Генетика тақырыбы бойынша слайд

1 слайд

1 слайд

2 слайд
 Сабақтың мақсаты: Сабақтың мақсаты:  Оқушылардың ой - өрісін дамыта отырып, Оқушылардың ой - өрісін дамыта отырып, табандылықпен шешім қабылдауға, оны табандылықпен шешім қабылдауға, оны дәлелдеуге, биология пәніне деген қызығушылығын дәлелдеуге, биология пәніне деген қызығушылығын арттыра отырып,генетика тарауын арттыра отырып,генетика тарауын қорытындылауқорытындылау  Білімгерлердің логикалық ойлау қабілеттерін Білімгерлердің логикалық ойлау қабілеттерін жетілдіріп, өз беттерінше жұмыс істей алуға жетілдіріп, өз беттерінше жұмыс істей алуға дағдыландыру. дағдыландыру.  Дәлдікке, ұқыптылыққа, ұжым намысын жоғары Дәлдікке, ұқыптылыққа, ұжым намысын жоғары қоюға, еңбекке баулуға жауапкершілікке және қоюға, еңбекке баулуға жауапкершілікке және мақсатына жете білуге тәрбиелеумақсатына жете білуге тәрбиелеу

2 слайд

3 слайд
Жоспары:Жоспары:  1.Таныстыру  2.Ой маржан  3.Білім биржасы  4.Жұмбақтас  5.Жарыспа,жарысқан соң қалыспа.  6.Генетика және халықтық педагогика  7.Тест

3 слайд

4 слайд

4 слайд

5 слайд
Ой - маржанОй - маржан

5 слайд

6 слайд
 І топқа:І топқа:  1.Генетика ғылымы нені зерттейді?1.Генетика ғылымы нені зерттейді?  2.Шағылыстырудың қандай түрлері бар?2.Шағылыстырудың қандай түрлері бар?  3.Г.Мендель не себепті бұршақ тұқымдас 3.Г.Мендель не себепті бұршақ тұқымдас өсімдікті алды?өсімдікті алды?  4.Гибридологиялық әдістің ерекшелігі неде?4.Гибридологиялық әдістің ерекшелігі неде?  5.Моногибридті шағылыстыру дегеніміз не?5.Моногибридті шағылыстыру дегеніміз не?  6.Т.қ дегеніміз не?6.Т.қ дегеніміз не?  7.Т.Морган генетикаға қандай еңбек сіңірді?7.Т.Морган генетикаға қандай еңбек сіңірді?  8.Генотип, фенотип дегеніміз не, оны кім 8.Генотип, фенотип дегеніміз не, оны кім енгізді?енгізді?  9.Кроссинговер дегеніміз не?9.Кроссинговер дегеніміз не?  10.Жасушаның бөліну фазалары?10.Жасушаның бөліну фазалары?

6 слайд

7 слайд
 ІІ топқа:ІІ топқа:  1.Мендельдің І заңы деген не, мәні неде?1.Мендельдің І заңы деген не, мәні неде?  2.Ажырау заңының мәні неде?2.Ажырау заңының мәні неде?  3. Т.Морган не себепті дрозофила шыбынын 3. Т.Морган не себепті дрозофила шыбынын зерттеу объектісі етіп алды?зерттеу объектісі етіп алды?  4.Талдай шағылыстыру деген не?4.Талдай шағылыстыру деген не?  5. Гомозигота, гетерозигота дегеніміз не?5. Гомозигота, гетерозигота дегеніміз не?  6.Дигибридті шағылыстыру деген не?6.Дигибридті шағылыстыру деген не?  7.Коньюгация деген не?7.Коньюгация деген не?  8. Мейоздың бөлімдері?8. Мейоздың бөлімдері?  9.Өзгергіштік дегеніміз не, түрлері?9.Өзгергіштік дегеніміз не, түрлері?  10.Пеннет торы неге керек?10.Пеннет торы неге керек?

7 слайд

8 слайд
Білім биржасы:Білім биржасы:  1. Қашан?1. Қашан?  2.Бұл кім?2.Бұл кім?  3.Бұл не?3.Бұл не?

8 слайд

9 слайд
 1. Қашан?1. Қашан?

9 слайд

10 слайд
 І.І.  Генетика терминін ең алғаш ағылшын биологы Генетика терминін ең алғаш ағылшын биологы У.Бэтсон қашан енгізді? У.Бэтсон қашан енгізді?  1906ж1906ж  2. Жабық тұқымды гүлді өсімдіктердің қосарланып 2. Жабық тұқымды гүлді өсімдіктердің қосарланып ұрықтану ерекшелігін орыс цитологы С.Навашин ұрықтану ерекшелігін орыс цитологы С.Навашин қашан ашты? –қашан ашты? –  1898ж1898ж  3. Жасушалардың амитоз арқылы бөлінуін Ремак қай 3. Жасушалардың амитоз арқылы бөлінуін Ремак қай жылы анықтады? жылы анықтады?  – – 1841ж1841ж  4.Қай жылы нидерландық ғалым Мультер нәруыздың 4.Қай жылы нидерландық ғалым Мультер нәруыздың тіршіліктегі маңызына аса назар аударып, оны тіршіліктегі маңызына аса назар аударып, оны «протейн » деп атауды ұсынды?«протейн » деп атауды ұсынды?  – – 1939ж1939ж  5.Адам қанының тобы қай жылы анықталды? 5.Адам қанының тобы қай жылы анықталды?  – – 1901ж1901ж

10 слайд

11 слайд
 ІІ.ІІ.  1.Ұрық ұқсастығы заңын К.Бер қашан ашты?1.Ұрық ұқсастығы заңын К.Бер қашан ашты?  – – 1828ж1828ж  2.ДНҚ- ның құрлымы қашан анықталды? 2.ДНҚ- ның құрлымы қашан анықталды?  -- 1953ж1953ж  3.Инфармосома қашан ашылды?3.Инфармосома қашан ашылды?  – – 1961ж1961ж  4.Қашан М. Месельсон мен Ф. Сталь ДНҚ-ның 4.Қашан М. Месельсон мен Ф. Сталь ДНҚ-ның екі еселену жолдарын анықтады?екі еселену жолдарын анықтады?  – – 1960ж1960ж  5.Қай жылы ЭПТ – ны К.Портер электронды 5.Қай жылы ЭПТ – ны К.Портер электронды микроскоптың көмегімен тауық балапанының микроскоптың көмегімен тауық балапанының ұлпасынан тапты? ұлпасынан тапты?  -- 1945ж1945ж

11 слайд

12 слайд
 2.Бұл кім?2.Бұл кім?

12 слайд

13 слайд
2.Бұл кім?2.Бұл кім?

13 слайд

14 слайд
2.Бұл кім?2.Бұл кім?

14 слайд

15 слайд
 3.Бұл не?3.Бұл не?

15 слайд

16 слайд
 І.І. Бұл өсімдік Абхазия, Грузия, Бұл өсімдік Абхазия, Грузия, Өзбекстан,Түркіменстанда , Оңтүстік Қазақстан Өзбекстан,Түркіменстанда , Оңтүстік Қазақстан облысында өсіріледі.Бұл жеміс осы жерлерге әртүрлі облысында өсіріледі.Бұл жеміс осы жерлерге әртүрлі тұқымдарын гибридтеу арқылы жерсіндірілген. Оны тұқымдарын гибридтеу арқылы жерсіндірілген. Оны қарашаның ортасынан бастап, желтоқсанның қарашаның ортасынан бастап, желтоқсанның ортасына дейін жинайды. Оның құрамында әртүрлі ортасына дейін жинайды. Оның құрамында әртүрлі органикалық қышқылдар , қант, С:В:В2РР органикалық қышқылдар , қант, С:В:В2РР витаминдері, қабығында 140мг жуық С витамині бар. витаминдері, қабығында 140мг жуық С витамині бар.  Қосымша мәліметтер:Қосымша мәліметтер:  Субтропиктік және тропиктік мәңгі жасыл Субтропиктік және тропиктік мәңгі жасыл өсімдік.Шыққан орталығы Жерорта теңізі. Тұмау , өсімдік.Шыққан орталығы Жерорта теңізі. Тұмау , суық тию қаназдық , асқазан ауруларына теріне суық тию қаназдық , асқазан ауруларына теріне ағартатын қасиетіне байланысты порфюмерияда ағартатын қасиетіне байланысты порфюмерияда қолданылады, көптеген тұрмыстық заттың құрамына қолданылады, көптеген тұрмыстық заттың құрамына кіреді. кіреді.

