Генетиканың даму тарихы. Г.Мендель оның еңбектері презентация

1 слайд
ГЕНЕТИКАНЫҢ ДАМУ ТАРИХЫ. Г. МЕНДЕЛЬ ОНЫҢ ЕҢБЕКТЕРІ Құлан агротехникалық колледжі

2 слайд
1.Табиғатта көбеюдің кең таралған екі түріқалай аталады? Жынысты көбею және жыныссыз көбею 2.Жыныссыз көбеюдің екі түрі бар олар қалай аталады? Нағыз жыныссыз және вегетативті көбею 3.Вегетативті көбеюдің екі түрі бар олар қалай аталады? Табиғи вегетативті көбею және қолдан вегетативті көбею 4. Телу дегеніміз не? Бір өсімдіктің бүршігі бар бөлігін алып, екінші өсімдікке ұластыру. 5.Жынысты көбеюдің жыныссыз көбеюден негізгі айырмашылығы қандай? Көбеюге екі организм қатысады. 6.Ұрықтану дегеніміз не? Гаплоидті хромосома жиынтықтары бар аналық және аталық жыныс жасушаларының ядроларының қосылуы. 7.Ұрықтанған жасуша қалай аталады? Зигота ІІ. ҮЙ ТАПСЫРМАСЫН СҰРАУ (СҰРАҚ ЖАУАП):  

3 слайд
8.Эмбриология нені зерттейді? Организм ұрығының дамуын 9.Эмбриология ғылымының негізін қалауда үлес қосқан ғалым кім? К.Бэр 10.Тура даму дегеніміз не ? Организмнің бірден ересек түріне ұқсап дамуы

4 слайд
«Бұлт, құлп, кілт» әдісі 1.Бұлт әдісі топтық жұмыс мәтінді пайдалана отырып сұрақтарға жауап береді. А) Генетика ғылымына қатысты тарих құрастыру

5 слайд
1.Генетика ғылымы нені зерттейді? Генетика-бүкіл тірі организмдерге тән тұқым қуалаушылықпен өзгергіштікті зерттейтін биология ғылымының бір саласы. 2.Тұқым қуалаушылық дегеніміз не? Ұрпақтар белгілі бір дәрежеде өзінің ата-анасына ұқсас болып туады. 3.Өзгергіштік дегеніміз не? Организмнің тұқымқуалаушылық қасиеті сыртқы орта факторының әсерінен үнемі өзгеріп отырады. 4.Генетика терминін кім және қай жылы ұсынды? Генетика терминін 1906 жылы ағылшын биологі У.Бэтсон ұсынды. 5.Тұқымқуалаушылықты дәлелдеу үшін Г.Мендель қандай еңбек жазды? Г.Мендельдің «Өсімдікб удандарымен жүргізілген тәжірибелер» деген еңбегі жарық көрді.

6 слайд
6.Тұқымқуалаушылық туралы ежелгі дәуір ғалымдары қандай пікірде болды? Гиппократ: Жұмыртқа жасушасы мн спермий организмдердің барлық бөліктерінің қатысуымен қалыптасады және ата-ананың бойындағы белгі –қасиеттері ұрпағына тікелей беріледі деп есептеді. Ал Аристотель: белгі қасиеттердің тұқым қуалауы тікелей жүрмейді,яғни, тұқым қуалайтын материал дененің барлық бөліктерінен құрастыруға арналған қоректік заттардан заттардан жасалады. 7.Генетика дамуына Қазақстандық ғалымдардың қосқан үлесі қандай? Генетика мен селекция дамуында Қазақстан ғалымдарының үлесі ерекше.Алыстан будандастыру, мутагенез, полиплоидия, гетеозис т.б мәселелерді қамтитын генетикалық зерттеулер жүргізілуде

