Ислам діні

1 слайд
ИСЛАМ Д ІНІ Тексерген: Ақбаева.Г.Б Орындаған: Азамат Аида 421 топ

2 слайд
 Ислам діні әлемдік үш діннің бірі. Христиан дінінен кейін екінші орында. «Ислам» сөзінің мағынасы «бейбітшілік», «мойынсыну, бағыну» дегенді білдіреді. Ислам дініндегі ең соңғы пайғамбар Мұхаммед болып есептеледі. 610 жылы Хира тауында қасиетті Құран кітабының 5 аятын Жәбірейіл періште Мұхаммедке жеткізген, сол кезді Исламның басталуы десек болады. Сол кезден бастап Ислам діні тарала бастады. Ең алдымен дінге Мұхаммедтің жақын адамдары қосылып, алғашқы 3 жылда олардың саны 40 адамға жеткен болатын.  613 жылы Мекке қаласынан қуғындалып, 622 жылы Мұхаммед Мединеге көшуге мәжбүр болып, ол қалада дінді ұстанушылар көбейе бастады.

3 слайд
 Исламның таралу бағыттарын көре аламыз. Дін Араб түбегіне түгелдей жайылып, кейіннен солтүстік Африкаға, кіші Азияға, орта және шығыс Азияға, тіпті Испания жерлеріне дейін тарады. Саудагерлер арқылы Индонезияға жетті.  Діннің негізгі таратушысы, Мұхаммед қайтыс болғаннан кейін Арабияда құрылған Араб халифаты болды. Слайдтан Араб халифтері кезіндегі халифат территориясын көре аламыз. Мемлекет құрылған кезінде ол тек Араб түбегінің жарттысын алып жатты.

4 слайд
 Ислам діні тек жаугершілікпен тараған деген пікір қалыптасқан. Осы жерде бұл пікірге қарсы дәлел келтіре кетейін. Үндістан елінде ең алғашқы мешіт Мұхаммед пайғамбардың кезінде салынған болатын, яғни ешқандай әскер жетпей жатып. Кейіннен Ибн Қасым 6000-дық әскерімен ол елге жетіп, сондағы буддисттер иудаисттерден қашып мұсылмандардың қол астынан пана іздеген. Қазір Үндістандағы мұсылмандар саны 200 миллионнан асады, бұл Индонезиядан кейін екінші көрсеткіш. Ал осы Индонезияға дін қалай жетті? Ол елге ешқандай әскер бармағанын білеміз, бұл жерге Ислам діні бейбіт орнады. Индонезияға Ислам VIII ғасырда саудагер-миссионерлер арқылы жетіп, 500 жылдың ішінде Ислам елдегі бірінші дін деңгейіне жетті.

5 слайд
 Қазіргі Қазақстан аумағына исламның таралуы бірнеше ғасырларға созылған үрдіс болды. Х ғасырдың аяғында ислам Жетісу мен Сырдарияның отырықшы халқының арасына орнықты. Ислам Жетісуда Х ғасырда өмір сүрген түрік қараханидтер империясының діні болды. Бұл кезеңнің ескерткіші Жүсіп Баласағұнның «Құтты білік» шығармасында көрініс тапты. Кейбір аудандарда исламға христиан діні бәсекелестік танытты. Мысалы ХІІІ ғасырдың басында Орталық Азиядан Шығыс қазақстан мен Жетісуға қоныс аударған наймандар несториандық бағыттағы христиан дінін ұстанды.Дешті Қыпшақ даласына мұсылман діні Алтын Орда ханы Берке мен Өзбек ханның тұсында тарады.көшпенділер арасында мұсылман дінінің таралуына суфизмнің негізін салушы Қ.А.Иассауи зор үлес қосты(ХІ- ХІІ ғғ). Көшпелілер зиялыларының исламға бой ұруы мұсылмандықты қоғамның барлық өкілдері бірдей қабылдады деген сөз емес.Қара халықтың ұзақ уақыт бойы табиғат құбылыстарына,жан жануарларға, өлген ата баба аруақтарына табынуы ұзақ уақыт сақталды.

6 слайд
 ХҮІІІ ғ ислам отарлау саясатына наразы болған қазақтардың идеологиялық құралына айналды.Бірте бірте мешіттер саны көбейді.Бөкей ордасының ханы Жәңгір Бөкеев 1827 жылы өзінің Орда маңнда өз жобасымен мешіт салдырып имандылық пен қайырымдылық үлгісін көрсетті.ХІХ ғ аяғында ислам дінінің ықпалы қазақтар арасында мейлінше күшейді.Мұсылмандыұ оқу орындарыжәне оларда оқыған шәкірттер саны туралы мәліметтерден олардың жылдан жылға өскенін көреміз.Кеңес өкіметі жылдары қазақ халқын ағарту бағытындағы мұсылман мектептерінің рөлі құнды тәлімдік тәжірибесі, ұстанымы мен бай тарихы болғандығына қарамастан, әдейі төмендетіліп еңбектері жоққа шығарылып келді.Қазақ жерінде Қазан төңкерісіне дейін мұсылман мектептерінің қадим және жәдат деп аталатын екі түрі жұмыс істеген.

7 слайд
 Оқушылар сауат ашу жолын 28 араб әрпін және оның жазылуын 8 мағынасы жоқ сөзді жаттаудан бастаған.Бірінші оқу құралы «Иман шарт» пайдаланылған.Екінші оқу жылы «Әпитек» құранның жетіден бір бөлігі оқытылған. Сосын Құранның өзі оқытылған.Бқдан басқа «Бадауам», «Ахирзаман», «Қырық хадис» атты араб және түрік тілдеріндегі кітаптар қолданылған.Мұсылман мектептерінің екінші түрі, негізін Ы.Гаспиринский қалаған жаңа әдістік «жәдит» мектептері ХІХ ғ аяғында ресей империясының рухани озбырлығы нәтижесінде туындаған еді. Бұл мектепте ислам қағидалары, ана тілі, арифметика, әдебиет, табиғаттану, орыс тілі, география пәндері оқытылды.Ислам дінінің қазақтар арасына келуіне байланысты бұрынғы құдайлардың орнын мұсылман әулиелері басты.Халық арасында ежелден әулие саналған Қорқыт ата, Арыстан баб,Д о малақ ана, Шопаг ата, Масат ата,Қошқар ата, Шақпақ ата есімдері бұрынғы діни сенім нанымдардан мқсылмандық қасиеттілер санатына ауысты.

8 слайд
 Шамандық қазақтардың исламдық дәуірге дейінгі діни дәстүрлерінен берік алған құбылыс.Оның негізінде ежелгі замандарда қалыптасқан рух туралы түсініктер жатыр.Шамандар халықтың рухтарға байланысты сенім нанымдарын негізге ала отырып, рухтардың көмегімен оларды шақыра отырып, әр түрлі ауруларды емдеуге тырысты.Осы сенім нанымдар мен діни жоралар ислам діні құндылықтармен бірігіп, кірігіп, астасып біздің заманымызға дейін жетті.  Ислам жер бетінде бір млрд жуық адам мойысұнған ең ұлы діндердің бірі.

9 слайд
 Назарларыңызға рақмет !