1 слайд
Есептерді шешуде бағалау әдісін
қолдану
Арызахметов Еркебулан Алтынбекулы
Математика пәні мұғалімі
АОМФММИ
2 слайд
Кіріспе
Бағалау әдісі - бұл, теңдеулер мен теңсіздіктерге
енетін функциялардың шектелгендігін, теңдеулер
мен теңсіздіктерге шешуде пайдалануды айтамыз.
Келесі бағамдар орынды2
1
a
a
1 sin x
0 a
3 слайд
Рационал және иррационал теңдеулер мен
теңсіздіктер.
Анықтама. функциясы D жиынында
жоғарыдан шенелген деп аталады, егер
Анықтама. функциясы төменнен шенелген
деп аталады, егер) ( x f
) ( x f
D x M x f ) (
D x m x f ) (
4 слайд
Анықтама. функциясы D жиынында
шенелген жиын деп аталады, егер
Немесе
Анықтама. функциясы D жиынында
шенелген жиын деп аталады, егер
) ( x f
D x M x f m ) (
D x M x f ) (
) ( x f
5 слайд
Келесі фактілерді білген жөн:2
1
a
a , 0 a , теңдік 1 a орындалады.
2
1
a
a , 0 a , теңдің 1 a орындалады
c bx ax x f 2 ) ( функциясы )
2
(
a
b
f мәнімен 0 a төменнен
шектеледі, 0 a жоғарыдан шенеледі.
Егер, 0 ) ( x f және 0 ) ( x g орындалса, онда
0 ) (
0 ) (
0 ) ( ) (
x g
x f
x g x f
6 слайд
Егер, a x f ) ( және a x g ) ( орындалса, онда
a x g
a x f
x g x f
) (
) (
) ( ) (
Егер, a x f ) ( және b x g ) ( , 0 a , 0 b орындалса, онда
b x g
a x f
ab x g x f
) (
) (
) ( ) (
Мұндағы, ) (x f және ) (x g бірдей таңбалы.
Егер, a x f ) ( және b x g ) ( , 0 a , 0 b орындалса, онда
b x g
a x f
b
a
x g
x f
) (
) (
) (
) (
Мұндағы, ) (x f және ) (x g бірдей таңбалы.
7 слайд
1. Есеп:
8 1 1
3 7
х х теңдеуін шешіңіз.
Шешуі:
0 1
0 1
5
7
х
х
1
1
5
7
х
х
1 1 х
Анықталу облысында
2 1 0
2 1 0
5
7
х
х
.
Демек, теңдеудің сол жақ бөлігі 2 2 аспайды. Демек,
теңдеудің шешімі жоқ.
8 слайд
Тригонометриялық
теңдеулер мен теңсіздіктер
Тригонметриялық теңдеулер мен теңсіздіктер ді шешуде
тригонометриялық функциялардың шектелгендігін
пайдаланамыз:
1 sin x , 1 cos x
2
arcsin
x , x arccos 0 , 1 arctgx , arcctgx 0
9 слайд
Мысал.1.
y
y x
1
sin2 теңдеуін шешіңіз
Шешуі: Теңдеудің оң жақ және сол жақ бөліктерін
бағалайық
2 sin2 x және 2
1
y
y
Бұдан, теңдеуіміз келесі теңдеулер жүйесіне мәндес
болады:
2
1
1 sin
y
y
x
және
2
1
1 sin
y
y
x
Бірінші жүйенің шешімі
1
, 2
2
y
Z n n x
Екінші жүйенің шешімі
1
, 2
2
y
Z m m x
10 слайд
Логарифмдік және
көрсеткіштік теңдеулер
мен теңсіздіктер
Мұндай теңдеулерді бағалау әдісімен шешуде ,
логарифмдік және көрсеткіштік функциялар-
дың негізгі қасиеттері мен шенелгендігі монотонды-
лығы қолданылады.
11 слайд
Теңдеуді шешіңіз: Шешуі: Теңдеудің екі жақ бөлігін бағалайық
2
ln
1
ln
x
x және 2
4
sin 2
x
Бұдан,
n x
e x
x
x
x
x
x
2
4
1
4
sin
1 ln
2 )
4
sin( 2
2
ln
1
ln
Ж әне
n x
e x
x
x
x
x
x
2
4
3 1
4
sin
1 ln
2 )
4
sin( 2
2
ln
1
ln 1
Жауабы: шешімі жоқ.
12 слайд
Теңсіздікті шешіңіз: Шешуі: теңдеудің сол жақ бөлігін бағалайық:
1 2 0
2
x
және 1 ) ) 2 ( 2( log 2 4 log
2
2
2
2 x x x болғандықтан,
онда теңсіздіктің жалғыз ғана шешімі болады. x = 2
13 слайд
Қолданылған әдебиеттер
Золотарева Н.Д., Попов Ю.А., Сазонов В.В., Семендяева Н.Л.,
Федотов М.В. Алгебра ( углубленный курс с решениями и
указаниями ) . – М.: МГУ, 2011
Шабунин М.И. Математикаю Пособие для поступающих в
вузы.-М.: Лаборатория знаний, 2016
Хорошилова Е.В. Элементарная математика учебное пособие
для старшеклассников и абитуриентов.-М.:МГУ, 2010
Смышляев В.К.. Практикум по решению задач школьной
математики. – М: “Просвещение”, 1978г.
Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз