Ғылыми жоба Мақта

1 слайд
Астана қаласыАстана қаласы № № 34 орта мектебінің 34 орта мектебінің 3 “Ә” сынып оқушысы3 “Ә” сынып оқушысы Куандыкова АнеляКуандыкова Анеля Астана қаласы әкімдігінің «№ 34 орта мектеп» КММ 1 “А” сынып оқушысы Назарбек Нұрдәулет

2 слайд
ТақырыбыТақырыбы :: «« МақтаМақта - бағалы өсімдік- бағалы өсімдік »» Орындаған:Орындаған: Назарбек НұрдаулетНазарбек Нұрдаулет Жетекшісі: Жетекшісі: Касымова Б.Е.Касымова Б.Е.

3 слайд
Мақта - аса бағалы өсімдік. Одан тамаша талшық алынады.Жабайы мақтаның талшығын адамдар өте ерте уақытта - сонау адамзат мәдениетінің алғашқы кезеңінде-ақ жинай бастағанды. Сөйтіп, мақта ежелгі заманнан мәдени өсімдікке айналды. Қазақстанның оңтүстігінде өсетін ауыл шаруашылығының негізгі дақылдарының бірі -мақта. Мақтаның халық шаруашалығында алатын маңызы орасан зор. Қазіргі адамзат қоғамына астық пен металл қандай қажет болса, мақта да сондай қажет болып отыр.

4 слайд
Зерттеу мақсатыЗерттеу мақсаты Бағалы өсімдік –мақта өсімдігі туралы мәліметтерді іздестіру, шаруашылықта және адам өміріндегі маңызын анықтау.

5 слайд
Зерттеу міндеттеріЗерттеу міндеттері  Мақта туралы жалпы мағлұмат жинақтау;  Мақтаның ерекшелігі;  Мақта өсімдігінен адам өміріне қажетті заттарды дайындаудағы тиімділікті дәлелдеп, көз жеткізу;  Мақтаны басқа да салаларда пайдалану туралы болжамдар айту;

6 слайд
Зерттеу жаңалығы Жергілікті жердегі мақта өсімдігінің пайдасы, маңызы туралы біле отырып, оның пайдалы жақтары; тұрмыста, өндірісте және мал азығы ретінде қолдану мүмкіндігі қарастырылған.

7 слайд
Зерттеудің болжамы Мақта - адамның қажеттілігіне ғана емес, азық - түлік, өңделген мал азығы, қағаз өнеркәсібі, отын ретінде қолдануға болатын ерекше өсімдік.

8 слайд
Зерттеу әдістері Зерттеу жұмысы негізінен іздену, салыстыру, жинақтау, талдау тәсілдері арқылы жүргізілді.

9 слайд
Мақта- бағалы өсімдік Қазақстанда 1918 жылы Түркістан жерін суландыруға байланысты қолға алынды. 1924 жылы мақта өсіретін  Мақтаарал ауданы  құрылды. Мақтаның биіктігі 1–1,5 м. 1–2 негізгі бұтақтан 10–15 жанама бұтақша тарайды, одан кейін осы бұтақшаларға  гүл  мен қауашағы шығады. Гүлі жеке, ірі  сары  не  ақ .

10 слайд
Мақта өсімдігінің пайдасы  Мақта – бір жылдық өсімдік. Мақта өсімдігінің жемісі аппақ ұзын талшықтарға құрамдас қораптан тұрады. Жағып тексергенде ашық - сары түсті болып жанып, күйген қағаздың иісі шығады. Мата, тоқыма бұйымдар, тігін жіптер дайындалады. Мақта мата оңай жуылып, тез кебеді, жақсы тазаланады, жеңіл үтіктеледі.  Мақта мата біркелкі иірілген жіптен тоқылады, оның беті тегіс болады. Бұл маталар негізгі жіп арқылы созылады, жуылған кезде сол арқылы отырады. Адам үшін мақта өсімдігі пайдалы: • дәні (талшық үшін), • бұтағы мен қалдығы (мақта, қағаз, картон)

11 слайд
Мақтаның құрылымы  Мақтаның жеке талшықтары өте жіңішке болады. Талшықтардың ұзындығы 6 - 52мм - ге жетеді. Табиғи түсі – ақ, сонымен қатар қоңыр сарғыш, жасыл түстері де кездеседі.  Мақтаның гигроскопиялық қасиеті: Өте жоғары.(гигроскопиялығы – қоршаған ортадағы ылғалды өткізу қасиеті) мақта ылғалды тез өткізіп, тез кебеді.

12 слайд
Мақта зиянкестері  Мақта бітесі  ( лат.   Aphis gossypii ) –  бітелер  тұқымдасына жататынжәндік.  Мақта ,  бақша  да қылдарын зақымдайды. Мақта өсіретін елдердің барлығында кездеседі. Аталығы болмайды, аналығы тірідей қанатсыз туылады. Ұзындығы 1,2 — 2,1 мм түсі сарыдан қою жасылға дейін болады. Қанатты және қанатсыз

13 слайд
Мақта көбелегі Мақтаның күйе көбелегі  

14 слайд
Қорытынды    Мақта – бір жылдық өсімдік. Мақта өсімдігінің жемісі аппақ ұзын талшықтарға құрамдас қораптан тұрады. Осындай талшықтарды мақта дейді. Мақтаның отаны – Индия, Оңтүстік Америка. Ал бізде Оңтүстік Қазақстанда өсіріледі. Мақта талшығын колға ұстағанда өте жұмсақ. Жағып тексергенде ашық - сары түсті болып жанып, күйген қағаздың иісі шығады. Мата, тоқыма бұйымдар, тігін жіптер дайындалады. Мақта мата оңай жуылып, тез кебеді, жақсы тазаланады, жеңіл үтіктеледі. Мақта мата біркелкі иірілген жіптен тоқылады, оның беті тегіс болады.