Ескі қазақ жазба тілі

Тақырып бойынша 11 материал табылды

Ескі қазақ жазба тілі

Материал туралы қысқаша түсінік
Ескі қазақ жазба тілі туралы түсінік
Материалдың қысқаша нұсқасы
img_page_1
Жүктеу
bolisu
Бөлісу
ЖИ арқылы жасау
Слайдтың жеке беттері

#1 слайд

1 слайд

#2 слайд

2 слайд

#3 слайд

3 слайд

#4 слайд

4 слайд

ЕСКІ ҚАЗАҚ ЖАЗБА ТІЛІ Араб әліпбиі негізіндегі қазақтың ескі жазба тілі, шамамен, ХV ғасырдан ХХ ғасырдың басына дейінгі ар

#5 слайд
    ЕСКІ ҚАЗАҚ ЖАЗБА ТІЛІ Араб әліпбиі негізіндегі қазақтың ескі жазба тілі, шамамен, ХV ғасырдан ХХ ғасырдың басына дейінгі аралықта қызмет етті. Ол, негізінен, Қазақ хандығы іс қағаздарында, дипломатиялық қарым-қатынас ісінде қолданылды. Қадырғали би Жалайыридің “ Жамиғ-ат тауарихы”, Әбілғазы Бахадүр ханның “Шежіре түрік” атты тарихи жылнамаларын аталмыш жазу үлгілеріне жатқызуға болады. Ескі қазақ жазба тілінің үлгілеріне Махамбет   Өтемісұлы , Әбілхайыр ханның Ресей патшасы Елизаветаға жолдаған дипломатиялық жазбаларын, Ш.Уәлихановтың хат-қағаздарының тілі, т.б. жатады. Мүрсейіт қағазға түсірген Абайдың қара сөзі түріндегі шығармаларының тілін ескі қазақ жазба тілінің үлгілері деп тануға болады. Ескі қазақ жазба тілінің нормалары әсіресе ХIX ғасырдың аяғына таман сөйлеу тілінің ықпалына көбірек ұшырап, халық тілінің элементтері жүйелі сипат ала бастады. Бұл тұста іргешіл демократиялық бағыт ұстанған “Айқап” журналы, “ Қазақстан” газеті, т.б. сияқты басылымдардың орны ерекше болды. Әсіресе ХХ ғ. басындағы көркем әдеби шығармалар тілінде сөйлеу тілінің нормалары айқын көрінді, бірақ ескі жазба тіліне тән сөз үлгілер де жиі кездесіп отырды. Ескі қазақ жазба тілінің сол кездердегі қазақ қоғамы үшін тарихи-мәдени маңызы аса зор болды. Өйткені ол қоғамдық сананың құқықтық, ғылымдық, эстетикалық (көркемдік) түрлерін қалыптастыру мен дамутыдың тілдік құралы ретінде жұмсалады. Олай болса, ескі қазақ жазба тілі мәдени ұлттық тарихымызда ерекше құндылық деп танылуға тиіс.

5 слайд

    ЕСКІ ҚАЗАҚ ЖАЗБА ТІЛІ Араб әліпбиі негізіндегі қазақтың ескі жазба тілі, шамамен, ХV ғасырдан ХХ ғасырдың басына дейінгі аралықта қызмет етті. Ол, негізінен, Қазақ хандығы іс қағаздарында, дипломатиялық қарым-қатынас ісінде қолданылды. Қадырғали би Жалайыридің “ Жамиғ-ат тауарихы”, Әбілғазы Бахадүр ханның “Шежіре түрік” атты тарихи жылнамаларын аталмыш жазу үлгілеріне жатқызуға болады. Ескі қазақ жазба тілінің үлгілеріне Махамбет   Өтемісұлы , Әбілхайыр ханның Ресей патшасы Елизаветаға жолдаған дипломатиялық жазбаларын, Ш.Уәлихановтың хат-қағаздарының тілі, т.б. жатады. Мүрсейіт қағазға түсірген Абайдың қара сөзі түріндегі шығармаларының тілін ескі қазақ жазба тілінің үлгілері деп тануға болады. Ескі қазақ жазба тілінің нормалары әсіресе ХIX ғасырдың аяғына таман сөйлеу тілінің ықпалына көбірек ұшырап, халық тілінің элементтері жүйелі сипат ала бастады. Бұл тұста іргешіл демократиялық бағыт ұстанған “Айқап” журналы, “ Қазақстан” газеті, т.б. сияқты басылымдардың орны ерекше болды. Әсіресе ХХ ғ. басындағы көркем әдеби шығармалар тілінде сөйлеу тілінің нормалары айқын көрінді, бірақ ескі жазба тіліне тән сөз үлгілер де жиі кездесіп отырды. Ескі қазақ жазба тілінің сол кездердегі қазақ қоғамы үшін тарихи-мәдени маңызы аса зор болды. Өйткені ол қоғамдық сананың құқықтық, ғылымдық, эстетикалық (көркемдік) түрлерін қалыптастыру мен дамутыдың тілдік құралы ретінде жұмсалады. Олай болса, ескі қазақ жазба тілі мәдени ұлттық тарихымызда ерекше құндылық деп танылуға тиіс.

