Идеал газ күйінің теңдеуі

1 слайд
ТҮРКІСТАН ОБЛЫСЫНЫҢ БІЛІМ БАСҚАРМАСЫНЫҢ «Д. ҚОНАЕВ АТЫНДАҒЫ АГРАРЛЫҚ-ТЕХНИКАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ» МКҚК Сабақтың тақырыбы: Газ заңдары.Идеал газ күйінің теңдеуі. ОҚЫТУШЫ : Ташметов Улугбек    

2 слайд
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары 10.2.1.2 - идеал газ моделін сипаттау; 10.2.1.3 - молекулалық кинетикалық теорияның негізгі теңдеуін есептер шығаруда қолдану Саба қтың мақсаттары: 1. Идеал газ моделін сипаттай отырып, молекулалық - кинетикалық теорияның негізгі теңдеуін есептер шығаруда қолдану 2 . Молекулалық кинетикалық теорияның негізгі теңдеуін макраскопиялық параметрлерді микроскопиялық параметрлермен байланыстыру . 3. Молекулалық кинетикалық теорияның негізінде молекулалардың орташа жылдамдығы,кинетика лық энергиясы және импульс формулаларын түрлендіріп күрделі есептер шығару Бағалау критерийлері: 1.Идеал газ моделін сипаттай отырып,молекулалы қ -кинетикалық теорияның негізгі теңдеуін есептер шығаруда қолданады 2.Молекулалық кинетикалық теорияның негізгі теңдеуін макраскопиялық параметрлерді микроскопиялық параметрлермен байланыстырады 3. Молекулалық кинетикалық теорияның негізінде молекулалардың орташа жылдамдығы,кинетикал ық энергиясы және импульс формулаларын түрлендіріп күрделі есептер шығарады

3 слайд
САБАҚ БАРЫСЫНДА ҚОЛДАНЫЛАТЫН БЕЛСЕНДІ ӘДІСТЕР Сабақтың соңыСаба қтың басы Сабақтың ортасы «Миға шабуыл» әдісі «Жүйрек болсаң жетіп көр» әдісі «Есептеу-білім еселеу» әдісі «Жүбіңні тап» әдісі «Серпілген сауалдар» әдісі « Сұрақ ілмегі», «Кәрзеңке әдісі»

4 слайд
Белсенді әдістерінің мақсаты О қушылар оқыған мәлімет бойынша оз ойларына жауап беруіне қарай өткен тақырып бойынша оқушылардың білім –білік дағдысын қалыптастыру Бастапқы білім мен жаңа сабақты байланыстыру мақсатында «Миға шабуыл» әдісін пайдаландым .Оқушыларға сұрақ қою,проблеманы зерттеу арқылы ой өрісін дамытады, ойын еркін жеткізеді. Оқушыларды жылдам әрі тұжрымды ойлауға дағдылантыру Оқушыларды білімін арттыру,логикалык ойлауын дағдылантыруСерпілген сауалдар «Миға шабуыл» әдісі «Жүйрек болсаң жетіп көр» әдісі «Есептеу- білім еселеу» әдісі Сұраққа жауап арқылы жаңа сабаққа ену ( Жеке жүмыс ) Еепті білім деңгейіне қарап шығарады Оқылым,талдау дағдысы қалыптасады ( Жеке жүмыс ) Бұл әдіс бойынша топтық жұмыс жасалады.Оқылым,ай тылым,тыңдалым дағдысы қалыптасады Есеп дұрыс шығару ( Топтық жүмыс )

5 слайд
БЕЛСЕНДІ ӘДІСТЕРДІ САРАЛАУ ТӘСІЛДЕРІ ДИОЛОГ ЖӘНЕ ҚОЛДАУ КӨРСЕТУ « Миға шабуыл» әдісі Себебі төмен оқушыларға жеңілдеу сұрақтар мен қосымша мәлімет беремін Қарқын «Жүйрек болсаң жетіп көр» әдісі Кейбір оқушылар басқаларына қарағанда жылдам жұмыс істейді. Қосымша тапсырмаларды көп күш жұмсауды талап ететін оқушылар үшін қолдануға болады. Негізгі тапсырмаларды түсіндіруде көмек қажет ететін оқушыларға біршама уақыт беремін ТАПСЫРМА «Есептеу-білім еселеу» әдісі Себебі оқушылардың қажеттіліктеріне қарай (көмек керек пе, әлде күрделі тапсырмалар беру керек пе) тапсырмаларды жасаймын.

