Еркін және еріксіз электромагниттік тербелістер. Механикалық тербелістер мен электромагниттік тербелістер арасындағы ұқсастық

1 слайд
Механикалық тербелістер. Гармоникалық тербелістердің теңдеулері мен графиктері

1 слайд

2 слайд
Оқу мақсаттары:  11.4.1.1 – гармоникалық тербелістерді экспериментті, аналитикалық және график арқылы зерттеу

2 слайд

3 слайд
Бағалау критерийлері:  Гармоникалық тербеліс анықтамасын біледі  гармониялық тербелістер кезіндегі координатаның, жылдамдық пен үдеудің өзгеруін график бойынша сипаттай білу;  Гармоникалық тербеліс теңдеуі арқылы график тұрғызады және түсіндіреді

3 слайд

4 слайд
Қайталау (5 мин) Сөйлемді аяқтаңыз Период – дегеніміз… Периодты анықтайтын формула: Периодтың өлшем бірлігі… Жиілік – дегеніміз… Жиілікті анықтайтын формула: Жиілік өлшенеді … немесе … Бұрыштық жылдамдықты анықтайтын формула Бұрыштық жылдамдықтың өлшем бірлігі…

4 слайд

5 слайд
Анықтама Тербеліс - уақыт бойынша қандай да бір дәрежеде қайталанатын қозғалыстар немесе процестер. Тербеліс периоды — бір толық тербеліс жасауға кеткен уақыт. Периодты тербелістер - тербеліс кезінде өзгеретін шаманың мәні бірдей уақыт аралығында қайталанатын тербелістер.

5 слайд

6 слайд
Анықтама Тербеліс жиілігі - бірлік уақыт ішіндегі тербелістер саны. Циклдік жиілік - 2 π. уақыт аралығындағы тербеліс саны. Амплитуда – дененің тепе теңдік күйінен ең үлкен ығысуының мәнін айтады: Тербеліс фасазы – бастапқы тербеліс бойымен өтетін бұрыштың периодтық үлесі (градуспен немесе радианмен).

6 слайд

7 слайд
Тербеліс дегеніміз - белгілі бір уақыт интервалы өткен сайын дәлме - дәл не жуықтап қайталанатын қозғалыстар.

7 слайд

8 слайд
Гармоникалық тербеліс Гармоникалық тербеліс деп нүкте қозғалысының тепе – теңдік қалпынан ауытқу шамасының синусоида немесе косинусоида бойымен периодты түрде қайталанып отыруын айтадыЕркін тербеліс тербеліс Дене тепе-теңдік күйінен қандайда бір ауытқуы сыртқы айнымалы әсерге соқтырмайтын болса,онда ол тербелістерді айтамыз. Еріксіз тербеліс – Периодты түрде өзгеріп тұратын сыртқы күштің әсерінен тербелмелі жүйеде пайда болатын тербелісті айтады. Механикалық тербелістер Механикада дененің бірдей уақыт аралығында дәлме-дәл немесе жуықтап қайталанып отыратын қозғалыс

8 слайд

9 слайд
Еркін тербелістер. Серіппеге қысылған маятниктің тербелісі, серіппеге ілінген жүктің тербелісі, шекті тепе-теңдік күйінен шығарған тербелістер еркін тербелістердің мысалы бола алады.

9 слайд

10 слайд
Егер қолымызбен үстел үстіндегі кітапты ілгер-кейін қозғасақ, ол тербеледі. Бұл тербеліс еріксіз тербеліс болады. Кітаптың тербелісін туғызған, модулы мен бағыты бойынша периодты өзгеріп отыратын, қол тарапынан тиген әсер.Ер іксіз тербеліс.

