#1 слайд
ЕСКЕРТКІШТЕР – ЕЛ ТАРИХЫ БАҒЫТЫ: ӨЛКЕТАНУ

1 слайд

#2 слайд
Мазмұны: КІРІСПЕ Тақырыптың өзектілігі.  НЕГІЗГІ БӨЛІМ Ескерткіштер – ел тарихы Өз өлкеміздегі ескерткіштер Оқушылар арасындағы үгіт- насихат. Қорытынды Пайдаланылған әдебиеттер.

2 слайд

#3 слайд
Тақырыптың өзектілігі: Өлкемізде азғантай ғана ескерткіштер бар болғанымен, аймағымыздан шыққан танымал тұлғаларға арналып қойылған ескерткіш некен- саяқ, мүлде жоқ деуге де болады.

3 слайд

#4 слайд
Мақсаты:  Ғасырлық құны бар ескерткіш орындарын келер ұрпаққа аман есен сақтау, танымал тұлғаларға арнап ескерткіш орнатуға ат салысу, құрмет көрсету.  Оқушылар арасында ескерткіш орындары жайлы үгіт-насихат жұмысын жүргізу.

4 слайд

#5 слайд
Кіріспе Ғылыми жобаның негізгі мәселесі өлкеміздегі тарихты дамыту және зерттеу. Зерттеу жұмысымның мақсаты: ескерткіштер – ел тарихын білдіріп, өткен тарихымызға құрмет көрсету екеніне көз жеткізу, оқушылардың тарихи білімдерін жақсарту барысындағы тиімділіктерін зерттеу. Мектепте оқушылардың өз өлкеміздегі ескерткіштер жайлы білім деңгейі есептеліп, мониторингісі жасалды. Осылайша балалар арасында тарихи білімдер насихатталды.

5 слайд

#6 слайд
Зерттелу әдісі Өлкедегі ескерткіштермен танысу Ғаламтор желісінен сол ескерткіштер, тұлғалар жайлы мәліметтер іздеу Кітапхана қорын қарау Қала тұрғындарының ойын білу Ескерткіш қоюға болатын ыңғайлы жер қарастыру Сыныптардан сауалнама алу

6 слайд

#7 слайд
 Ескерткіш – кең мағынасында — елдің, халықтың мәдени мұрасының жалпылама атауы. Тарих және мәдениет ескерткіштерінің жиынтығы мұражайлық, көрмелік маңызы бар заттар мен жылжымайтын ескерткіштерді (құрылыстарды, ғимараттарды, т.б.) қамтиды. Ортақ типологиялық белгілері бойынша ескерткіштерді негізгі 4 түрге бөледі: археологиялық ескерткіштер, тарихи ескерткіштер, сәулет өнері ескерткіштері, монументтік (мүсін) өнері ескерткіштері. Сондай-ақ, ескерткіштерге тарихи- танымдық немесе тарихи-көркем құндылығы бар жазбаларды да жатқызуға болады. Яғни адамзаттың көне заманнан күні бүгінге дейінгі дамуы жолындағы түрлі саладағы аса маңызды жетістіктерінің ерекше, қайталанбас заттық-рухани үлгі-нұсқаларын; адам өміріндегі оқиғаларды, белгілі бір елдің, халықтың басынан кешкен тарихи кезеңін еске түсіретін құндылықтарды, қастерлі мұраларды ескерткіш деп атау қалыптасқан.

7 слайд

#8 слайд
Олар, әдетте, көрнекті жерге (қала алаңына, саябаққа, тарихи орындарға, тарихи адамдардың туған жерлеріне, ұрыс даласына) орнатылады. Өлген адамға ескерткіш орнату дәстүрі ерте заманда-ақ пайда болған. Мысалы, ежелгі Грекияда аса көрнекті қолбасшылар мен қоғам қайраткерлерінің құрметіне, Римде императорларға ескерткіш қойылған. Тар мағынасында — ұлы тұлғаларды, белгілі қайраткерлерді немесе елеулі тарихи оқиғаларды есте қалдыру үшін жасалатын мүсіндік туынды. Бұл атау монумент деген ұғымның мағынасына жақын. Алайда ескерткіш, әдетте, дүние салған адамның құрметіне тұрғызылады. Ескерткіштің кең тараған түрі де осы — көлемі нақты тұрпаттан үлкендеу мүсіндік бейнелер.

8 слайд

#9 слайд
Өз өлкемдегі ескерткіштер В.И.Ленин – мүсінші А.Попов, архитектор В. Артамонов. Зырян қаласында, «Казцинк» АҚ ЗКБК басқармасының ғимаратының алдында, осы атаудағы алаңда орнатылған.  Қола мүсіннің биіктігі 3,6 м, салмағы 2,6 т, Мытищенск көркемдеп құю зауытында жасалынған. Ескерткіш В.И. Ульяновтың 90 жылдығына арналып, қойылған.  Ескерткіштің ашылуы 1962 жылы 25 тамызда шахтерлер күніне орайластырылған.