6 слайд
Бағалау Жүйрек болсаң жетіп көр» әдісі «Есептеу-білім еселеу» 1.Идеал газ моделін сипаттай отырып,молекулалық - кинетикалық теорияның негізгі теңдеуін есептер шығаруда қолданады 3. Молекулалық кинетикалық теорияның негізінде молекулалардың орташа жылдамдығы,кинетикалық энергиясы және импульс формулаларын түрлендіріп күрделі есептер шығарады 1.Идеал газ туралы анықтама береді 2.Идеал газ мен реал газдың айырмашылығын түсіндіреді 3.Идеал газ қысымға және температураға байланыстылығын айтады 1.Күш импульс, Кинетикелық энергия,жылдамдық,қысым формуласын айтады 2МКТ теңдеуі мен жоғарыда айтылған физикалық формулаларды түрлендіра алады 3.МКТ негіздігі теңдеуіндегі шамалардың өлшеу бірліктерімен жұмыс жасайдыКритерий бағалау Дискриптор

7 слайд
«« Аквариум әдісі» топтарға бөлу арқылы үйге тапсырма сұралады.

8 слайд

9 слайд
 Температураның өлшем бірлігі?  Авогадро тұрақтысының мәні?  Молекула деген не?  Больцман тұрақтысы қаншаға тең?  Идеал газ қысымы формуласы?  Жылдамдықтың өлшем бірлігі?  Зат мөлшерінің формуласы?  Қысымның өлшем бірлігі  Молекула массасының формуласы?

10 слайд
05.04.24К ᵒ С 600 27 1000 -200 256Ойынның шарты: температураларды шкала бойынша айналдыру

11 слайд
1. Молекулалар үлкен жылдамдықпен қозғалады Сұйық 2. Дене пішінін де,   көлемін де сақтайды.                3. Атомдар тепе -теңдік қалпын сақтай тербеледі.         Газ Қатты дене     4.Молекулалар арақашықтығы  молекула өлшемінен көп. Сұйық    5.Молекулалар бір орыннан екінші орынға периодты түрде секіріп тербеледі. Қатты дене 6. Дене пішінін сақтамайды, бірақ көлемін сақтайды. Газ    « Сәйкестігін» тап

12 слайд
12Заттың күйлері Газ – молекулааралық күштер өте әлсіз, молекулалары өте шапшаң және кездейсоқ қозғалады Сұйық – молекулааралық күштер көршілес молекула- ларды байланыстырады Қатты – молекулаара- лық күштер өте берік Төмен темп Жоғары қысымЖоғары темп Төмен қысым

13 слайд
Идеал газ күйінің теңдеуі Клапейрон, Бенуа Поль Эмиль  (26 қаңтар 1799 жыл, Париж - 1864 ж. 28 қаңтар) - Француз физиг i және инженер i. . Политехникалық мектепт i б i т i рд i (1818). Петербургте Қатынас жолы инженерлер институтында қызмет i стед i. Францияға келгенде Париждег i көп i р және жол Мектеб i нде профессор болды.  Клапейронның жұмыстары жылу процестер i не арналған. 1834 жылы ол Карноның ойын геометриялық түрде бейнелеп термодинамикаға графикалық әд i ст i енг i зд i. Сол жылы Бойль – Мариотт заңын, Гей – Люссак заңын және Авогадро заңын қамтитын идеал газ күй i н i ң теңдеу i н (Клапейрон теңдеу i) қорытып шығарды. Бұл төменг i қысымдағы және жоғары температурадағы нақты газдар үш i н белг i л i дәрежедег i дәлд i кпен қолданылатын ең қарапайым қатынас болды. (1874 жылы ол Менделеевпен жалпыланған болатын, каз i р Менделеев – Клапейрон теңдеу i деп аталады). Ол заттардың қайнау (балқу) температурасы мен қысымды байланыстыратын теңдуд i ( Клапейрон – Клазиус теңдеу i ) тапты. Клаузиус бұл теңдеуд i 1851 ж. Нег i здед i.Клапейрон Бенуа Поль Эмиль (1799–1864)