16 слайд

17 слайд

17 слайд

18 слайд
 ІІІІ .Бұл өсімдікті Тигр, Евфрат өзендерінің .Бұл өсімдікті Тигр, Евфрат өзендерінің жанында тұратын халықтар біздің жанында тұратын халықтар біздің заманымыздан бұрын 2-1,5 жыл бұрын өсіре заманымыздан бұрын 2-1,5 жыл бұрын өсіре бастаған. Арабтар одан дәрі жасап, бастаған. Арабтар одан дәрі жасап, медицинада қолданған. Оны тек дәрілік өсімдік медицинада қолданған. Оны тек дәрілік өсімдік ретінде қолданған, тамаққа тек жапырағын ретінде қолданған, тамаққа тек жапырағын пайдаланған, жемісіне ешкім көңіл аудармағанпайдаланған, жемісіне ешкім көңіл аудармаған  Қосымша мәліметтер:Қосымша мәліметтер:  1811жылы Наполен өнімнің сапасын 1811жылы Наполен өнімнің сапасын жоғарлатқандарға , сыйлық берген,тамыр жоғарлатқандарға , сыйлық берген,тамыр жемісінің құрамында жасунық, қант, минералды жемісінің құрамында жасунық, қант, минералды заттар, С витамині бар. Алабұта тұқымдасына заттар, С витамині бар. Алабұта тұқымдасына жатады.Асқазан, жыныс мүшелері, жүрек – қан жатады.Асқазан, жыныс мүшелері, жүрек – қан тамырларының жұмыстарын жақсартады. тамырларының жұмыстарын жақсартады.

18 слайд

19 слайд

19 слайд

20 слайд
 ЖұмбақтасЖұмбақтас

20 слайд

21 слайд
Г.Мендель заңдылықтарына Г.Мендель заңдылықтарына берілетін есептерберілетін есептер 1- есеп1- есеп Қара және ақ түсті қояндарды өзара Қара және ақ түсті қояндарды өзара будандастырған. Қоянның қара түсі ақ түсіне будандастырған. Қоянның қара түсі ақ түсіне қарағанда басымдылық қасиет көрсетеді.қарағанда басымдылық қасиет көрсетеді. А)А) Гомозиготалы қара қоянды ақ қоянмен Гомозиготалы қара қоянды ақ қоянмен шағылыстырғанда алынатын бірінші ұрпақ шағылыстырғанда алынатын бірінші ұрпақ қандай болмақ?қандай болмақ? Ә) Ә) Бірінші ұрпақтарды өзара шығылыстыру Бірінші ұрпақтарды өзара шығылыстыру арқылы қандай ұрпақтар аламыз? Бұл жердегі арқылы қандай ұрпақтар аламыз? Бұл жердегі қолданылған Г.Мендель заңдарын көрсет?қолданылған Г.Мендель заңдарын көрсет?

21 слайд

22 слайд
 2 есеп2 есеп  1.Адамда алты саусақтың болуын 1.Адамда алты саусақтың болуын доминантты геннің, бессаусақты болуын доминантты геннің, бессаусақты болуын рессесивті геннің анықтайтыны белгілі. Алты рессесивті геннің анықтайтыны белгілі. Алты саусақты ер адам бес саусақты әйелге саусақты ер адам бес саусақты әйелге үйленеді, балаларының барлығы алты үйленеді, балаларының барлығы алты саусақты. Егер осы балаларының біреуі саусақты. Егер осы балаларының біреуі бессаусақты қызға үйленіп балалары болса, бессаусақты қызға үйленіп балалары болса, онда қанша баласы алты саусақты онда қанша баласы алты саусақты (полидактилиямен) туылады?(полидактилиямен) туылады?  2. Көк көзді ер адамның әке – шешесі қой 2. Көк көзді ер адамның әке – шешесі қой көзді. Ол әкесінің көзі көк, шешесі қой көзді көзді. Ол әкесінің көзі көк, шешесі қой көзді қызға үйленеді. Осы отбасында қой көзді қызға үйленеді. Осы отбасында қой көзді ұрпақ дүниеге келеді. Егер қой көзді белгі, ұрпақ дүниеге келеді. Егер қой көзді белгі, көк көзді белгіге қарағанда басым болса,, көк көзді белгіге қарағанда басым болса,, аталған кісілердің генотипі қандай болады?аталған кісілердің генотипі қандай болады?

22 слайд

23 слайд
Мақал – мәтел Мақал – мәтел  1 .Тектіден текті туар ......... 1 .Тектіден текті туар .........  Теріңді өзгерте алсаң да ...... Теріңді өзгерте алсаң да ......  Аяғын көріп, асын іш ............ Аяғын көріп, асын іш ............  Жеті атасын білген ер........... Жеті атасын білген ер...........  Жеті атасын білмеген ......... Жеті атасын білмеген .........  5.Жұртыңды ауыстыра алсаң да ...... 5.Жұртыңды ауыстыра алсаң да ......  Салтыңды ауыстыра алсаң да ....... Салтыңды ауыстыра алсаң да .......  6.Алып анадан туады ......... 6.Алып анадан туады .........  7.Аурудың емін іздегенше, ........ 7.Аурудың емін іздегенше, ........  8.Жақсы перзент сүйеніш ......... 8.Жақсы перзент сүйеніш .........  9.Оқусыз білім жоқ...... 9.Оқусыз білім жоқ......  10.Мектеп кеме..... 10.Мектеп кеме.....

23 слайд

24 слайд
Мақал - мәтелдер...Мақал - мәтелдер...  1 .Тектіден текті туар ......... (сараланып.)1 .Тектіден текті туар ......... (сараланып.)  Теріңді өзгерте алсаң да ...... (тегіңді өзгерте алмайсың.)Теріңді өзгерте алсаң да ...... (тегіңді өзгерте алмайсың.)  Аяғын көріп, асын іш ............ ( Анасын көріп, қызын ал)Аяғын көріп, асын іш ............ ( Анасын көріп, қызын ал)  Жеті атасын білген ер........... ( Жеті жұрттың қамын жер)Жеті атасын білген ер........... ( Жеті жұрттың қамын жер)  Жеті атасын білмеген ......... (құлағы мен жағын жер)Жеті атасын білмеген ......... (құлағы мен жағын жер)  5.Жұртыңды ауыстыра алсаң да ...... (ұлтыңды ауыстыра 5.Жұртыңды ауыстыра алсаң да ...... (ұлтыңды ауыстыра алмайсың)алмайсың)  Салтыңды ауыстыра алсаң да ....... (халқыңды ауыстыра Салтыңды ауыстыра алсаң да ....... (халқыңды ауыстыра алмайсың)алмайсың)  6.Алып анадан туады ......... (арғымақ биеден туады)6.Алып анадан туады ......... (арғымақ биеден туады)  7.Аурудың емін іздегенше, ........ (ауырмаудың жолын ізде)7.Аурудың емін іздегенше, ........ (ауырмаудың жолын ізде)  8.Жақсы перзент сүйеніш ......... (жаман перзент 8.Жақсы перзент сүйеніш ......... (жаман перзент  күйініш) күйініш)  9.Оқусыз білім жоқ...... (білімсіз күнің жоқ)9.Оқусыз білім жоқ...... (білімсіз күнің жоқ)  10.Мектеп кеме..... (Білім теңіз)10.Мектеп кеме..... (Білім теңіз)

24 слайд

25 слайд
 ЖОРҒАЖОРҒА

25 слайд

26 слайд
 ТестТест

26 слайд

27 слайд
1.Тұқым қуалаушылықтың заңдылықтарын зерттеген кезде Г. Мендель қандай 1.Тұқым қуалаушылықтың заңдылықтарын зерттеген кезде Г. Мендель қандай тәсіл қолданды?тәсіл қолданды? А) гибридологиялық Б)Биохимиялық А) гибридологиялық Б)Биохимиялық В) цитологиялық Г) химиялықВ) цитологиялық Г) химиялық 2. Аллельді гендер қайда орналасқан?2. Аллельді гендер қайда орналасқан? А) бір хромосомада Б) бірдей локустардаА) бір хромосомада Б) бірдей локустарда В) гомологты емес хромосомадаВ) гомологты емес хромосомада Г) гомологты хромосомалардың бірдей локустарындаГ) гомологты хромосомалардың бірдей локустарында 3. Фенотип бойынша дигибридті будандастырудың формуласы қандай?3. Фенотип бойынша дигибридті будандастырудың формуласы қандай? А) 3:3:3:1 Б) 1:2:1 В) 3:1 Г) 9:1А) 3:3:3:1 Б) 1:2:1 В) 3:1 Г) 9:1 4.Кроссинговер құбылысы қашан байқалады?4.Кроссинговер құбылысы қашан байқалады? А) митозда Б) мейозда В) амитозда Г) репликациядаА) митозда Б) мейозда В) амитозда Г) репликацияда 5.Әйелде хромосомалық көрініс қандай?5.Әйелде хромосомалық көрініс қандай? А) ХУ Б) ХХ В) ХО Г) ХХУА) ХУ Б) ХХ В) ХО Г) ХХУ

27 слайд

28 слайд
66 . Гендердің тіркеліп тұқым қуалауын кім зерттеді?. Гендердің тіркеліп тұқым қуалауын кім зерттеді? А) Г. Мендель Б) М. Мичурин А) Г. Мендель Б) М. Мичурин В) Н. Вавилов Г) Т. МорганВ) Н. Вавилов Г) Т. Морган 7. Қай организмге полиплоидия тән?7. Қай организмге полиплоидия тән? А) адамға Б) мүктерге А) адамға Б) мүктерге В) өсімдіктерге Г) вирустарғаВ) өсімдіктерге Г) вирустарға 8.8. “ Гаметалардың тазалығы” заңдылығын кім ұсынды?“ Гаметалардың тазалығы” заңдылығын кім ұсынды? А) Т. Мендель Б) Северцев А) Т. Мендель Б) Северцев В) Т. Морган Г) Н. Вавилов В) Т. Морган Г) Н. Вавилов 9.Ер адамда қалыпты жағдайда қандай жыныс хромосомалар болады?9.Ер адамда қалыпты жағдайда қандай жыныс хромосомалар болады? А) ХУ Б) ХХ В) ХХУ Г) ХОА) ХУ Б) ХХ В) ХХУ Г) ХО 10. Толық емес доминантты фенотип б/ша формула қандай?10. Толық емес доминантты фенотип б/ша формула қандай? А) 3:1 Б) 5:1 В) 1:2:1 Г) 9:3:3:1А) 3:1 Б) 5:1 В) 1:2:1 Г) 9:3:3:1

28 слайд

29 слайд
11. 11. Ген нені кодтайды?Ген нені кодтайды? А) үшіншілік құрылысын ...

29 слайд