9 слайд

#10 слайд
Қайыпов Арықтай Қайыпұлы [ -– геология- минералдық ғылымдарының докторы , профессор, Қазақстан ғылым академиясының академигі . Қазақ КСР-інің еңбек сіңірген ғылыми қайраткері . Арықтай Қайыпұлының негізгі ғылыми жұмыстары металлогения саласына арналған. Орталық Қазақстанда Ақмая сирек металл кен орнын ашқан. Арықтай Қайыпұлының Ащысай және Зырянов кендерінде жүргізген зерттеулері жаңа кентас қабаттарын табуға, кендердің жалпы қорын анықтауға мүмкіндік беріп, Зыряновск қаласында қорғасын комбинатының салынуына негіз болды. Комбинаттың жаңа шикізат қорын тауып, үздіксіз жұмыс істеуіне үлкен үлес қосты. Соған орай құрметпен 2014-жылы Зырян қаласының кіре берісіне ескерткіш тақта орнатылды. Өз өлкемдегі ескерткіштер

10 слайд

#11 слайд
Қазіргі заманғы мүсін өнерінің көркем туындысы болып, Абай және Пушкин ескерткіштері саналады. Ол орыс және қазақ жұртының ғасырлық достығын айқындайды. Абай және Пушкин әртүрлі кезеңдерде өмір сүрді, дегенмен араларында көп ұқсастық бар. Екеуі шын мәнінде халықтың ақын-жазушылары болды. Екеуі де гуманистік ілімді ұстады және ағартушылықты дәріптеді. Олар рухани жағынан туыстас еді, сол себептен Пушкиннің шығармаларын Абай сүйіп оқыды. Абай орыс ұлы ақынының шығармаларын қазақ халқына жеткізе алды. Абай екі халықтың мәдениетін жалғастыра алатын көпір сала алды.

11 слайд

#12 слайд
Маяковский Владимир Владимирович (7/19.7.1893,  Грузия, Багдади с. — 14.4. 1930,  Мәскеу) — орыс ақыны. 1911 ж.  А.Крученых, Д.Бурлюк,  В.Хлебниковтермен бірге орыс футуристерінің әдеби тобын құрып, өздерін “кубуфутуристер” деп атады. Кезең талабына үн қосып, партия, кеңес өкіметі шешімдеріне сай үгіт-насихатқа берілгенімен, жаңа жағымсыз болмыс құбылысын да аяусыз әшкереледі 

12 слайд

#13 слайд
 Ұлы Отан Соғысында қаза тапқандарға Даңқ Мемориалы – 1941-1945 жж ҰОС қайтыс болған зыряндықтарға арналған ескерткіш. Жобаның авторы Переверзев Виктор Аркадьевич. Ескерткіштің жеңіс символы– биіктігі 14 м трапеция типтес 3 ұштықтан құралады. Ұштықтың айналасында 3,5 м биіктікте тат баспайтын болаттан жасалған дөңгелек– даңқ тәжі– диаметрі 6 м, оған үлкен 1941–1945 цифры және қоладан жасалған жазуы бар.

13 слайд

#14 слайд
Оқушылармен жұмыс.

14 слайд

#15 слайд

15 слайд

#16 слайд
Өлкеміздегі ескерткіштер жайлы білесің бе? Олар кімдерге арналып тұрғызылған? Өлкемізде тағы ескерткіштердің қаланғанын құптайсың ба? 0 1 2 3 4 5 6 7 Сауалнама қорытындысы 5-6 сыныптар 7-8 сыныптар 9-10 сыныптар Сынып сағатынан кейін

16 слайд

#17 слайд
Сауалнама қортындысы Мен жасаған сауалнама нәтижесінде бірінші оқушылардың өз қаламыздағы ескерткіштер жайлы деректерді аз білетіні белгілі болды. Сол себепті мен екінші рет сауалнама алдым. Оқушылардың екінші сауалнама қортындысы маған өте ұнады. Барлығы дерлік қосымша ақпараттарды толық айтты. Сонымен қатар оқушылар арасында ескерткіштерді оқып-білуге деген қызығушылықтары арта түсті.

17 слайд

#18 слайд
Қорытынды:   Қорыта келгенде ескерткіштер – ел тарихынан хабардар беретін өнер туындылары. Рухани жаңғыру бағдарламасының «Туған елге тағзым» айдары арқылы тарихты Қазақстан болашағы - жастардың арасында тарату, угіт-насихат жасаудың нәтижелері көрініп келе жатыр. Алдағы уақытта ескерткіштерді құрмет тұту сезімдері оянады деп ойлаймын. Алдағы уақытта өлкеміздің тарихын білуді, ескерткіштер жайлы білімдерді дамыту керек. Ол үшін: 1)Мектептерде, оқушыларға арналған өлкетану үйірмелерін жандандыру керек; 2) Қаламызда ел тәуелсіздігін айқындайтын ескерткіштерді немесе ұлы тұлғаларымызға арналған ескерткіш-тақталар санын арттыру қажет.

18 слайд

#19 слайд
Пайдаланылған әдебиеттер: 1.Зырян қаласының орталық кітапханасы 2.Энциколпедиялық сөздік 3. "Культурная карта Казахстана» 4.Ғаламтор материалдары

19 слайд