слайд

6 слайд
• Денсаулық педагогикасы – денсаулықты жоғалтпай білім беру, тәрбиелеу, дамыту жұмыстарына арналған педагогикалық ғылымның жаңа деңгейі. • • Яғни:

6 слайд

7 слайд
- Оқыту процесін басқарудың сапалы жүйесін қалыптастыру; - Денсаулықты сақтайтын оқу-тәрбиелеу процесін ұйымдастыру; - Мектептің әдістемелік бірлестіктерінің жұмысын пәндік курстар арқылы денсаулық сақтау ортасын қалыптастыру жұмыстарына бағыттау; - Оқушылардың жас ерекшеліктерін ескере отырып, мектептегі әр оқушыға физиологиялық және психологиялық жайлылық жасай білу; - Оқушының отбасымен қарым-қатынас қалыптастырудың кешенді бағдарламасын жасау және жүзеге асыру, отбасына консультативті-диагностикалық, әдістемелік, коррекциялық- педагогикалық көмек көрсету.

7 слайд

8 слайд
Білім берудегі бала денсаулығын сақтау технологиясы дегеніміз – ұстаздың бала денсаулығына зиян тигізбеу ниетінен туындайтын оқыту мен тәрбиелеудегі жүйелі атқарылатын жұмыстар кешені. 1. Оқыту барысын гигиеналық оңтайлы жағдаймен қамтамасыз ету Сынып бөлмесіндегі қалыпты температурамен ылғалдылық, жарық, оқу мебелінің бала денесіне сай келуі, полиграфиялық қағидалар қатаң орындалған сапалы оқулықтар, монитор алдындағы уақыттың сақталуы, т.б. 2. Білім беру процесін дұрыс ұйымдастыру - Оқушыларға қолайлы сабақ кестесі; - Еңбек пен демалудың гигиеналық оңтайлы ұйымдастырылуы; - Сабақ пен үзілістің, оқу аптасы мен мектеп каникулдарының дұрыс ауысымы және т.б. 3. Психологиялық – педагогикалық технологиялар • Педагог өзінің кәсіби тәсілдері бала денсаулығына қаншалықты әсер беретінін ескеру керек. Мұғалімнің педагогикалық іс-әрекеті оқушының денсаулығына тигізетін мектеп әсерінің 50 пайызын құрайды .

8 слайд

9 слайд
Соңғы жылдары жүргізілген зерттеулер оқушылар денсаулығының нашарлауының екі түрлі негізгі себебін анықтады 1. Оқушының қызығушылығы ескерілмей құрылған оқу процесі. Бұл қайшылық салдарынан оқушыларда психологиялық шаршап-шалдығу пайда болады, ол самотикалық ауруларды тудырады. Оқушының сабаққа деген қызығушылығы төмендеп, белсенділігі жойылады, дамуы баяулап, жағымсыз әдеттер пайда бола бастайды. 2. Мектептегі білім жүйесінің кемшілігі ретінде оқушылар денсаулығын күтуді білмейді. Бүгінгі күні мектеп валеологиялық білім беру мен оқушыларда салауатты өмір салтын қалыптастыру міндеттерін жүзеге өз дәрежесінде асыра алмай отыр.

9 слайд

10 слайд
• Сондықтан қазіргі мектеп еркін тұлғаны қалыптастыру технологияларын, оқуға қызығушылығын арттыру методологиясын қажет етеді. Білім берудің маңызды міндеттерін жүзеге асыруда оқушы қызығушылығы мен сұранысы ескерілуі қажет. • Оқушының психологиялық дамуын ескере отырып, білім беру мазмұны мен құрылымы қайта құрылуы қажет. Оқушының іс- әрекеті оның санасына, қоршаған ортамен қатынасына, оның ішкі және сыртқы өміріне байланысты, яғни оның жалпы дамуын анықтайды. • Осы айтылған теориялық негіздерге сүйене отырып, өзін-өзі тани білетін, өзін-өзі бағалай білетін, өзін-өзі үнемі дамытып отыратын тұлғаны қалыптастыратын білім беру мекемесінің моделін құру қажеттігі туындады.

10 слайд

11 слайд
• Көптеген ғалымдар денсаулық тұлғаның барлық мүмкіндіктерінің ашылуының шарты болып табылады, ол баланың жас кезінен бастап қаншалықты денсаулығын сақтауға бейімделген және салауатты өмір салтының дағдыларын қалыптастырғанына байланысты деп қарастырады. • Ал кейбір ғалымдар бұл мәселені тұлғаның физикалық, психикалық және әлеуметтік сәттілігіне байланысты қарастырады .

11 слайд

12 слайд
Денсаулық дегеніміз - аурулардың жоқтығы ғана емес, ол физикалық шынығудың белгілі бір деңгейі, психикалық және әлеуметтік сәттіліктің негізі. • Денсаулықты сақтау үшін салауатты өмір салтына оң ықыластың болғаны жөн. Бұл ретте оқушы тұлғасы ең құнды дүние болып табылады.

