Жалпыадамзаттық құндылықтар - отбасы тәрбиесінің негізі

1 слайд
Жалпыадамзаттық құндылықтар - отбасы тәрбиесінің негізі

2 слайд
Жоспар: 1. Өзін-өзі тану рухани-адамгершілік білім беру бағдарламасының аксиологиялық негіздері 2. Бала тәрбиесіндегі ата-ананың рөлі

3 слайд
Мақсаты: ата-аналарға отбасы тәрбиесінің негізі ретіндегі жалпыадамзаттық құндылықтар туралы түсінік беру. Міндеттері: 1 . Ата-аналарға отбасында балаға рухани-адамгершілік тәрбие берудің мәнін ұғындыру. 2. Ата-аналардың бала бойындағы мәңгілік жалпыадамзаттық құндылықтарды аша білуіне ықпал ету. 3. Ата-аналарға ұл бала мен қыз бала тәрбиесі жөнінде бағыт беру.

4 слайд
Адам үшін аса маңызды заттар, құбылыстар, қасиеттер, жай күйлерді құндылықтар деп аталынады. Аксиология (грекше аксио – құндылық, логос - ілім) – құндылықтар категориясын зерттейтін философияның саласы. Жеке адамның барлық құндылықтары белгілі бір сатыда иерархияланған: жеке адам үшін бірінің маңызы жоғарырақ болса, екіншісінің маңызы азырақ болады. Құндылықтар иерархиясы жеке адам санасында мәңгілік тұрақтап қалмайды: өмір ағымына қарай бір құндылықтар бірінші кезекке шықса, енді бірі екінші кезекке жылжиды, яғни құндылықтар маңыздылығына байланысты ауысып отырады.

5 слайд

6 слайд
Абсолюттік жалпыадамзаттық құндылықтар (ақиқат, сүйіспеншілік, дұрыс әрекет, ішкі тыныштық, қиянат жасамау) – бұл уақытқа байғынбайтын, ешқандай ортамен шектелмейтін, адамның туған жеріне, ұлтына, нәсіліне, конфессионалдық тиістілігіне байланыссыз, бүкіл адамзат үшін маңызы зор құндылықтар. Олар бөлінбейді, өзара байланысты, өзара тәуелді және бірін-бірі ауыстырып тұрады. Адам абсолюттік жалпыадамзаттық құндылықтармен бірге туылады, олар әр адамның жүрегінде орын алады, олар барлық адамдар үшін ортақ.

7 слайд

8 слайд
Бала тәрбиесіндегі ата-ананың рөлі Отбасы - б ұл бала өмір сүретін, әрекет ететін, жаңалықтар ашатын, жақсы көруді, қуануды, жаны ашуды үйренетін бір тұтас әлем. Бала кішкентай кезінен отбасында нені қабылдап алса, ол соны алдағы өмірде де серік етеді. Бала алғашқы өмір тәжірибесін де осы отбасында алады. Отбасында баланың рухани-адамгершілік қасиеттері дамиды, бала мінезінің қырлары, пікірі, көзқарасы, дүниетанымы қалыптасады. . Тәрбиелеу – бұл тек ақыл ғана беру емес, бәрінен бұрын ата- ананың өзінің адамгершілікке сай өмір сүруі. Отбасылық тәрбиенің мақсаты - өзінің ақылдылығымен, жауапкершілігімен, шынайылығымен, және сүйіспеншілігімен ерекшеленетін адамды дамытуға жәрдемдесу. Есте сақтау керек, баланы адам етуге болмайды, оған тек өзінен Адамды шығару үшін көмектесу қажет және кедергі жасамау керек

9 слайд
«Рухани мұғалім жай мұғалімнен он есе маңызды, әке рухани мұғалімнен он есе маңызды, ал ана әкеден мың есе маңызды» Шығыс даналығы Әйел адамзатының ең маңызды рөлі – ол оның аналық рөлі. Ананың міндеті – имандылық пен адамгершіліктің негізін салу. Ол балаларын қажетті адамгершілікті және рухани дайындықпен қамтамасыз етуі қажет. Анасы руханилыққа толы болғанда ол балаларына жағымды әсер етеді, олар да онымен толығады. Егер анасы адамгершілікті толық ұстанатын болса онда балалары да адамгершілікке үйренеді. Ана бала тәрбиесіне деген жауапкершілікті әлдекімге аудара салмауы керек (күтуші, әжесі, бала бақша т.б). Көптеген балалар қазір өкінішке орай аналық сүйіспеншіліктің не екенін білмейді. Мансабымен айналысып кеткен аналар өздерінің көңілі мен сүйіспеншілігін жаңа ойыншықтар сатып бере салумен және баланың орынсыз еркелігін құптай берумен алмастырады, сөйтіп балаларын тура жолдан тайдырады. Сол себептен мұндай келеңсіздіктер орын алмас үшін аналар таза, қайырымды және адал болулары керек. Ана мен бала арасындағы қарым-қатынас шынайы сүйіспеншілікке өзара құрметке негізделуі керек. Егер аналар балаларының мейірімді және қайырымды болғанын қаласа, онда олар дұрыс әрекетті ұстанулары және лайықты өмір сүрулері керек.

