Материалдар / ІХ–ХІІІ ҒАСЫР БАСЫНДАҒЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ ӘДЕБИЕТ

ІХ–ХІІІ ҒАСЫР БАСЫНДАҒЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ ӘДЕБИЕТ

Материал туралы қысқаша түсінік

– ІХ–ХІІІ ғасыр басындағы түркі әлемі мәдениетінің өрлеуіне әсер еткен жағдайларды білесіңдер; – ӘлФараби және басқа ғалымдардың ортағасырлық ғылымның дамуына қосқан үлесін анықтайсыңдар; – Түркі кезеңіндегі қоғамды бейнелеуде М. Қашғари, Ж. Баласағұни еңбектері тарихи құндылығының бүгінде де өзекті екендігіне көз жеткізесіңдер.

Тлепиев Манат Сергалиевич

Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

30 Қырқүйек 2024

147

0 рет жүктелген

Қазақстан тарихы Презентация 6 сынып

450 ₸

Бүгін алсаңыз
+23 бонус беріледі
Бұл не?

Бүгін алсаңыз +23 бонус беріледі Бұл не?

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

1 / 12

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!

Материалдың қысқаша түсінігі

1 слайд

2 слайд
IХ–ХIІI ғасыр басында Отырар, Испиджаб, Тараз, Бұхара, Самарқан және басқа қалалар ғылым мен мәдениетт iң орталықтарына айналады. Мұнда ұлы ғұламалар әл-Фараби, Әбу Райхан Бируни, Махмұд Қашғари, Жүс iп Баласағұни, Ахмет Иүгнеки, Қожа Ахмет Ясауи өм iр сүрді. Олардың барлығы түрк iлік ортадан шықты. Ғылым мен әдебиеттегі жетістіктердің барлығы қазіргі түркі ха лықтарының ортақ игілігі болып табылады. Түркiлер рухани мәдениеттің ерекшелі гін сақ тап қалды. Жүсіп Баласағұни мен Әлiшер Науаи шы ғармалары мен ғылыми еңбектерiнде өздерiн тек түркi ретiнде танытты. Сол кездегi басқа да көрнектi ғұламалар өздерін түркі, ал тiлiн түркi тiлi деп мақтаныш сезiммен айтты.

2 слайд

IХ–ХIІI ғасыр басында Отырар, Испиджаб, Тараз, Бұхара, Самарқан және басқа қалалар ғылым мен мәдениетт iң орталықтарына айналады. Мұнда ұлы ғұламалар әл-Фараби, Әбу Райхан Бируни, Махмұд Қашғари, Жүс iп Баласағұни, Ахмет Иүгнеки, Қожа Ахмет Ясауи өм iр сүрді. Олардың барлығы түрк iлік ортадан шықты. Ғылым мен әдебиеттегі жетістіктердің барлығы қазіргі түркі ха лықтарының ортақ игілігі болып табылады. Түркiлер рухани мәдениеттің ерекшелі гін сақ тап қалды. Жүсіп Баласағұни мен Әлiшер Науаи шы ғармалары мен ғылыми еңбектерiнде өздерiн тек түркi ретiнде танытты. Сол кездегi басқа да көрнектi ғұламалар өздерін түркі, ал тiлiн түркi тiлi деп мақтаныш сезiммен айтты.

3 слайд
Астрономия, логика, музыка теориясы, математика, әлеуметтану, этика, медицина, психология, философия және құқық – мұның бәр i әл-Фараби айналысқан ғылым салаларының толық т iзiмi емес. Ол Аристотельд iң «Органон» iлiмiнiң бүкiл кешенiн жинап, ретке келтiрдi.Оның барлық к iтаптары бойынша түсiнiктемелер жазды. Сiңiрген еңбегiнiң ауқымдылығы соншалық, оған «Екiншi ұстаз» атағы берiлдi.

3 слайд

Астрономия, логика, музыка теориясы, математика, әлеуметтану, этика, медицина, психология, философия және құқық – мұның бәр i әл-Фараби айналысқан ғылым салаларының толық т iзiмi емес. Ол Аристотельд iң «Органон» iлiмiнiң бүкiл кешенiн жинап, ретке келтiрдi.Оның барлық к iтаптары бойынша түсiнiктемелер жазды. Сiңiрген еңбегiнiң ауқымдылығы соншалық, оған «Екiншi ұстаз» атағы берiлдi.

4 слайд
Әл-Фараби бақытты болу жолдарын ойлас тыра келе бақытты танудың мүмкіндігі туралы тұжырым айтты. Оның адамның табиғаты, интеллектуалдық және этикалық жетілу, билеушінің мұраты туралы ой-тұжырымдары «Азаматтық саясат», «Бақытқа жету туралы» еңбектерінде айтылған.

4 слайд

Әл-Фараби бақытты болу жолдарын ойлас тыра келе бақытты танудың мүмкіндігі туралы тұжырым айтты. Оның адамның табиғаты, интеллектуалдық және этикалық жетілу, билеушінің мұраты туралы ой-тұжырымдары «Азаматтық саясат», «Бақытқа жету туралы» еңбектерінде айтылған.

5 слайд

6 слайд
Жүсiп Баласағұни. Жүсiп ХІ ғасырдың бірінші ширегінде Қарахан мемлекетiнiң орталығы Баласағұнда дүниеге келді. Араб, парсы тiлдерiн жетiк бiлдi. «Құтты бiлiк» атты поэмасын жазды. Поэма нақыл сөздер, диалог пен уағыздар түрінде жазылған. Поэманың негізгі идеялық мазмұны ізгіліктің қайнар көзі білім екендігін тү сіндіруге арналған. Жүсіп мемлекетті жұртшылыққа ізгілік әкелетін білімді де мәдениетті билеуші басқаруы тиіс деп тұжырымдайды. Әркім өз парызын өтеген де ғана қоғам өркендейді деп ой түйеді. Ол қағаннан бастап қарапайым қолөнершіге дейін әр әлеуметтік топтың міндеттерін жан-жақты сипаттап жазады.

6 слайд

Жүсiп Баласағұни. Жүсiп ХІ ғасырдың бірінші ширегінде Қарахан мемлекетiнiң орталығы Баласағұнда дүниеге келді. Араб, парсы тiлдерiн жетiк бiлдi. «Құтты бiлiк» атты поэмасын жазды. Поэма нақыл сөздер, диалог пен уағыздар түрінде жазылған. Поэманың негізгі идеялық мазмұны ізгіліктің қайнар көзі білім екендігін тү сіндіруге арналған. Жүсіп мемлекетті жұртшылыққа ізгілік әкелетін білімді де мәдениетті билеуші басқаруы тиіс деп тұжырымдайды. Әркім өз парызын өтеген де ғана қоғам өркендейді деп ой түйеді. Ол қағаннан бастап қарапайым қолөнершіге дейін әр әлеуметтік топтың міндеттерін жан-жақты сипаттап жазады.

7 слайд

8 слайд

9 слайд

10 слайд

11 слайд
Сабақ аяқталды Сау болыңыздар!

11 слайд

Сабақ аяқталды Сау болыңыздар!