12 слайд

13 слайд
• Оқушылар өмірінде күнделікті сабақ барысындағы жан- жақты, артық ақпараттар ағыны, оның үдемелі қарқындылығы, шамадан тыс эмоционалды жүйке жүйесіне салмақ түсу, осының бәрі бала денсаулығына әсер етпей қоймайды. • Денсаулықты сақтау, қалпына келтіру мәселесін бүгінгі білім беру жүйесінде түгелімен шешу мүмкін емес. Әйтсе де білім берудің денсаулыққа кей жағдайда кері әсер ететінін ескеріп, оқытуды салауаттандыруға ұмтылу керек.

13 слайд

14 слайд
• . Оқушылардың денсаулығына маңызды фактордың бірі – ауа алмасуы. Күні бойы ауасы желдетілмеген оқу бөлмесіндегі ауада микроорганизмдер , химиялық қоспалар жиналып, жеңіл иондар саны төмендейді, ауыр иондар көбейеді. • Ауаның мұндай физика-химиялық қасиетінің өзгеруі оқушылардың жұмыс істеу қабілетіне, жалпы денсаулығына кері әсер етеді. Физиологтардың зерттеулері бойынша, ауа алмасу жеткіліксіз оқу бөлмесіндегі оқушылар тыныс алу ауруларымен ауасы таза оқу бөлмесіндегі оқитын оқушыларға қарағанда екі есе жиі ауырады екен. • Сондықтан мұғалім оқу бөлмесін желдеткенде сыртқы ауа температурасына байланысты қанша уақыт ауа алмастыру нормасын білуі қажет.

14 слайд

15 слайд
• Оқушылардың үштен бірінің жұмыс істеу қабілеті әр сабақ сайын төмендейді. • Шаршау мен жалығу сабақтың қиындығына, ұзақтығына, эмоционал-дылығына қарай анықталады. • Сонымен бірге мұны оқушылардың іс – әрекеті мен білімін, қабілетін қалыптастыру деңгейімен де, сабаққа белсенді қатысуымен де анықтауға болады.

15 слайд

16 слайд
• Тіл сабақтарында оқушылар көп жаттығулар орындайды. Жазба жұмыстарының көлемі шағын болуы керек, себебі оқушылар жазудан тез шаршағыш келеді. Ол оқушының оқу үлгерімінің төмендеуіне алып келеді. Оқушының сабаққа деген қызығушылығы да жоғалуы мүмкін. • Жаттығулардың көлемі 7 жастағы оқушы үшін үздіксіз жазудың ең ұзақ уақыты сабақтың бастапқы кезеңінде 2 минут 40 секунд, ал соңында 1 минут 45 секунд уақыт болу керек. 14-15 жастағы оқушылардың үздіксіз жазу ұзақтығы (диктант жазу) 20 минут, осы уақыттан артық жазумен айналысу, жұмыс істеу оқушының шаршауына себеп болады.

16 слайд

17 слайд
• Сабақ барысында оқушылардың шаршауын болдырмау мүмкін емес. Әйтсе де, мұғалімнің міндеті –сабақ барысында оқушыны шаршататын әсерлерді азайту, сабақты ұйымдастыруда денсаулыққа зияны, әсері тимейтін әдістерді, технологияны қолдану.

17 слайд

18 слайд
Мұғалімнің үлгерімі жақсы оқушылармен қарым –қатынаста олардың есімін атап, сөйлесетін жағдай жиі кездеседі. Ал керісінше үлгерімі төмен оқушының сыныпта бар –жоғын елемей, назарын аудармауы да оқушыға жайсыз әсер етеді, білім алуға деген ынтасын төмендетеді. Әр адам баласының жаратылысы әр түрлі, сол табиғатына қарай қабілеттері де әр түрлі болып жатады. Мұғалім баланың осы жаратылысына баса назар аударуы тиіс, кейбір бала мұғалімнің өзін елемегендігін өте ауыр қабылдауы мүмкін, ал керісінше екінші бір оқушы мұғалімнің өзіне назар аудармағанын пайдаланып, өз ісімен айналысып сабақты бос өткізеді.

18 слайд

19 слайд
• Сабақтың 20 минуты жазбаша түрде болса, қалған 25 минуты ауызша жұмыс түрлерімен өткізілсе оқушылар шаршамайды және сабақ қызықты, тартымды өтеді . • Сонымен қатар көрнекіліктерді сабақта жиі қолдану керек. Оқушылардың көру қабілеттері арқылы есте сақтау қабілеттерін бірге дамытуға болады.