10 слайд

11 слайд
Ығысу Дененің тепе-теңдік күйден ауытуын айтамыз “ х” - әріпімен белгілейміз “ Н” - өлшейміз формуласы: F=-kx Тербеліс периоды Бір толық тербеліс жасауға кеткен ең аз уақыт аралығын айтамыз. “ Т” - әріпімен белгілейміз “ с” - өлшейміз формуласы:  1  T Тербеліс жиілігі Бірлік уақыт ішіндегі тербелістер санын айтамыз “ - әріпімен белгілейміз “ Гц” - өлшейміз формуласы:  T 1   Тербеліс амплитудасы Дененің тепе-теңдік күйінен ең үлкен ығысу мәнін айтамыз. “ А” - әріпімен белгілейміз “ м” - өлшейміз А = х max формуласы: t T Ï x x m 2 cos  T 1   t Ï A x  2 cos 

11 слайд

12 слайд
Созылмайтын салмақсыз жіңішке ұзын жіпке ілінген кішкентай ауыр шарды айтады. Математикалық маятниктің периоды маятниктің жібінің ұзындығына тәуелді. Бұны 1583ж италяның ұлы физигі және астрономы Галилео Галилей ашқан. Серіппеге ілінген жүктің тербелісі кезінде серіпенің ұзаруын н/е сығылыуын көрсететін маятникті айтамыз Серіппелі маятниктің тербеліс периоды тек жүк массасы мен серіппенің қатаңдығына тәуелді болады.g l П T 2  k m П T 2 

12 слайд

13 слайд
Ығысуға пропорционал және оған қарама-қарсы бағытталған күштің әрекетінен болатын механикалық тербеліс. Гармоникалық тербеліс

13 слайд

14 слайд
Гармониялық тербелістің сипаттамалары ： Период T ： толық бір тербеліске кеткен уақыт ：0 2    T өлшем бірлігі секунд (с)   0 0 cos      t A xГармониялық тербелістің периоды T , жиілігі ν , циклдік жиілігі ω n t T 

14 слайд

15 слайд
T    2 2 0  ω ─ циклдік жиілік Гармониялық тербелістің қозғалыс теңдеуін келесі түрде де жазуға болады ： ) 2 cos( 0     t A x немесе ) 2 cos( 0     t T A x    2 0  өлшем бірлігі Герц =1/cЖиілік ν ： уақыт бірлігіндегі тербелістер саны.

15 слайд

16 слайд
 Материялық нүкте х осі бойымен тепе-теңдік қалпынан түзу сызықты гармониялық тербеліс жасасын дейік. Онда тербеліп тұрған материялық нүкте үшін:  Ығысу :  Жылдамдық :  Үдеу :  0 0 cos      t A x  0 0 0 sin            t A x dt dx  0 0 0 cos 2 2 2           t A x dt х d a

16 слайд

17 слайд
Толқынның негізгі қасиеті – зат тасымалынсыз энергия тасымалдануы      T

17 слайд

18 слайд
Қума толқындар деп, тербеліс бағыты толқынның таралу бағытымен сәйкес келетін толқындарды атайды.

18 слайд

19 слайд
Көлденең толқындар деп, тербеліс бағыты толқын бағытына перпендикуляр болатын толқындарды атайды.

19 слайд

20 слайд
Бірдей фазада тербелетін ең жақын нүктенің ара қашықтығы толқын ұзындығы деп аталады. Бұл шама толқынның тербеліс Т периоды мен жылдамдығының көбейтіндісіне тең: м ұндағы: – толқынның таралу жылдамдығы; – тербеліс жиілігі.  v T        T v 1 

20 слайд

21 слайд
Тәжірибелік жұмыс Дескрипторлар  Математикалық маятниктің периодын анықтайды  Координата теңдеуін жазады  Жылдамдық теңдеуін жазады  Удеудің теңдеуін жазады  Жылдамдық және удеудің уақытқа қатысты тәуелділік графигін тұрғызады

21 слайд

22 слайд
Есептер шығару Дискрипторлар :  Тербелмелі қоз,алыстың сипаттамаларын жазады:  Амплитуда, период, жиілік, бұрыштық жылдамдық, тербеліс фазасы  Гармоникалық тербеліс теңдеуін жазады

22 слайд

23 слайд
Практикалы қ жұмыс Ұзындығы 1 м және массасы 1кг  математикалық маятникті 30 градус бұрышқа ауытқыта отырып тербеліске келтіріңіз

23 слайд

24 слайд
Рефлексия:  Не білдім? Не үйрендім?  Не әлі де үсініксіз?  Қандай бағытта жұмыс жасау қажет?

24 слайд