Ескі қазақ жазба тілінің емле жүйесі тым күрделі болды. Себебі оның тілдік жүйсінде, біріншіден, Қараханид дәуірінен келе жатқа

#6 слайд
Ескі қазақ жазба тілінің емле жүйесі тым күрделі болды. Себебі оның тілдік жүйсінде, біріншіден, Қараханид дәуірінен келе жатқан байыоғы түркілік сөздер мен тұлғалар, екіншіден, қалың жұртшылық біле бермейтін араб сөзі, үшіншіден, қазақтың кәдімгі сөйлеу тіліне тән элементтер болды. Жазба тілі жүйесінде мұндай үш түрлі элементтердің аралас-құралас жүруі, оның емле жүйесін оқып игеруге көп қиындық келтірді. Сондай-ақ қазақтың ескі жазба тілін халықтың белгілі бір әлеуметтік тобы ғана қолданды. Жалпыхалықтық игілікке айналып, бұқаралық сипат ала коймады.  

6 слайд

Ескі қазақ жазба тілінің емле жүйесі тым күрделі болды. Себебі оның тілдік жүйсінде, біріншіден, Қараханид дәуірінен келе жатқан байыоғы түркілік сөздер мен тұлғалар, екіншіден, қалың жұртшылық біле бермейтін араб сөзі, үшіншіден, қазақтың кәдімгі сөйлеу тіліне тән элементтер болды. Жазба тілі жүйесінде мұндай үш түрлі элементтердің аралас-құралас жүруі, оның емле жүйесін оқып игеруге көп қиындық келтірді. Сондай-ақ қазақтың ескі жазба тілін халықтың белгілі бір әлеуметтік тобы ғана қолданды. Жалпыхалықтық игілікке айналып, бұқаралық сипат ала коймады.  

Файл форматы:
pptx
27.11.2019
614
Жүктеу
ЖИ арқылы жасау
Жариялаған:
Бұл материалды қолданушы жариялаған. Ustaz Tilegi ақпаратты жеткізуші ғана болып табылады. Жарияланған материалдың мазмұны мен авторлық құқық толықтай автордың жауапкершілігінде. Егер материал авторлық құқықты бұзады немесе сайттан алынуы тиіс деп есептесеңіз,
шағым қалдыра аласыз
Қазақстандағы ең үлкен материалдар базасынан іздеу
Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде керек материалды іздеп, жүктеп алып сабағыңызға қолдана аласыз
Материал жариялап, аттестацияға 100% жарамды сертификатты тегін алыңыз!
Ustaz tilegi журналы министірліктің тізіміне енген. Qr коды мен тіркеу номері беріледі. Материал жариялаған соң сертификат тегін бірден беріледі.
Оқу-ағарту министірлігінің ресми жауабы
Сайтқа 5 материал жариялап, тегін АЛҒЫС ХАТ алыңыз!
Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін дамытуға қосқан жеке үлесі үшін және де Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық материалыңызбен бөлісіп, белсенді болғаныңыз үшін алғыс білдіреміз!
Сайтқа 25 материал жариялап, тегін ҚҰРМЕТ ГРОМАТАСЫН алыңыз!
Тәуелсіз Қазақстанның білім беру жүйесін дамытуға және білім беру сапасын арттыру мақсатында Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жариялағаны үшін марапатталасыз!
Министірлікпен келісілген курстар тізімі