карбон қышқылдары

1 слайд
САБА ҚТЫҢ ТАҚЫРЫБЫ : КАРБОН ҚЫШҚЫЛДАРЫ

2 слайд
САБАҚТЫҢ МАҚСАТТАРЫ:  Оқушылар меңгереді:  1. карбон қышқылдары не екендігін  2. карбон қышқылдарының қасиеттерін  3. карбон қышқылдарының ерекшеліктерін  4. этерификация реакцияларын  5. күрделі эфирлерді қолдану жағдайларын

3 слайд

4 слайд
Лимон қышқылы Алма қышқылы Қымыздық қышқылы Құмырсқа қышқылы Жүзім қышқылы Сүт қышқылыКышқылдар Кислоты Acids

5 слайд

6 слайд
КҮНДЕЛІКТІ ӨМІРДЕ ҚАНДАЙ ҚЫШҚЫЛДАР КЕЗДЕСЕДІ?

7 слайд
 Карбон қышқылдары  - құрамында бір немесе бірнеше карбоксил тобы бар органикалық қосылыстар. Карбоксиль тобы  (қысқаша —COOH) – карбонил тобы мен гидроксил тобынан тұратын функционалды топ

8 слайд
МЕТАН (ҚҰМЫРСҚА) ҚЫШҚЫЛЫ Молекулалық және құрылымдық формуласы Модель Табиғатта кездесуі Мысал НСООН Қылқанжапырақ ты өсімдіктер, қыша, жемістер, аралар мен құмырсқаларды ң күйдіргіш бөлінділері

9 слайд
ЭТАН (СІРКЕ) ҚЫШҚЫЛЫ Молекулалық және құрылымдық формуласы Модель Табиғатта кездесуі Мысалдары СН 3 СООН Өсімдіктерде, зәрде, жануарлардың бөліндіері мен запыранында кездеседі, ашу және шіру процестерінде пайда болады

10 слайд
ҚЫШҚЫЛДАРДЫ АТАУ АЛГОРТМІ  Көміртегі қаңқасының карбоксил тобын қоса алғандағы тізбегін таңдаңыз;  Көміртегі атомдарын карбоксиль тобынан бастап нөмірлеңіз;  Алгоритм бойынша коміртегі тізбегін атаңыз;  Соңына қышқыл деген сөзді қосыңыз

11 слайд
 1) бірнегізді  Метан, құмырсқа қышқылы  Этан немесе сірке қышқылы  2) Екінегізді  HOOC – COOH  Қымыздық қышқылы  3) КөпнегіздіЖіктелуі А) Карбоксил тобының санына орай 

12 слайд
Б) ПО ПРИРОДЕ УГЛЕВОДОРОДНОГО РАДИКАЛА    1) Предельные (насыщенные)  HCOOH  Метан овая , муравьиная кислота  CH 3 COOH  Этан овая , уксусная кислота    2) Непредельные  Акриловая кислота  СН 2 =СНСООН  Кротоновая кислота  СН 3 –СН=СН–СООН  3) Ароматические  С 6 Н 5 СООН – бензойная кислота    НООС–С 6 Н 4 –СООН      Пара -терефталевая кислота

13 слайд
Химиялық формуласы Жүйелік атауы Тривиальды атауы НСООН Метан қышқылы Құмырсқа қышқылы СН 3 СООН Этан қышқылы Сірке қышқылы С 2 Н5СООН Пропан қышқылы Пропион қышқылы C 3 H 7 COOH Бутан қышқылы Май қышқылы C 4 H 9 COOH Пентан қышқылы Валерьян қышқылы C 5 H 11 COOH Гексан қышқылы Капрон қышқылы C 15 H 31 COOH Гексадекан қышқылы Пальмитин қышқылы C 17 H 35 COOH Октадекан қышқылы Стеарин қышқылы C 6 H 5 COOH Бензолкарбон қышқылы Бензой қышқылы CH 2 = С H-COOH Пропен қышқылы Акрил қышқылы

14 слайд
ТАПСЫРМА №1 КЕЛЕСІ ҚОСЫЛЫСТАРДЫ АТАҢЫЗДАР

15 слайд
ИЗОМЕРЛЕР МЕН ГОМОЛОГТАР  Бірнегізді қаныққан карбон қышқылдар R—COOH күрделі эфирлердің (қысқаша R'—COOR'') изомерлері болып табылады. Жалпы формуласы бірдей C n H 2 n O 2 .