7 слайд
ә)Әр топ өз тапсырмасын қорғау керек б) топ аралық бағалау

8 слайд
Құлп әдісі бұл жұптық жұмыс мәтінді оқып отырып берілген тапсырмаларды орындау Моногибридті будандастыру. Тұқым қуалаушылықтың заңдылықтарын зерттеудің ғылыми негізін Грегор Мендель қалады. Ол өз тәжірибелеріне қолайлы объекті ретінде бұршақты алды. Себебі, басқа өсімдіктермен салыстырғанда бұршақтың мынадай айрықша қасиеттері бар: 1) бірнеше белгілері бойынша бір – бірінен айқын ажыратылатын көптеген сорттары бар; 2) өсіруге қолайлы; 3) гүліндегі жыныс мүшелері күлте жапырақшаларымен толық қалқаланып тұратындықтан, өсімдік өздігінен тозаңданады. Сондықтан таза дамып – жетілетіндіктен, белгілері ұрпақтан – ұрпаққа өзгеріссіз беріледі; 4) бұл өсімдіктің сорттарын қолдан тозаңдандыру арқылы өсімтал будандар алуға болады. Мендель бұршақтың 22 сортын таңдап алды. Ол өсімдіктің негізгі жеті белгісіне көңіл аударды: сабағының ұзындығы, тұқымының пішіні мен түсі, жемістерінің пішіні мен түсі, гүлдерінің түсі мен орналасуы. Мендель өз тәжірибелерін 8 жыл бойы жүргізді.

9 слайд
Ген – ДНҚ молекуласының бөлігі. Локус – гендердің хромосомалардағы орны. Генотип – тұқым қуалайтын гендердің жиынтығы. Аллель – гендердің бірнеше күйде болуы Гомозигота – бірдей аллельді гендері бар (АА және аа) гаметалардың қосылуынан пайда болған организмдер. Гетерозигота – әр түрлі аллельді гендері бар (Аа) гаметалардың қосылуынан пайда болған организмдер. Зигота – аталық және аналық гаметалардың қосылуынан пайда болған организм. Гамета – жыныс жасушалары Аллельді гендер – гомологі хромомсомалардың бірдей локусында орналасқан альтернативті белгілердің дамуын анықтайтын гендер. Доминантты ген – басымдылық көрсететін ген. (А) Рецессивті ген – көрінбейтін белгіні анықтайтын ген (а). Фенотип – тұқым қуалайтын гендердің сыртқы ортада көрінуі.

10 слайд
Басымдылық белгі – екі гомозиготалы ата – ана дараларын будандастыру нәтижесінде пайда болған бірінші ұрпақ буданында көрінетін белгі. Мысалы, бұршақ өсімдігі тұқымының түсі сары, тегіс болуы. Рецессивтік белгі – екі гомозигталы ата – ана дараларын будандастыру нәтижесінде пайда болған бірінші ұрпақ буданында көрінбей қалған белгі.Мысалы, бұршақ гүлінің түсі ақ немесе жасыл, тұқымының бұдыр немесе тегіс болуы. В – доминантты тегіс пішіні b – рецессивті кедір – бұдырлы пішін Р – ата – аналық форма аналық белгі аталық белгі F – ұрпақтары Г – гаметалар F 1 , F 2 , F 3  – бірінші, екінші, үшінші ұрпақтары.

11 слайд
Мына сөйлемдерді толықтыр: Бірдей гендерді деп, ал әртүрлі гендерді деп атайды. Басым гендерді , ал басылыңқы дейді, ата ананы әріпімен, ұрпақтарын әріпімен белгілейді. Гендердің жиынтығын ,ал сыртқы көрінісін деп атайды. гомозиготалы гетерозиготалы доминантты рецессивті АА, аа Аа генотип фенотип

12 слайд
СЫЗБА НҰСҚАМЕН ТАНЫСЫП, ТҮСІНДІРУ

13 слайд
Бекіту: Кілт әдісі бұл жеке жұмыс арқылы тестілерге жауап береді.   Генетика ғылымы зерттейді? А) сұрыптауды; Б) эволюцияны; С) тұқымқалаушылық пен өзгергіштікті. 2.Мендельдің бірінші заңы қалай аталады? А) Тәуелсіз ажырау заңы; Б) Біркелкілік заңы; С) Ажырау заңы. 3.Басым гендер қалай аталады? А) рецессивті; Б) доминантты; С) аллельді. 4.Гендердің жиынтығы қалай аталады ? А) генотип; Б) фенотип; С) кроссинговер. 5. Дигибридті будандастыруды тап? А) Аа ; Б) AaBbCc; С) AaBb. 6. Дигибридті будандастыруды ашқан ғалым? А) Морган; Б) Мендель; С) Вавилов. 7. Мендельдің екінш і заңы қалай аталады? А) Тәуелсіз ажырау заңы; Б) Біркелкілік заңы; С) Ажырау заңы. 8. Бірдей гендер қалай аталады? А) гетерогизоталы ; Б) эпистаз; С) гомозигота. 9. Мендель қандай өсімдікке тәжірибе жүргізді? А) бұршақ; Б) қызан ақ ; С) намазшамгүл 10. Организдердің ішкі-сыртқы белгілерінің жиынтығы қалай аталады? А) генотип; Б) фенотип; С) кроссинговер.