19 слайд

20 слайд
• . Кез –келген сабақта оқушының жақсы эмоциясын оята білу керек. • Жағымды эмоция: қуану, сүйіспеншілік, жайдары, ақжарқындық Жағымсыз эмоция: қорқыныш, қайғы, үрей.

20 слайд

21 слайд
Оқушылардың бойы әрдайым шынығып тұруы керек • . Сабақтарда қанша отырып жұмыс істесе, соншалықты қозғалыста болуы керек. • Шынығу –ағзаның қорғаныш механизмін жоғарылатады, әр түрлі ауруларға, қарсы тұру қабілетін тұрақтандырады; • жұмыс істеу қабілетін жоғарылатады; • көңіл күйді жақсартады; • сергек сезінуге көмектеседі; • адамның жігерлі қабілетін дамытады; • мақсатқа жету мен дегеніне ұмтылуын қалыптастырады; • ағзаның зат алмасу процесін жақсартады; • Осы шынығу, әрдайым қозғалыста болу адам ағзасына зор ықпал етеді.

21 слайд

22 слайд
• • КӨЗГЕ ПАЙДАЛЫ ЖАҒДАЙ  ЖАСАЙМЫЗ • 1. Үйдің іші жарық болуы тиіс, күн сәулесі мол түсуіне жол ашып, терезелердің әйнегін еш нәрсе көлегейлемеуі, таза болғаны жөн. Алайда, шаңқай түсте шақырайған күн сәулесін түсірмей, перде тұту керек. Тым жарықтың да зияны жетерлік. • 2. Бала үстелге отырып, жазу, сурет салумен айналысқанда жарықтың тек сол жағынан түскені дұрыс. Кешке қуаты 100 Вт-тан кем болмайтын, төбеден түсетін электр жарығын қосу керек.  • 3. Баланың үстел басында отырған қалпын қадағалаңыз. Арқасын тік ұстап, басын тұқырайтпай отыруы тиіс. Аяғының астына биіктетіп бір зат қою керек. Көзі мен үстел үсті арақашықтығы 33-35 см-дей болуы тиіс, ал кітап қараса немесе оқыса, оны арнайы кітап қойғышқа салып қойған жөн. • 4. Теледидарға дейінгі қашықтық оның диагоналінен 5 есе алыс болуы тиіс. • 5.  Бөлменің ауасын жиі желдетіп, мүмкіндік болса, ауа ионизаторын пайдаланған дұрыс. Ақшамда, күңгірт жерде, көлікте және жатып кітап оқуға мүлдем болмайды. • 6. Компьютердің мониторы қол созымдай қашықтықта тұруы тиіс, әрі монитор оның дәл ортасы көздің деңгейінен 15 см-дей төмен болатындай етіп орналастырылғаны жөн. Жарығы бәсеңдеу болуы тиіс. Монитор аларда ақшаны үнемдеп, сапасызын алып жүрмеңіз. Арзан монитор көзге өте зиян болады.

22 слайд

23 слайд
• КӨЗГЕ АРНАЛҒАН ЕМДІК-САУЫҚТЫРУЖАТТЫҒУЛАРЫ • Түрегеліп тұрған қалыпта орындалады: • 1. Жоғары қарап тұрып, көзді жылдам төмен түсіру (6-8 рет); • 2. Диагональ бойынша: алдымен жоғары оңға, одан соң төмен солға қарау ( 6-8 рет); • 3. Горизонталь жазықтық бойынша оңға және солға қарау ( 6-8 рет); • 4. Диагональ бойынша жоғары-солға, кейін төмен-оңға қарау ( 6- 8 рет); • 5. Беттің орта тұсы деңгейінде қолды алға созып, бір саусаққа тесіле қарау және саусақты біртіндеп көзге тірелгенше жақындату (6-8рет); • 6. Сұқ саусақты кеңсірікке қойып, оған екі көзбен бірдей қарау ( 10-11 рет); • 7. Көз алмасын сағат тілі бойынша айналдыра қарау және керісінше. Жаттығуларды тұрақты түрде жасауға тырысу керек.

23 слайд

24 слайд
Жалпы денсаулыққа зиянды әсер ететін факторлар.  Дұрыс тамақтанбау.  Зиянды әдеттерге үйірсектік.  Әлеуметтік жағдайдың төмендігі.  Дене белсенділігінің шектеулілігі.

24 слайд

25 слайд
Төменгі сынып үшін қиын пәндер шкаласы № Пәндер Балл 1. Математитка 8 2. Қазақ тілі 7 3. Табиғаттану 6 4. Қазақ әдебиеті 5 5. Тарих 4 6. Сурет және ән-әуез 3 7. Еңбек 2 8. Дене шынықтыру 1

25 слайд

26 слайд
Жоғарғы сыныптар үшін қиын пәндер шкаласы № Пәндер Балл 1. Математитка, қазақ тілі 11 2. Шет тілі 10 3. Фи...

26 слайд