16 слайд
ТАПЫСРМА №2 С 5 Н 10 О 2 ФОРМУЛАСЫНА САЙ КЕЛЕТІН ИЗОМЕРЛЕРДІ ЖАЗЫҢЫЗ

17 слайд
ӨЗІҢІЗДІ ТЕКСЕРІҢІЗ

18 слайд
 В молекулах карбоновых кислот  p -электроны атомов кислорода гидроксильной группы взаимодействуют с электронами -связи карбонильной группы, в результате чего возрастает полярность связи O—H, упрочняется -связь в карбонильной группе, уменьшается частичный заряд (+) на атоме углерода и увеличивается частичный заряд (+) на атоме водорода.  Последнее способствует образованию прочных водородных связей между молекулами карбоновых кислот.

19 слайд
РАСТВОРИМОСТЬ В ВОДЕ И ВЫСОКИЕ ТЕМПЕРАТУРЫ КИПЕНИЯ КИСЛОТ ОБУСЛОВЛЕНЫ ОБРАЗОВАНИЕМ МЕЖМОЛЕКУЛЯРНЫХ ВОДОРОДНЫХ СВЯЗЕЙ.

20 слайд
Карбон қышқылдарының химиялық қасиеттері  Жану: CH 3 COOH + 2O 2   →  2CO 2  + 2H 2 O  Қышқылдар әлсіз қышқылдар болып табылады, толық диссоциацияланбайды: HCOOH  →  HCOO -  + H +   (дәлірек айтсақ HCOOH + H 2 O →   HCOO -  + H 3 O + )

21 слайд
 Әлсіз электролит болып табылады:  HCOOH   CH 3 COOH   C 2 H 5 COOH қышқылдың күші азаяды  CH 3 COOH - CH 2 ClCOOH - CHCl 2 COOH - CCl 3 COOH  Қышқылдың күші артады

22 слайд
КАРБОН ҚЫШҚЫЛДАРЫ БАРЛЫҚ ҚЫШҚЫЛДАРҒА ТӘН ҚАСИЕТТЕР КӨРСЕТЕДІ:  Mg + 2CH 3 COOH → (CH 3 COO) 2 Mg + H 2  CaO + 2CH 3 COOH → (CH 3 COO) 2 Ca + H 2 O  NaOH + CH 3 COOH→  CH 3 COONa + H 2 O  K 2 CO 3  + 2CH 3 COOH → 2CH 3 COOK + H 2 O + CO 2

23 слайд
 Этерификация : сірке қышқылы + этанол → сірке қышқылының этил эфирі +

24 слайд

25 слайд
ТАПЫСРМА №3. СІРКЕ ҚЫШҚЫЛЫНА ТӘН РЕАКЦИЯЛАРДЫ ЖАЗЫҢЫЗ

26 слайд
ӨЗІҢІЗДІ ТЕКСЕРІҢІЗ

27 слайд
КАРБОН ҚЫШҚЫЛДАРЫНЫҢ АЛЫНУЫ  Альдегидтерді тотықтыру. Өндірісте: 2 RCHO + O 2   →  2RCOOH Зертханалық тотықтырғыштар:  Ag 2 O, Cu(OH) 2 , KMnO 4 , K 2 Cr 2 O 7   и др.  Спирттерді тотықтыру: RCH 2 OH + O 2   →  RCOOH + H 2 O  Көмірсутектерді тотықтыру:  2 C 4 H 10  + 5O 2    → 4CH 3 COOH + 2H 2 O  Тұздардан алу (зертханалық әдіс):  CH 3 COONa кр.  + H 2 SO 4 конц.   →   CH 3 COOH + NaHSO 4