1 слайд
Тақырыбы:
Дезоксирибонуклеин қышқылының
мутациясы
2 слайд
•
терийлері
•
11.2.4.1 – мутациялардың дезоксирибонуклеин қышқылы репарациясы,
дезоксирибонуклеин қышқылы рекомбинациясы, дезоксирибонуклеин қышқылы
репликациясы арасындағы байланысын табу
•
мутациялардың дезоксирибонуклеин қышқылы репарациясы,
дезоксирибонуклеин қышқылы рекомбинациясы, дезоксирибонуклеин
қышқылы репликациясы арасындағы байланысын табады Оқу мақсаты
Ба ғалау критерийі
3 слайд
Мутация дегеніміз − организм
генотипінің, яғни хромосомалар мен
олардың құрамды бөліктері − гендердің
өзгеруіне байланысты кездейсоқ пайда
болатын тұқым қуалайтын өзгергіштік.
Мутация ұғымын нидерландық ғалым Г.
Де Фриз қалыптастырды . Мутация.
Хуго Де Фриз
(18 48 -1935)
Мутация
4 слайд
Кездейсоқ мутагенез .
Мутагенез (мутациялық процесс ) — мутагендік фактормен алғашкы
кездескеннен бастап мутантты құрылғанға дейін торшада өтетін күрделі
молекулалық процестердің жинағы.
Кездейсоқ мутагенез - мутагендердің әсерінсіз, организмде мутацияның пайда
болу процесі және организмнің тіршілік ету процесінде генетикалық
құрылымдардың зақымдануына әкелетін әртүрлі факторлардың жиынтық әсерінің
соңғы нәтижесі болып табылады.
5 слайд
Экзогендік (табиғи радиация, экстремалды
температуралар және т.б.);
Эндогендік (организмде мутагендік әсер
туғызатын, кездейсоқ, пайда болатын
химиялық қосылыстар метаболиттер;
репликация, репарация, рекомбинация
қателіктері; мутатор - гендер мен
антимутатордың әрекеті; мобильді
генетикалық элементтердің транспозициясы
т.б.)Кездейсоқ мутациялардың пайда болу себептерін екіше бөлуге болады:
мен
6 слайд
Эндогенді факторлар әрекетінің нәтижесі
Мутагенездің эндогендік механизмдерін
анықтайтын құрылымдық факторлардың
арасынан мыналарды бөліп көрсетуге болады:
Қайта құрылатын орындардың жанында тікелей
және кері қайталаулардың болуы;
Ср G1 динуклеотидтің жоғары концентрациясы;
ДНҚ - ның геннен тыс реттілігінің болуы;
Геномның жылжымалы элементтері.
.
7 слайд
Тәжірибелік тапсырма
Тапсырма №1. Мутация мен кездейсоқ мутагенез ұғымдарының
айырмашылығын анықтап, кестені дәптерге сызып толтырыңыз.
Дескриптор:
•
Мутация мен кездейсоқ мутагенез ұғымдарының айырмашылығын
анықтап, мысал келтіре отырып кестені дәптерге сызып толтырады. Процестің
атауы Сипаттамасы Мысал
1
2
8 слайд
Тапсырма жауабы
Тапсырма №1.
Процестің атауы Сипаттамасы Мысал
1 Мутация Генотип өзгеруі Полидактилия, орақ
тәрізді анемия
2 Кездейсоқ
мутагенез Мутагендер әсерінсіз
мутацияның пайда
болуы Репарация,
репликация қателігі
9 слайд
Тәжірибелік тапсырма
Тапсырма №2 . Кестеде берілген тұжырымдардың шындық не жалған
екенін «+» белгісімен белгілеп, толтырыңыз:
Дескриптор:
Кестеде берілген тұжырымдардың шындық не жалған екенін «+»
белгісімен белгілеп, толтырадыТұжырымдар Шындық Жалған
Экзогендік факторларға табиғи радиация, экстремалды
температура жатады
Ср G1 динуклеотидтің жоғары концентрациясы экзогенді
фактор болып табылады
Геномның жылжымалы элементтері эндогенді факторлар
әрекетінің нәтижесі болып табылады
Рекомбинация қателіктері эндогенді факторларға мысал бола
алады
10 слайд
Тапсырма жауабы
Тапсырма №2 Тұжырымдар кестесі
Тұжырымдар Шындық Жалған
Экзогендік факторларға табиғи радиация, экстремалды
температура жатады +
Ср G1 динуклеотидтің жоғары концентрациясы экзогенді
фактор болып табылады +
Геномның жылжымалы элементтері эндогенді факторлар
әрекетінің нәтижесі болып табылады +
Рекомбинация қателіктері эндогенді факторларға мысал бола
алады +
11 слайд
Сабақты бекіту
Тапсырма № 3 Эндогенді факторларды қатысатын процесстерімен
сәйкестендіріңіз:
Дескриптор:
•
Эндогенді факторларды қатысатын процесстерімен сәйкестендіредіЭндогенді факторлар Процесттер
Тікелей және кері
қайталаудың болуы ДНҚ репликациясы
ДНҚ геннен тыс реттілігі Рекомбинация
Динуклеотидтің жоғары
концентрациясы
12 слайд
Сабақты бекіту тапсырмасының жауабы
Тапсырма №3
Эндогенді факторлар Процесттер
Тікелей және кері
қайталаудың болуы ДНҚ репликациясы
ДНҚ геннен тыс реттілігі Рекомбинация
Динуклеотидтің жоғары
концентрациясы
13 слайд
Қорытынды
Рефлексия.
«Мен бүгінгі сабақта....................,
(.............толықтырғым келеді)(.........білдім)
(................ сұрағым бар)
Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз