"Жануарлардың тыныс алу мүшелері" 7сынып
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
1 слайд
26.Жануарлардың тыныс
алу мүшелері
7 сынып
Биология
1 слайд
26.Жануарлардың тыныс алу мүшелері 7 сынып Биология
2 слайд
Тірі ағзалардың тыныс алу жүйесі
2 слайд
Тірі ағзалардың тыныс алу жүйесі
3 слайд
Жәндіктердің тыныс алу жүйесі
Басты тыныс алу мүшесі Кеңірдек
•
Жәндік денесінде
күшті тармақталатын
тыныс алу түтікшелері.
•
Ұштары тірі жасуша-
ларды тесіп өтетін
микроскопиялық
құрылымға айналған
Шыбынның тыныс алу
мүшелерінің құрылысыҚұрсақ
демтүтігі
Кеңірдек
Негізгі бойлық
кеңірдек
Көкірек
демтүтігі
Мөлдір қанат
Талшықтар
Кеңірдек
Газдарды тасымалдай алмайтын
жәндік “ қаны ” - гемолимфа жүреді
3 слайд
Жәндіктердің тыныс алу жүйесі Басты тыныс алу мүшесі Кеңірдек • Жәндік денесінде күшті тармақталатын тыныс алу түтікшелері. • Ұштары тірі жасуша- ларды тесіп өтетін микроскопиялық құрылымға айналған Шыбынның тыныс алу мүшелерінің құрылысыҚұрсақ демтүтігі Кеңірдек Негізгі бойлық кеңірдек Көкірек демтүтігі Мөлдір қанат Талшықтар Кеңірдек Газдарды тасымалдай алмайтын жәндік “ қаны ” - гемолимфа жүреді
4 слайд
Кеңірдекке ауа түсетін тесік-
демтүтік(дыхальце) Демтүтік жәндік құрсағының
әр сегментінде екеу,демек, әр
жағында бір-бірден орналасқан
Жәндік құрсақ бұлшық етін жиырған кезде демтүтік
қозғалады (қимылдайды), ал кеңірдектегі ауа жаңарады.
4 слайд
Кеңірдекке ауа түсетін тесік- демтүтік(дыхальце) Демтүтік жәндік құрсағының әр сегментінде екеу,демек, әр жағында бір-бірден орналасқан Жәндік құрсақ бұлшық етін жиырған кезде демтүтік қозғалады (қимылдайды), ал кеңірдектегі ауа жаңарады.
5 слайд
How a Praying mantis breathes
https://www.youtube.com/watch?v=iuU-X506cu
Q&feature=emb_title
5 слайд
How a Praying mantis breathes https://www.youtube.com/watch?v=iuU-X506cu Q&feature=emb_title
6 слайд
Егер жәндік ұшатын
болса,онда
энергияны белсенді
қозғалуға жұмсайды.
Бұл жағдайда
кеңірдек
микротүтікшелерінде
гі сұйықтық
ығыстырылады да,ол
ауаға толады.
Егер жәндік энергия
жұмсамаса,мысалы,
қозғалмай отыратын
болса,оның тыныс
алуы баяулайды. Бұл
жағдайда жасушаны
тесіп өтетін
микротүтікшелер
сұйықтыққа-
гемолимфаға толады Ара тыныштық күйінде
минутына 40 тыныс алу
қозғалысын жасайды Араның қозғалыс кезінде
тыныс алуы минутына 120-ға
дейін жиілейді. Бұл жәндік
ағзасын оттек және энергиямен
қамтамасыз етуге толығы мен
жетеді
6 слайд
Егер жәндік ұшатын болса,онда энергияны белсенді қозғалуға жұмсайды. Бұл жағдайда кеңірдек микротүтікшелерінде гі сұйықтық ығыстырылады да,ол ауаға толады. Егер жәндік энергия жұмсамаса,мысалы, қозғалмай отыратын болса,оның тыныс алуы баяулайды. Бұл жағдайда жасушаны тесіп өтетін микротүтікшелер сұйықтыққа- гемолимфаға толады Ара тыныштық күйінде минутына 40 тыныс алу қозғалысын жасайды Араның қозғалыс кезінде тыныс алуы минутына 120-ға дейін жиілейді. Бұл жәндік ағзасын оттек және энергиямен қамтамасыз етуге толығы мен жетеді
7 слайд
Балықтардың тыныс алу жүйесі
Суда тіршілік етеді
Судан еріген оттегіні алу үшін –
желбезектерд і пайдаланады Судан шығарылған балық оттексіз
тұншығып,өліп қалады.Себебі
желбезек жапырақшалары ауадан
оттекті алуға бейімделмеген!
7 слайд
Балықтардың тыныс алу жүйесі Суда тіршілік етеді Судан еріген оттегіні алу үшін – желбезектерд і пайдаланады Судан шығарылған балық оттексіз тұншығып,өліп қалады.Себебі желбезек жапырақшалары ауадан оттекті алуға бейімделмеген!
8 слайд
Fish breathing
https://www.youtube.com/watch?v=XEIRlw5r
CUk
8 слайд
Fish breathing https://www.youtube.com/watch?v=XEIRlw5r CUk
9 слайд
ТорсылдақСО₂-ның бір бөлігін
торсылдаққа
шығарады,ол ісінеді
де балық су бетіне
жүзіп шығады. Су түбіне түсі не су
бетіне шығу үшін
қажет Торсылдақтан қанға
СО₂ түседі де
желбезек арқылы
шығарылады.Торсылд
ағы кішірейеді
де,балық су түбіне
батады
Ежелгі балықтардың кейбір түрлері торсылдағы тыныс алу үшін
пайдаланған сияқты. Қазіргі кезде Аустралия,Африка және Оңтүстік
Америкадағы суы тартылып жатқан көлдерде осындай балық түрлері
бар.Оларды суда желбезек арқылы ,ал ауада торсылдағы арқылы
тыныс алатындықтан қостыныстылар деп атайды
9 слайд
ТорсылдақСО₂-ның бір бөлігін торсылдаққа шығарады,ол ісінеді де балық су бетіне жүзіп шығады. Су түбіне түсі не су бетіне шығу үшін қажет Торсылдақтан қанға СО₂ түседі де желбезек арқылы шығарылады.Торсылд ағы кішірейеді де,балық су түбіне батады Ежелгі балықтардың кейбір түрлері торсылдағы тыныс алу үшін пайдаланған сияқты. Қазіргі кезде Аустралия,Африка және Оңтүстік Америкадағы суы тартылып жатқан көлдерде осындай балық түрлері бар.Оларды суда желбезек арқылы ,ал ауада торсылдағы арқылы тыныс алатындықтан қостыныстылар деп атайды
10 слайд
Қосмекенділердің тыныс алу жүйесі
Қосмекенділедің өкпесі әлсіз болып, жақсы дамымаған.
Сондықтан бақалар өкпе және ылғал тері арқылы тыныс алады.
Тыныс
алу
Тыныс
шығару Танау
Ауыз Өкпе
10 слайд
Қосмекенділердің тыныс алу жүйесі Қосмекенділедің өкпесі әлсіз болып, жақсы дамымаған. Сондықтан бақалар өкпе және ылғал тері арқылы тыныс алады. Тыныс алу Тыныс шығару Танау Ауыз Өкпе
11 слайд
Frog breathing
https://www.youtube.com/watch?v=GU_VieIk
DZE
11 слайд
Frog breathing https://www.youtube.com/watch?v=GU_VieIk DZE
12 слайд
Жорғалаушылардың тыныс алу
жүйесі
Танау
Трахея Бронхылар Өкпе
Тек қана өкпемен тыныс алады.Терісінде мүйізді қабаттың пайда болуына
байланысты тыныс алуға қатыспайды. Өкпесінің пішіні қапшық тәрізді оның
іші өте ұсақ ұяшықтарға бөлінген. Бұларда газ алмасу процесі
орындалмайды. Көмекей қуысы оймақ тәрізді және бір пар ожау тәрізді
шеміршекпен шектелген көмекей камерасына жалғасады. Көмекейден ұзын
кеңірдек кетеді. Қеңірдек екі бронхаға тарамдалып, өкпеге жалғасады. Тыныс
алу және шығару көкірек қуысының, кеңейіп, тарылуы нәтижесінде
орындалады
12 слайд
Жорғалаушылардың тыныс алу жүйесі Танау Трахея Бронхылар Өкпе Тек қана өкпемен тыныс алады.Терісінде мүйізді қабаттың пайда болуына байланысты тыныс алуға қатыспайды. Өкпесінің пішіні қапшық тәрізді оның іші өте ұсақ ұяшықтарға бөлінген. Бұларда газ алмасу процесі орындалмайды. Көмекей қуысы оймақ тәрізді және бір пар ожау тәрізді шеміршекпен шектелген көмекей камерасына жалғасады. Көмекейден ұзын кеңірдек кетеді. Қеңірдек екі бронхаға тарамдалып, өкпеге жалғасады. Тыныс алу және шығару көкірек қуысының, кеңейіп, тарылуы нәтижесінде орындалады
13 слайд
REPTILE EXAM: REPTILIAN
BREATHING.avi
https://www.youtube.com/watch?v=0Lk74yd5q_w
13 слайд
REPTILE EXAM: REPTILIAN BREATHING.avi https://www.youtube.com/watch?v=0Lk74yd5q_w
14 слайд
14 слайд
15 слайд
Омыртқалы жануарлар
дың ішіндегі ең қуатты
тыныс алу мүшесі-
құстарда Құстарда барлық
омыртқалылар сияқты
тыныс алу мүшесі
өкпе мен ауа өтетін
жолдан тұрады
Ауаның өкпеге жетуін
қамтамасыз етеді
Мұрын
Ауыз қуысы
Көмей
Кеңірдек
Бронхылар
Өкпе
Ауа қапшықтарыҚұстарға ғана тән
құбылыс- қосарлы
тыныс алу.
Ауа қапшығы:
Құс денесін едәуір
жеңілдетеді
Құс денесін қызып
кетуден сақтап
салқындатады
Ұшу кезінде құстар температурасы 42-44°С-қа
жететіндей энергия өндіреді
Тыныс алу қозғалысының саны тыныштық
күйінде 26- дан ұшу кезінде 400-ге дейін
(көгершінде)
15 слайд
Омыртқалы жануарлар дың ішіндегі ең қуатты тыныс алу мүшесі- құстарда Құстарда барлық омыртқалылар сияқты тыныс алу мүшесі өкпе мен ауа өтетін жолдан тұрады Ауаның өкпеге жетуін қамтамасыз етеді Мұрын Ауыз қуысы Көмей Кеңірдек Бронхылар Өкпе Ауа қапшықтарыҚұстарға ғана тән құбылыс- қосарлы тыныс алу. Ауа қапшығы: Құс денесін едәуір жеңілдетеді Құс денесін қызып кетуден сақтап салқындатады Ұшу кезінде құстар температурасы 42-44°С-қа жететіндей энергия өндіреді Тыныс алу қозғалысының саны тыныштық күйінде 26- дан ұшу кезінде 400-ге дейін (көгершінде)
16 слайд
Құстардың тыныс алуы https://www.youtube.com/watch?v=YqRX0t0XtkU
16 слайд
Құстардың тыныс алуы https://www.youtube.com/watch?v=YqRX0t0XtkU
17 слайд
Сүтқоректілердің тыныс алу жүйесі
17 слайд
Сүтқоректілердің тыныс алу жүйесі
18 слайд
Дыхание у собак
https://www.youtube.com/watch?v=IkytaiiF7I
g
18 слайд
Дыхание у собак https://www.youtube.com/watch?v=IkytaiiF7I g
19 слайд
Мұрын
қуысы Аңқа Көмей
(көмекей) Кеңірдек Бронхыл
ар Өкпе. Тыныс жолы
19 слайд
Мұрын қуысы Аңқа Көмей (көмекей) Кеңірдек Бронхыл ар Өкпе. Тыныс жолы
20 слайд
алуТапсырмалар :
ал
у
20 слайд
алуТапсырмалар : ал у
21 слайд
Жауабы:
а. А. Өкпесі арқылы
В. Демтүтік арқылы
b . Желбезек арқылы
21 слайд
Жауабы: а. А. Өкпесі арқылы В. Демтүтік арқылы b . Желбезек арқылы
22 слайд
Дем алғандағы және дем шығарғандағы ауа құрамының
өзгеру себебін түсіндіріңіз
22 слайд
Дем алғандағы және дем шығарғандағы ауа құрамының өзгеру себебін түсіндіріңіз
23 слайд
Назарларыңызға рақмет!
23 слайд
Назарларыңызға рақмет!