14 слайд
Идеал газ  Молекулалар арасында тартылыс күші жоқ  Молекулалар саны көп  Молекулалары-нүктелік  Молекулалары әрқашан тұрақты кездейсоқ қозғалыста  Молекулалардың ыдыс қабырғасымен және өзара соқтығысы серпімді, Ньютон заңдарына бағынады

15 слайд
Идеал газ күйінің теңдеуі (Менделеев-Клапейрон) газ күйін сипаттайтын негізгі шамалар қысым ( P), көлем ( V)  және температура ( T)  арасындағы байланысты тағайындайды. Біз дем алатын ауа газ қоспаларынан тұрады. Көрінбейтін газ күштері біздің айналамызда қалай жұмыс істейтінін анықтаңыз.Идеал газдардың негізгі қасиеттері: a) Молекулалар – материалды нүктелер (абсолют серпімді шарлар) әә) Молекулалар қозғалысы Ньютон заңдарына бағынады бб)Молекулалар арасында өзара әсер жоқ (Ep=0;Ek≠0) вв) Молекулалар хаосты қозғалыста гг) Қарастырылып отырған ең аз көлемде бөлшектер (молекулалар) саны көп мөлшерде болады. Авогадро санымен салыстырылады   Идеал газдың жайын MKT тұрғысынан үш макроскопиялық шамалардың (P,V,T) арасындағы байланысты қарастыратын теңдеу -  идеал газ күйінің теңдеуі  деп аталады. P атмосфералық = 1.013  10 5 П a ~ Күніне 1032 ауа молекуласы 1700 km/ с жылдамдықпен денемізге соқтығысады

16 слайд
Клапейрон ұсынған идеал газ күйінің теңдеуіnkT р  V N n  kT V N р  Nk T рV  A N M m N   k N M m T рV A  тт газ универсал - R 31, 8 1 10 02, 6 10 38, 1 23 23 К моль Дж моль К Дж kN R A         R M m T рV  const T V р T V р   2 2 2 1 1 1

17 слайд

18 слайд
18

19 слайд

20 слайд
20Идеал газ молекулаларының ыдыс қабырғасына түсіретін қысымы МКТ негізгі теңдеуі

21 слайд

22 слайд
1.МКТ - ның негізгі қағидалары 2. Контейнер қабырғасымен үнемі соқтығысуы  Дескрипторлар:  МКТ-ның негізгі қағидаларын біледі  Контейнер қабырғасымен үнемі соқтығысуын сипаттай алады    

23 слайд
А.1) Көлемі V=1л ыдыста массасы 2г сүтек бар.Сүтек молекулаларының орташа квадраттық жылдамдығыV=400 м/с .Сүтек қысымын анықтаңдар 2)Бір атомды газдың температурасы 290К, ал қысымы 0,8МПа болған кездегі молекулалардың орташа кинетикалық энергиясын және молекулалардың концентрациясын анықтаңдар В. 1) Қысымы 100кПа, ал молекулаларының концентрациясын 10 25 м -3 болған кездегі температурасын тапыңдар 2) Қайсыбір 296К температурадағы орташа квадраттық жылдамдығы 480 м/с . Осы газдың 10г массасында қанша молекула бар? С.1)Тығыздығы P=3,3кг /м 3 газдың температурасы 17 0 С Молекулалар массасы 6,6·10 -27 кг деп алып, газ қысымын анықтаңдар. Бұл қандай газ? 2)27 0 С температурада гелий молекулаларының жылулық қозғалысының кинетикалык энергиясы 10Дж. Гелийдің молекуласын аныктаңдар « Есептеу-білім еселеу» әдісі

24 слайд
 Дескриптор:  Оқушылар МКТ негізгі теңдеулерінің түрлерін ажыратып, неге тәуелді екенін қорытып шығарады.

25 слайд
Рефлексия: Үйге тапсырма: Оқулық соңындағы практикалық жұмыс. Графиктік және сандық есептерді шешу.