1 слайд
НӘРУЫЗДАР ЖӘНЕ
ОЛАРДЫҢ КАСИЕТІ
2 слайд
Ақуыз немесе нәруыз — молекулалары өте
күрделі
болатын аминқышқылдарынан құралған органика
лық зат
3 слайд
1745 ж. италиялық ғалым
Беккори бидай ұнынан
лейковина деген ақуызды
бөліп шығарған. 19
ғасырдың 30-
жылдарында ет, жұмыртқ
а, сүт, өсімдік
тұқымдарында ақуыздық
заттар бар екені
анықталды.
Ғалымдардың содан
бергі зерттеулері
нәтижесінде барлық тірі
организмдер
жасушасында болатын
тірі материя
– протоплазма, негізінен,
ақуыздан құралатыны
анықталды.
4 слайд
Ақуыз құрамы
Молекулалық массалары жүздеген мыңнан миллионға
дейін жетеді. Олардың құрылымы бұзылса,
Денатурация, табиғатын жоғалту — табиғи
қасиеттерінен толық немесе жартылай, оның ішінде
тіршіліктілік белсенділігінен де айырылуы.
Ақуыздар гидролизденіп, аминқышқылдарын түзеді
және өздеріне тән түсті реакциялары бар.
5 слайд
Ақуыз – азықтың құрамына кіретін бүкіл тірі организмнің
негізгі қорегі. Ол жасуша протоплазмасын құрумен қатар,
организмдегі көптеген тіршілік құбылыстарына – тамақтану,
өсу, көбею, тітіркену, қозғалу, тыныс алу процестеріне
тікелей қатысады
6 слайд
◦
Адам тәулігіне, шамамен, 100 г ақуыз қабылдауы
керек. Азықпен түскен ақуыз әуелі асқазанда,
сосын ішектегі ферменттердің әсерінен
гидролизденіп, аминқышқылдарына дейін
ыдырайды.
7 слайд
Ақуыз тек тірі организмдер құрамында ғана болады. Оның құрамында 50,6 –
54,5% көміртек, 21,5 – 23,5% оттек, 6,5 – 7,3% сутек, 15 – 17,6% азот, 0,3 –
2,5% күкірт бар, кейде фосфор кездеседі. Осы элементтерден түзілетін амин
қышқылдарының бір-бірімен байланысып қосылуы нәтижесінде ақуыз молекуласы
түзіледі. Ақуыз молекуласының массасы өте үлкен, ол бірнеше мыңнан бірнеше
миллионға дейін барады.
8 слайд
Ақуыздардың барлығы екі
топқа бөлінеді:
қарапайым ақуыздар
– протеиндер (альбуминдер, глобулиндер, гистондар,
глутелиндер, проламиндер, протаминдер,
протеноидтар); күрделі ақуыздар
– протеидтер (гликопротеидтер, нуклеопротеидтер,
липопротеидтер, фосфопротеидтер). Бұлардың
құрамында амин қышқылдарынан басқа заттар да
болады
9 слайд
Ақуыздың құрылымының деңгейлері: 1 —
біріншілік, 2 — екіншілік, 3 — үшіншілік, 4
— төртіншілік
Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз