1 слайд
Дүниежүзі елдеріндегі
қоршаған орта сапасы
Қоршаған орта сапасының
нормаларын білу
Дүниежүзі елдері экологиясының
парадокстарын түсіну
Дүниежүзі елдерін қоршаған
ортаның сапасы бойынша жіктеуді
үйрену
1
2 слайд
Қоршаған орта сапасы
Ауаның
сапасы Судың
сапасы
Топырақтың
сапасы Табиғи
жүйелердің
динамикалық
сапасыАдамның өмір сүру ортасының
сапасының көрсеткіштері
2
3 слайд
Судың сапасы
Судың сапасы дегеніміз – судың физикалық, химиялық және биологиялық
көрсеткіштерінің стандартты сапа көрсеткіштеріне сәйкестік деңгейі.
Цинтарум өзені
(Индонезия) Хан өзені
(Қытай) Хуанпу өзені
(Қытай) Ямуно өзені
(Үндістан)
Миссисипи өзені
(АҚШ) Нигер өзені
(Нигерия) Пасиг өзені
(Филиппин)
3
4 слайд
Ауаның сапасы
Ауаның сапасы дегеніміз – ауаның физикалық, химиялық және биологиялық
көрсеткіштерінің стандартты сапа көрсеткіштеріне сәйкестік деңгейі.
Greenpeace сарапшыларының пікірінше әлемдегі ауасы ең лас елдер.
Пакистан Индия Бангладеш
Афганистан
Бахрейн Моңғолия Кувейт
4
5 слайд
Дамушы және дамыған елдер экологиясының әркелкілігі
Соңғы кезде
экологиялық
шиеленіс Азия,
Африка, Латын
Америкасының
дамушы
елдерінде белең
алуда металлургия
және химиялық
зауыттарды
салу, пайдалы
қазбаларды
ұлғайту оларды
бастапқы өңдеу
сияқты 3-ші әлем
елдеріне зиянды
өндірістердің
көшірілуі жаңа
ластаушы көздер
пайда болуда Ластанудың
жаңа көздері
ауылшаруашылы
- ғын
химияландыру
қарқынының
артуымен де
байланысты Бақыланбайтын
көші-қон ірі
қалалар мен
агломерациялар
да халықтың
шоғырлануына
алып келді
5 1 2 3 4
6 слайд
Дамушы және дамыған елдер экологиясының әркелкілігі
Халық
санының
күрт өсуі
6 Жаппай
қоқыстар -
ды жағу Ашық
жерлерде
тамақ
дайындау Көлік
түтіндері Өнеркәсіп -
тен
бөлінген
улы
түтіндер
мен
қоқыстарНигерияның Онича қаласында
ауадағы бөлшектер
концентрациясы әлемдегі ең
жоғарғы мөлшерге – 594 мкг/м 3
-
ге жетті. ДДСҰ нормалары
бойынша бұл көрсеткіш 20 мкг/м 3
–ден аспауы тиіс.
7 слайд
Дамушы және дамыған елдер экологиясының әркелкілігі
Дамыған
елдердің
экологиялық
жағдайы
мүлдем басқа
көрініске ие
7 Мемлекет пен
монополия -
лардың
қоршаған
ортаны
қорғауға
бөлінетін
шығындары
күрт артқан Тазарту
технологиясы
мен техника
өндірісі жақсы
жолға
қойылған Экоиндустрия
мен экобизнес,
экологиялық
таза өнім
нарығы мен
экологиялық
таза
жабдықтар
пайда болды Жекелеген
елдер мен
өңірлердің
экологиялық
даму
бағдарламала -
ры әзірленудеОсло қаласы орманды төбелермен
және көлдермен қоршалған. Жасыл
қаланың жалпы ауданы 454 к-нің
242 к-і орманмен жабылған. Осло
аумағында көптеген саябақтар мен
343 көл бар, 700-ден астам
қоғамдық қуаттау станциялар
жұмыс істейді
8 слайд
Экологиялық тиімділік индексі
Экологиялық
тиімділік индексі –
әлем
мемлекеттерінің
экологиялық
саясатының
көрсеткіштерін
сандық бағалау
және салыстырмалы
талдау әдісі
8 1
Экологиялық
тиімділік индексі
бүкіл әлемдегі
елдердің
экологиялық
саясатының
табыстылығының
кешенді
салыстырмалы
көрсеткіші болып
есептеледі 2
Экологиялық
тиімділік индексін
2018-жылы
Дүниежүзілік
экономикалық
форумында Йель
және Колумбия
университеттері мен
Еуропалық
комиссияның
біріккен зерттеу
орталығы бірлесіп
ұсынған 3
Бұл индекстің 12
жыл ішіндегі жетінші
есебі болды. Тізім
180 елді қамтыды 4
9 слайд
9 Дүниежүзі елдерінің экологиялық тиімділік индексі картасы
10 слайд
10 Дүниежүзі елдерінің экологиялық тиімділік индексі
Финляндия Исландия Швеция Швейцария
Словения
Испания Португалия Эстония Мальта
Франция 90,6
8 90,5
1 90,4
3 89,2
1 88,9
8
88,9
1 88,6
3 88,5
9 88,4
8 88,2
0
11 слайд
11 Дүниежүзі ндегі экологиялық ең таза елдер
Швейцария Франция Дания Мальта
Швеция
Ұлыбритания Люксембург Австрия Ирландия
Финляндия 87,4
2 83,9
5 81,6
0 80,9
0 80,5
1
79,8
9 79,1
2 78,9
7 78,7
7 78,6
4
12 слайд
Экологиялық тиімділік ті зерттеу
Экологиялық тиімділік ті
зерттеуде қоршаған
ортаның жағдайы мен
оның экологиялық
жүйелердің өміршеңдігі,
биоалуантүрлілікті
сақтау, климат өзгеруіне
қарсы әрекет ету, адам
денсаулығы,
экономикалық іс-әрекет
пен оның қоршаған
ортаға жүктемесі
анықталады
1
2 1
Экология саласындағы
мемлекеттік саясаттың
тиімділігін көрсететін 10
санатта 22 көрсеткіш
негізінде экология және
табиғат ресурстарды
басқару жағдайындағы
елдің жетістіктері
салыстырылады Дүниежүзінің
экологиялық таза
елдерімен қатар,
экологиялық жағдайы
нашар елдердің
рейтингі де жасалады.
Болжам бойынша 2025
ж. қарай рейтинг
өзгеріп, Қытай, АҚШ,
Үндістан алдыға шығуы
мүмкін 32
13 слайд
Дүниежүзі елдері арасындағы ластану
деңгейі
1
3Қытай мен Үндістан
сияқты экономикасы
қарқынды дамып келе
жатқан елдерде ауаның
ластану көрсеткіші
жоғары, ал дамыған не
нашар дамыған елдерде
төмен. 3,5 млрд-тан
астам адам ұсақ
дисперсті қатты
заттардың
концентрациясы қауіпсіз
болып табылатын
деңгейден жоғары
елдерде тұрады
14 слайд
Тапсырма
1
4Дүниежүзі елдерінің ауаның (токсинді) ластану индексі картасы
Елдер Токсинді ластану
индексі Токсинді ластану деңгейі
Иран
Ресей
Бразилия
Үндістан
Картадағы
ауаның токсинді
ластану индексін
пайдаланып
кестеде берілген
елдердің ластану
деңгейі бойынша
сипаттаңыз.
15 слайд
Жауабы:
1
5 Елдер Токсинді ластану
индексі Токсинді ластану
деңгейі
Иран
125-135 жоғары
Ресей
Федерациясы
106-120
жоғары
Бразилия
1-15
төмен
Үндістан
46 – 60
орташа
16 слайд
Тапсырма
1
6
Дүниежүзі елдерінің экологиялық тиімділік индексі картасын пайдаланып, тиімділік
индексі төмен, орташа, жоғары елдерге мысал келтіріңіз (әрқайсысына үш
мемлекеттен)
17 слайд
Тапсырма
1
7 Тест сұрақтары
1. ДДСҰ пормалары бойынша ауа дағы бөлшектер концентрациясы қанша мкг/м
3
-тен
аспау керек?
А. 2000 В. 200 С. 20 Д. 2
2. Ауадағы бөлшектер концентрациясы ең жоғары қала және оның мөлшері.
А. Онича ,549 мкг/м
3
В. Онича, 594 мкг/м
3
С. Осло, 500 мкг/м
3
Д. Нью -Сонгдо, 200 мкг/м
3
3. Йель университеті қай мемлекетте орналасқан?
А. АҚШ В. Франция С. Канада Д. Италия
4. Бұл қалада э лектромобильдерді қуатт андыратын 700 -ден астам құаттандыру
станциялары бар -
А. Ванкувер В. Тяньцзинь С. Онича Д. Осло
5. Йель және Колумбия университеттері мен Еуропалық комиссияның бірігіп ұсынған
зертеу индексі қалай аталады?
А. Экологиялық тиімділ ік индексі С . Экологиялық тиімсіздік индексі
В. Ауаның ластану индексі Д. Барлығы дұрыс
н
18 слайд
1
8Үйге: §28, оқу, Тест
жаттау
Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз