Жоңғар басқыншыларына қарсы Отан соғысының басталуы. Презентация (слайд) 7-сынып

1 слайд
Жоңғар басқыншыларына қарсы Отан соғысының басталуы ҚАЗАҚ-ЖОҢҒАР СОҒЫСТАРЫ

1 слайд

2 слайд
Қазақ хандығының ХVІІІ ғасырдың бас кезіндегі ішкі және сыртқы жағдайы. •Тәуке ханнан кейін оның мұрагері Қайып хан қазақ мемлекетінің бұрынғы ұлылығын берік ұстап тұра алмады. •Сұлтандардың тарапынан наразылық күшейіп, елде бақ таласы мен тақ таласы өрши түсті. •Рулар, тайпалар және жүздер арасындағы бірлік пен байланыс әлсіреді. •Сұлтандардың аймақтық сепаратизмі күшейді. Орталық хандық биліктің әлсіреуі Кіші жүзде – Әбілқайырдың, Орта жүзде – Болаттың,Сәмекенің, Күшіктің, Ұлы жүзде– Жолбарыстың жағдайын нығайта түсті. •ХVІІІ ғасырдың бас кезінде Қазақ мемлекеті іштей ыдырай бастады. Ол сыртқы алпауыт мемлекеттердің жіті назарында болды.

2 слайд

3 слайд
•Еділ қалмақтары •Жоңғарлар •Башқұрттар •Орал казактары •Сібір казактары XVIII ғасырдың басында Қазақстан аумағына қауіп төндіріп тұрғандар:

3 слайд

4 слайд
Қазақстан аумағына жоңғарлардың басқыншылық жасау себептері. Жоңғарлардың сауда жолы торабына бақылау орнатуға тырысуы Алым-салық төлейтін тәуелді халықтың санын ұлғайту Шұрайлы жайылымдықтар мен сауда-қолөнер орталықтарын басып алу Еділ қалмақтарымен байланыс орнату Жергілікті тұрғындарды тәуелділікте ұстау 1635 ж Батыр қоңтайшы бастаған Жоңғар хандығы құрылды.

4 слайд

5 слайд
ХVIII ғасырдың басындағы жоңғар шапқыншылығы. •ХVIII ғасырдың 20-жылдарының бас кезiнде жоңғарлардың Қазақ жеріне кезектi iрi жорық жасауына қолайлы жағдай қалыптасты. •1722 жылы жоңғарлармен ұзақ уақыт бойы соғыс жүргiзiп келген Қытай императоры (боғдыханы) Канси қайтыс болды. Жоңғарларға Қытаймен бейбiт келiсiм жасасуға мүмкіндік туды. •Жоңғар билеушiлерi Едiл бойындағы қалмақтардың ханы Аюкеге елшi жiберiп, қазақтарға қарсы бiрлескен соғыс қимылдарын жүргiзу мақсатын көздедi •1723 жылдың көктемiнде Цеван-Рабтан өз әскерiн Қазақстанға қарай аттандырды. •Жоңғар шапқыншылығының алғашқы соққысына ұшыраған Жетісу мен Ертіс бойының қазақтары болды. •Ташкент қаласының тұрғындары қазақ әскери жасақтарының басшылығымен қаланы жаудан бiр ай бойы қорғады. •Жоңғарлар Ташкенттен кейiн Сайрам, Түркiстан сияқты басқа да қалаларды басып алды.

5 слайд

6 слайд
«Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама» (1723–1727 жылдар) •Мыңдаған адам қырылды немесе тұтқын ретiнде айдалып кеттi. •Жүздеген, мыңдаған ауыл қатты күйзелiске ұшырады. •Мал-мүлiк талан-таражға түстi, •сауда байланысы үзiлдi, •гүлденiп тұрған қалалар қиратылды. •Қазақтар қырғыннан аман қалу үшiн елдiң батыс аймақтарына қарай жылжып, Жайық бойына дейiн жеттi. •Қазақтардың едәуiр бөлiгi Орта Азия мемлекеттерiнiң аумағына қарай ойысты. •Сырдария өзенiнен өтiп кеткен Орта жүз руларының көпшiлiгi Самарқан қаласының төңiрегiне, ал Кiшi жүз қазақтарының едәуiр бөлiгi Хиуа мен Бұхар хандықтарына көшiп кеттi. •Жоңғар шабуылының өрт-жалыны өзбектердi де, қырғыздарды да, қарақалпақтарды да шарпығанымен, ең ауыр соққы қазақтарға тиді. Аштықтан аман қалу үшiн қайыңның сөлiн iшкендіктен, «Қайың сауған» деген сөз қалған.

6 слайд

7 слайд
Бұл тарихи оқиға Шәкәрім Құдайбердіұлының «Қалқаман-Мамыр» дастанында суреттелген. Қазақ халқының басынан кешірген сол бір орасан ауыр қайғы-қасіреттің символы «Елім-ай» атты зарлы жыр болды. Батырлардың Отан қорғаудағы ерлік істерін Үмбетей, Тәтіғара, Бұқар, Көтеш т.б. жыраулар жазып қалдырды.

7 слайд