10 слайд
Ер адамдар – отбасының сыртқы қуаты, сондықтан да ол баласын сыртқы әлеммен таныстырып,оны ақиқатқа және дұрыс әрекетке үйретеді. Отбасында әкеге жүктелген бірнеше негізгі міндеттер бар: біріншіден ол рухани көшбасшы, екіншіден – сүйікті әке, үшіншіден – ол үлгі, төртіншіден- жетекші әрі сенімді тірек. Демек, әкенің міндеті қандай да болмасын өз балаларына лайықты үлгі болу. Ер адам өз балаларының тәрбиесіне әсіресе ұл балалардың тәрбиесіне жауапты. Ол оларға Отанды сүюді, парызын түсінуді, батылдықты, шешім шығара алуды, қиындықтан қорқпауды, өз істері мен әрекеттеріне жауап беруді, әйелдер мен үлкендерді құрметтеуді, әлсіздерді қорғауды, және еңбекқорлыққа үйретуі керек. Әкенің қызына деген сүйіспеншілігі де қызының бойында сенімділікті ұялатады. Әке қызына деген өзінің сүйіспеншілігі мен қамқорлығы арқылы оның бойында ер азаматтарға деген жақсы қарым-қатынас қасиетін тәрбиелейді. Ондай қыздардан өз отбасын құрметтейтін жақсы жар, жақсы ана, инабатты келін шығады. Егер әке өз отбасын тәрбиелеуден қашпаса, керісінше оларды тырысып, дұрыс тәрбие берсе, онда оның балаларынан жауапкершілікті, еңбекқор, салмақты, жаман істермен айналыспайтын жақсы адамдар шығады.

11 слайд
Бала тәрбиесіндегі қателіктер: • Орынсыз қамқорлық (бала ата-анасының қамқорлығына еті үйреніп, дағдыланғандығы сондай өз бетімен шешім қабылдай алмайды) • Орынсыз жұмсақтық (баланың мінез құлқын бүлдіреді) • Орынсыз қорқыныш, үрей (баланы мазасыз етеді, тіпті психосоматикалық ауруларға алып келеді) • Жоғары талаптар қою (баланың бойында үнемі сәтсіздікке ұшыраймын деген сезім тудырады) • Кемсіту, елемеу (мұндай сезіммен өскен балада ашу, ыза, агрессия басым болады. Өсе келе зорлық-зомбылық, бұзықтық, нашақорлық, маскүнемдік және т.б келеңсіз жағдайларға бой алдыруы мүмкін) • Зорлық-зомбылық негізінді тәрбиелеу (бір нәрсені зорлап, күшпен істету, істемесе жазалау) • Тәрбиеден тысқары қалу (өз бетімен кету, балаға немқұрайлы қарау, елемеу) • Ата-ананың сөзі, ісі, ойының бірлікте болмауы (егер ата- аналардың айтып тұрғаны басқа болып, істеген ісі басқа болса, бала оған құлақ аспайды)

12 слайд
Тәрбиелеудің ең жақсы стилі – бұл ынтымақтастықта тәрбиелеу. Бұндай жағдайда ата-аналар балалармен бірге өзгереді. Бала тәрбиесінде сүйіспеншілік пен ынтымақтастық бірдей дәрежеде қатысуы керек. Алтын ортасы табылуы керек. Отбасылық тәрбиенің бар құпиясы – ол баланың өзінше ашылуына көмек беру. Тек осындай отбасында ғана бала бақытты бола алады, жанының тыныштығын және тепе-теңдігін таба алады .

13 слайд
Ұяда не көрсең, ұшқанда соны ілерсің... • Егер бала ақ пейілді ортада өссе, онда ол сабырлы болуды үйренеді • Егер баланы қолдай жүрсе, онда ол өзіне сенімді болуды үйренеді • Егер баланы дәріптей жүрсең, онда ол алғыс білдіруді үйренеді • Егер баланің пікіріне құрмет көрсетілсе, ол әділетті болуды үйренеді • Егер балаға сеніммен қарасаң, оның адамдарға деген сенімі молая түседі • Егер баланы мақұлдап жасағанына оң баға беріп өсірсең, өзін сүйіп өседі • Егер бала отбасында қолдау мен достық көрсе, өмірде бақытты болуды үйренеді.

14 слайд
Януш Корчак 1878-1942 Атақты Польша педагогы, жазушы, дәрігер, қоғам қайраткері «Ата-аналарға арналған тәрбиелеудің он өсиеті» 1.Өз балаңызды өзіңіз қалағандай немесе сіз сияқты болғанын күтпеңіз 2.Балаңыздан оған жасаған барлық жақсылықтарыңыз үшін өтеуін талап етпеңіз 3.Ертеңгі ащы қарттықты айтып, өз өкпе ренішіңізді балаға арттыра бермеңіз 4.Оның мәселелеріне жоғарыдан қарамаңыз. Еш күмәнданбаңыз ол мәселе оған сізге қарағанда ауыр соғады. 5.Қорламаңыз! 6.Балаңыз үшін кейбір жасай алмағандарыңызға өзіңізді қинамаңыз. Есіңізде болсын, бала үшін жеткіліксіз жасалса да, олар үшін барлығы жасалғандай болып көрінеді. 7.Есіңнен шығарма адамның ең маңызды кездесуі ол оның баламен кездесуі. Біз балада кімді кездестіргенімізді ешқашан біле алмаймыз! 8. Бала бұл сіздің өміріңіздің барлығын билеп, төстеп алатын рақымсыз бір жан емес. Ол сенің ұрпағың, қаның 9. Бөтен балаларды да сүйе біліңіз 10. Өз балаңызды қандай болса да жақсы көріңіз.

15 слайд
«Ата-ана баланы жеке сөзбен емес, жеке үлгісімен тәрбиелеу керек» В.А. Сухомлинский (1918-1970) В.А.Сухомлинский Кеңес үкіметінің жаңашыл педагог, балалар жазушысы

16 слайд