жоба "Шу"

1 слайд

1 слайд

2 слайд
Кіріспе Өзектілігі:  Бүкіл адамзат тарихы бойы адам дыбыстар әлемінде өмір сүріп жатыр. Тіршілік иелерінің арасында адам ғана дыбыстық толық сипаттамаларын қоршаған ортаға жеткізді. Атап айтканда адам ғана дыбыстар әлеміне сөйлеу мен музыканы еңгізді және ол дыбысты өзінің көмекшісі етіп алды.

2 слайд

3 слайд
Зерттеу объектісі : Дыбыс құбылыстық дыбыс ретінде. Дыбыстың өсімдіктерге әсері Зерттеу пәні : адам ағзасына, өсімдікке әсері. Мақсаты: Зерттеу мәселесі бойынша ғылыми әдебиеттерді талдау. Адамның жай-күйіне шудың тигізер әсерін анықтау. Тұрғын үй және білім беру нысандарынан шудың нормаларын тексеру. Мектептердегі шудың деңгейлерін анықтау.  Дыбыс деңгейінің нормасын талдау Қоршаған ортаға музыканын әсерін анықтау Бөлме өсімдігіне шудың әсері

3 слайд

4 слайд
Міндеті: Міндеттерді іске асыру үшін ғылыми-зерттеу әдістер жинағын пайдалану: -ғылыми теориялық әдебиеттерді талдау -тәжірибелік жұмыс; -бақылау ; -сұхбат; -сауалнама ; -нәтижелерін сандық және сапалық түрде талдау;  Болжам:  Зерттеу болжамдары бойынша қатысушылар өздерін шудың зиянды әсерінен қорғауға және дыбыс тиімділігін арттыруға негізделген, егер: дыбыстың ерекшеліктері және дыбыстың адамға тигізер әсері жайлы білсе; үзіліс кезінде «шу ластануын» төмендер еді.  Зерттеу кездегі шулы музыканың өсімдікке де зияны бар екенің білсе адамдар өсімдіктеріне жағымды музыка Тыңдатар еді.

4 слайд

5 слайд
1.1.Дыбыстық толқындардың қасиеттері. Дыбыстың негізгі сипаттамалары  Жоба бойынша академиялық кітаптар мен мақалаларды (1, 11, 12, 15, 26) бірқатар зерделеп болған соң, біз дыбыс және оның қасиеттері мен сипаттамаларының қандай екенін білдік. Дыбысты біз күнделікті естиміз ол: скрипканың жағымды әуені, алаңдатарлық қоңырау, сарқырама , найзағай және жер сілкінісі.  Физика тұрғысынан (2,9,10) , физикалық құбылыс ретінде дыбыс естілетін жиіліктер диапазонында серпімді ортаның механикалық тербелістері болып табылады. Адам құлағы 16 дан 20000 Герц жиілігі аралығындағы дірілді қабылдайды. Ауада таралатын дыбыс толқындары, ауа дыбысы деп аталады. Құрылымдық дыбыс, немесе дыбыс дірілі деп белгілі бір қатты денелерде таралатын дыбыс жиілігін атаймыз. 16 Гц төмен толқындарды - инфрадыбыстық, 20 кГц- жоғары толқындарды ультрадыбыстық деп атайды.

5 слайд

6 слайд
1.2. Шу және оның адам организміне әсері   Ғылыми еңбектердің авторларының айтуынша біздің дыбыс тербелістерін қабылдауымыз, психологиялық аспектілермен байланысты екенін көрсетеді. Біз әнді, пианино немесе скрипканын әдемі әуенің, қашықтықтағы үрмелі аспаптардың ойынын рахаттанып тындаймыз. Бұл барлық дыбыстарды біз музыка деп атаймыз. Бірақ гүрсілмен, тықырлауды, қатты шыңғырықтың дауысын ұнататын адамдар саны аз. Ғылымда музыкалық дыбыс деп, акустикалық қысымның өзгеруін , құлақпен қабылданатын, сонымен қатар тұрақты аралықтарда жүйелі түрде қайталанып отырады. Дыбыс музыкалдық болуын тоқтатқанда оны шу деп атайды, егер дыбыс қысымы жинақсыз түрде өзгертілсе ғана. Шу – күшпен дыбыстық тазалықтың жинақысыз комбинациялық құрылымы. Тұрмыстық шуда ғана жаман, жағымсыз дыбыстарды немесе тыныштықты бұзатын дыбыстарды естуге болады, ол адам ағзасында тітіркендіргіш немесе патологиялық реакцияны тудырады.

6 слайд

7 слайд
Шу жүрек-қан тамырлары жүйесінің функционалдық бұзылуына әкеп соғады: ол визуалды және вестибулярлық анализаторға кері әсер етеді; жиі авариялар мен түрлі жарақаттанулар, рефлексті белсенділіктің аздығынан туады. Шу кауіпті, оның организмге кері әсерін тигізуі білінбей іске асады. Организмнің бұзылуы бірден аңықталмайды. Оған қоса адам организмі шуға қарсы тұра алмайды. Қазіргі уақытта, дәрігерлер есту жолының бастапқы зақымданған шу әсерінен және жүйке жүйесінің нәтижесінде дамитың шу ауруы туралы айтады. Есте сақтаңыз, есту жолының есту әсерінен төмендеуі әдеттегідей қайтымсыз , негізгі элементі жүйке артофиясы болып табылады. Заманауи медицина жоғалған немесе өлі жүйке жасушаларын қалпына келтіре алмайды.

7 слайд

8 слайд
до 27 28-37 38-57 58 и старше 0 10 20 30 40 50 60 70 80 Диаграмма №1. Жасы үлкен адамдардың шу сезімталдығы Француз ғалымдары, есту жолының бұзылуы қазіргі кезде жастар арасында кең таралған, жасы келе олар есту аппаратың қолдануға мәжбүр болады деп болжаған.

8 слайд

9 слайд
Әр адам шуды әртүрлі қабылдайды. Осы уақытта себептерін азайтуға немесе жоюға тырысады: шу көздерінің таралуын тоқтатады, жергілікті дыбыс өткізбейтін көлік топтарын қолданады, амортизациялану және дыбысты сіңіру, құйынды қалыптастыру себептерін жою арқылы аэродинамикалық шуды азайту. Шу деңгейі (дБ) Рұқсат етілген 0-60 Шектеулер 60-100 Рұқсат етілмеген 100-170 және одан жоғары Гигиена тұрғысынан 10-60 дБ деңгейіндегі акустикалық шу ыңғайлы деп саналады, ал жүйке жүйесіне 50-60 дБ жоғары шу зиянды болып саналады, ал 80 дБ жоғары деңгейде жайсыздық аймағы басталады. Тіпті төмен деңгейлі шу ой қабілетіне кедергі. Кесте №1. Түрлі шу көздерінің қарқындылығы.

9 слайд

10 слайд
№2 кесте. Әртүрлі көздердегі дыбыс деңгейі және организмнің акустикалық әсерге реакциясы (дБ) Қысқы орман желсіз күнде 0 Жайлы акустикалық режим (дыбыс деңгейі 10-60 дБ) Жапырақтың сылдыры 10-30 Сағат тықылы құлақтан 1м қашықтықта 10-25 Сыбыр 20-30 Жай әңгіме 40-60 Ғимарат ішіндегі шу 60 Жеңіл көліктер салонындағы шу 60 Мектептегі сабақ 40-60 Мектептегі үзіліс кезіндегі шу 50-80   Тітіркену, шаршау, бастың ауруы сияқты сезімдер пайда болады Оятқыш 60-80 Теледидар 60-90 Поезд (метро, темір жолда) 70 Қатты әңгіме 75 Дауыс көтеріп жатқан адам 80 Шаңсорғыш 80 Пианино ойыны до 80 Дизельді жүк көлігі 90 Мотоцикл 90 Баланың жылауы 80-90

10 слайд

11 слайд
№2 кесте. Әртүрлі көздердегі дыбыс деңгейі және организмнің акустикалық әсерге реакциясы (дБ) Реактивті тікұшақ (300 м биіктікте) 95 Біртіндеп есту жоғалту, жүйке және психикалық стресс, Ойық жара ауруы, гипертония. Үзіліс кезіндегі мектептің шуы 80-110 Тоқыма фабрикасы 100 Жүк көлігінің дауысы 100 Плеер 110   Дыбыстық масаюды шақырады, ұйқыны бұзады,психиканы бұзады, саңыраулыққа әкеп соғады. Тоқыма станогы 120 Көшедегі транспорттың шуы 120-130 Шойынды балға 90-130 Реактивті қозғалтқыш 130-150 Би кешіндегі шу 175 Поп-музыканың оркестрі 110-120 Найзаның соғуы 120-130 Реактивті тікұшақтың ұшуы 140 Ғарыштық зымыран 150-160 Зеңбіректін атуы 170

11 слайд

12 слайд
Жұмыс түрі және орны Дыбыстық қысымның деңгейі дБ, геометриялық орташа жиілігі Октавия жолақтарда, Гц Баламалы дыбыс деңгейі (дБА) Ең жоғары дыбыс деңгейі LAmaks, дБА 31,5631252505001000200040008000 Сынып бөлмесі, оқу бөлмесі, мұғалімдер бөлмесі, мектеп аудиториялары және басқа оқу бөлмелері, конференцзал, оқу бөлмесі кітапхана 796352453935 32 30 28 40 55 Тұрғын үй пәтері, демалыс орталықтарының бөлмелері, пансионаттар, мүгедектер мен қаттар үйі, мектеп- интернаты мен балабақшалардағы жатын бөлмелер 79 72 63 55 52 44 45 35 39 29 35 25 32 22 30 20 28 18 40 30 55 45 3кесте. Дыбыстық қысымның рұқсат етілген деңгейі, дыбыс деңгейі, тұрғын аудандардағы тұрғын үй және қоғамдық ғимараттардағы ең жоғарғы дыбыс деңгейі.

12 слайд

13 слайд
Тәжірибелік-эксперементтік жұмыс бойынша шудың адам ағзасына тигізер әсері. 2.1. Шудың деңгейін анықтау бойынша микрозерттеу.   Эксперименттік жұмыс Ақтау кентіндегі №29 орта мектеп базасында 2014-2016 оқу жылдар аралығында жүзеге асырылды . Тәжірибенің мақсаты- білім мекемелеріндегі шудың деңгейін және оқушылардың есту өткірлігін анықтау. Тәжірибелік-эксперементтік жұмыстың міндеттері: 1)зерттеу жоспарын әзірлеу; 2)диагностикалық өлшемдерді жүргізу; 3)шыққан нәтижені талдау;

13 слайд

14 слайд
Қабат Шу деңгейі, дБМектепте санитарлық нормаға сәйкес рұқсат етілген деңгей – 55дБА 1 қабат 78 Рұқсат етілмеген деңгей 2 қабат 63 Нормаға сәйкес 3 қабат 56 нормаға сәйкес №1 микрозерттеу. Бұл үшін біз Шу өлшегіш Октава 110А құралын қолдандық. Ол адамға өндірістегі, транспорттағы, тұрғын және ортақ мекемелердегі әсер ететін дыбыстарды өлшейді. Құрал сонымен қатар көліктің шу сипатын, дыбысты өлшейді, дыбыстың қуатын аңықтайды, үй-жайларды аттестаттайды. Октава -110А 1 класты ГОСТ 17187 , МЭК 60651/60804 және МЭК 61672-1 шу өлшегіші болып табылады. Кіріктірілген Октавия және 1/3 октавиялы сүзгіш аспап ГОСТ 17168 және МЭК 61260 бойынша 1 класты қанағаттандырады. Өлшемдер нәтижесі келесі шу деңгейін көрсетті: Қорытынды: 1,3 қабаттағы шу деңгейі рұқсат етілген. 2,4 қабаттағы шу рұқсат етілмеген деңгейге сәйкес. Ұзаққа созылған жағдайда тітіргенгіштік, шаршағыштық, бас ауруы, есту жолының төмендеуі сияқты әсерлерді туғызуы мүмкін. Мақсаты: мектептегі сабақ кезінде және үзіліс уақытындағы шудың деңгейін анықтау.

14 слайд

15 слайд
  Осыдан басқа, осы жұмысты орындай отырып, біз 9 сынып оқушыларының есту өткірлігін тест арқылы тексердік. Есту өткірлігі- құлақпен қабылданатын төменгі дыбыс қаттылығы. Қалыпты есту деп, сағат тықылы орта есеппен алғанда 10-15см арақашықтықта естілуі. Тест “ Есту жолының өткірлігін анықтау ”   Құрал-жабдықтар: механикалық сағат, сызғыш.   №2 микрозерттеу.   Жұмыс реттілігі:   1.Сағатты құлағынызға дыбысты естімегенше жақындатыңыз. Сағатпен құлақ арасындағы арақашықтықты см арқылы өлшеңіз. 2.Сағатты өзіңізге жақындап дыбыс жоғалғанша алшақтатыңыз. Сосын сағат арасындағы арақашықтықты аңықтаңыз. 3.Егер мәліметтер сәйкес келсе, онда баға үшін есту арақашықтығын орта есеппен екі арифметикалық қатынасынта алу қажет.

15 слайд

16 слайд
№3 Микрозерттеу Музыка-белгілі бір биіктегі дыбыстардан тұратын , адамға сазды әуенмен әсер ететін дыбыстық көркем бейнеге негізделген өнер түрі. Біз сонымен қатар музыканың адамға әсерін анықтай отырып, Классикалық музыка мен рэптің әсерін зерттедік. Классикалық музыка-адамның ойлау қабілетін едәуір арттырады, жүйкесін тыныштандырады. Сонымен қатар қан тамырлар жүйесіне жақсы әсер етеді. Сондықтан біз тыңдармандарға не бір әдемі классикалық туындыларды есеп шығарғанда тыңдаса жақсы көмектеседі деп ойлаймыз.

16 слайд

17 слайд
Музыка Әсем-сәнді ән (әуен) көнілді көтереді, бойды сергітеді. Шет елдің психологтарының зерттеулеріне сүйенсек, әсем-сәнді әндер мен әуендер, әсіресе классикалық жанрдағы туындылар адамның ойлау қабылетің едәуір арттырады, жүйкесің тыныштандырады. "Музыка ұлтқа бөлінбейді" дейміз. Иә, біз кез келген елдің музыкасына құдды бір ана тілімізде тыңдап отырғандай құмарта құлақ тосамыз. Ондағы тылсам күш жүрек түкпіріне терең бойлап, саз сиқырына қалай арбалып қалғаныңды сезбей қаласың. Музыка жан-дүниемізді өзге бір әлемге жетелеп, сезім пернелерін дәл басады. Әсем  әуен ой-қиялымызға қанат бітіріп, көңіл сарайына нұрын төгеді.Бірақ музыканың пайдалысы да зияны да бар. Мысалы классикалық музыкалар пайдалы. Ол ақыл ой жұмысын артыруға көмектеседі.

17 слайд

18 слайд
Ал поп және рэп әнері керсінше қысымды көтеріп жібереді екен және мұндай музыкаларды ақыл ойды талап ететін жұмыстан кейін ешқашан қосуға болмайды күнде р ұзынд ығы өсіміГүлде нуі күні20см жақсы жақсы күні21см жақсыжақсы күні21.8смжақсыжақсы күні22.3смжақсыжақсы күні24см жақсыжақсы айда25см жақсыжақсы күнде р ұзынд ығы өсіміГүлде нуі 1 күні 20 см Жакс ы Жакс ы 5 күні 20 см Бір қалып та Бір қалып ты 10 күні 20.2 см Өсім жоқ Бір қалып ты 20 күні 21см НашарНашар 1 айда 21.3см нашарСолу бар

18 слайд

19 слайд
Микрозерттеу №4. Жұмыстың мақсаты: қанша оқушыда плеер бар екенін анықтау.   Жұмыстың барысы:   Біз мектепшілік 5-11 сыныптар аралығында сауалнама өткіздік. Плеер, ұялы телефондармен құлаққаптардың қанша адамда бар екенін аңықтадық. 168 адамның ішінен, 65 адамда плеер бар, яғни 69% -да. Диаграмманы қараңыздар. 0 2 4 6 8 10 12 14 5 6 7 8 9 10 11       №2 диаграмма. Сыныптар бойынша плеердің саны.

19 слайд

20 слайд
№3 диаграмма. Проценттік қатынас. Қорытынды: біздің мектеп қатысушыларының 39 %-ы, тұрақты түрде плеерді қолданғандықтан, 30 жасында есту қабілетінің төмендеуін байқауы мүмкін.

20 слайд

21 слайд
1. Сіз қандай музыка бағытын қалайсыз? Рок -28%, Рэп-54%, Поп-15,4%, клас.муз.-2,6% 2. Сіз сабақ оқығанда музыка қосасыз ба? Иә-51%. Жоқ-38%. Кейде-11% 3. Музыканы қалай тындағанды қалайсыз (калонка арқылы немесе құлаққап )? Динамика – 61,5%, Құлаққап - 5,2%, Әр кезде әрқалай – 33,3% 4. Бөтен шу сізді тітіркендіре ме? Иә- 61,5%. Жоқ – 20,5%. Кейде– 18%. 5. Сіз қоршаған шудан бөгеле аласыз ба? Иә – 69,2 %. Жоқ - 23%. Кейде – 7,8% 6. Сіз мұғалімнің түсіндірген сабағына назар аудармайтың кездер бола ма? Иә - 59%. Жоқ - 20,5 %. Кейде – 15,5% 7. Сіз қатты әрі мазасыз шуда көз іле аласыз ба? Иә– 74,4%. Жоқ – 25,6% 8.Сіз оятқыштың даусына оянасыз ба? Иә – 74,4%. Жоқ – 20,5%. Кейде – 5,1% 9. Қаладағы шу деңгейі үнемі жоғарылайды. Бұның соңы қайғылы болатыны жайлы ойланасыз ба? Иә - 33 %. Жоқ - 67%. №5 микрозерттеу. 9 сынып оқушыларына келесі сұрақтарды қосатын сауалнама ұсынылды:

21 слайд

22 слайд
  Зерттеудің нәтижесі Нәтижелер көңіл толтырарлық емес Тоғызыншы сынып оқушыларының көбісі ауыр музыка тыңдайды, ол көбінесе құлақ перфонциясын тітіркендіреді. Ең жағымды әуен өкінішке орай соңғы орында. Өйткені оқушылардың көбісі сабақ орындайтын уақытта музыка тындайды, онда ақыл-ой жұмысының сапасы төмендейді.

22 слайд

23 слайд
Жұмыстың қорытындысы Ғылыми-зерттеу болжамдарының эксперименттік тексерісі расталды. Біз келесі қорытындыларды шығардық: 1.Шамадан тыс шу - басты проблемалардың бірі. Оның адам ағза...

23 слайд