Көңiлдi қыс.

1 слайд
1: Ауа-райын бақылау. Бақылау Жансыз табиғатта балаларға қыс жөніндегі өзгеріс туралы түсінігін қалыптастыру. Желтоқсанда ең қысқа күн, күннің көзі сирек қонақ, ауа-райы бұлыңғыр, жиі қар жауады, бірақ ол ерімейді. Бірақ қар терең емес, одан түскен жапырақтар және құрғақ өсімдіктер көрінеді. Ауаның температурасы нөлден төмен. Қаңтарда күн көбейеді,айқын жарқырайды, бірақ күннің көзі жылытпайды, ең күшті аяздар тұрады, барлығы қармен жабылған, ағаштарға қырау тұрады. Ақпанда күшті жел соғады, боран болады: ақпан айының соңында күннің қосылғаны байқалады, ең алғашқы мұздар пайда болады, күннің көзі жан- жағына шуағын шашады. Қыс табиғатының әсемдігіне, сүйіспеншілікке тәрбиелеуге талаптандыру. Жаңылтпаш Қыс қыспаса қыс па, Құс ұшпаса құс па? Ырым Қыс жылы болса-жаз салқын болады. Өлеңдер «Қыс» А.Құнанбаев. Қимылды ойын. « Кегліні құлат» Кегліні құлата отырып, клюшка көмегімен нысанаға шайбаны лақтыра білуді бекіту. Белсенділікке тәрбиелеу. Еңбек қызметі Қардан демалыс орнын тазарту. Өзінің іс-әрекетін жолдастарының іс-әрекетімен келістіру, ұжымда тапсырманы өз бетінше орындауға үйрету.Еңбек ету ынтасына тәрбиелеу. Дидактикалық ойындар. Тәжірибелер және эксперименттер. «Ауа-райы»сөзіне анықтаманы ірікте» ( Қарлы, аязды, суық,күн шуақты, желді және т.б.) Тапсырма. Балаларға қар бетінде жүріп өтуді және аяқ астында қалай сықырлайтынын тыңдауды ұсыну. Өз бетінше іс-әрекеті Әр балаға оны қызықтыратын ісімен айналысуға мүмкіншілік беру.

2 слайд
2. Қар басуын бақылау Бақылау Балаларға қар басуы жөнінде түсініктеме беру. Қар басуы кезінде бұлттардың пайда болатынын түсіндіру, айнала қараңғыланады және қар түсе бастайды; аспаннан жапалақтанған тасқыны ұшқандай сезіледі (ұлпа, ақ, жеңіл).Жан-жағымыз қозғалысқа толған және тыныштық .Қар, жүн көрпесі секілді, жерді қымтайды. Қар кесектелген немесе жеке қиыршақталған секілді жауып тұр ма, соны ажырата білуге үйрету. Сөйлей білуді, ойлауды, елестетуді дамыту.Жансыз табиғаттың құбылысына қызығушылығын тәрбиелеу.Ауа-райы әсемдігіне эстетикалық қарым- қатынасты тудыру. Жұмбақ. Ұстай қалсаң еріп кетер, Әуре болма теріп бекер. (қар) Болжау Қар түссе-күн жылынады Жаңылтпаш Қыста боран борар, қар борар, Қыздар шәлі орамал оранар. Өлең. «Алғашқы қар» А Оразақын. Қозғалыстағы ойын «Қармен аулау білу» Балаларды қардан айналудан,(ортада) шектелген алаңнан қозғала білуге үйрету.Нысанаға қарды ата білуге бейімдеу. Ойын ережесін айқын орындауға үйрету. Еңбек қызметі Қардан қарлы дуал жасау Өз бетінше шана, жәшіктер, ағаш күректер дайындау.Қоғамдық жұмыс уақытында бір-біріне кедергі келтірмеу.Қиыншылықтарды жеңе білу. Дидактикалық ойындар. Тәжірибелер және эксперименттер. « Қар қиыршықтарын қарастыр» Тәжірибе. балалар қар қиыршықтарын қарастыруда. Қорытынды . Барлық әр түрлі қар қиыршықтарында сәуле саны бірдей. Қармен тәжірибе. Стаканға қар салып топқа алып келу. Балалардың қардың қасиеті жөніндегі ойларын ұлғайту және дамыту.Өз бетінше қорытынды жасауға үйрету. Әуесқойлығын және қызығушылығын дамыту.

3 слайд
3.Желді бақылау. Бақылау Балаларға қыста желдің суық өткір екенін түсіндіру. Флюгер түтіннің бағыты ағаш бұтағының қозғалысы бойынша желдің күштілігін анықтауға болатынын үйрету. Қысқы желдің жазғы желден ерекше белгілерін ажырата білуге үйрету. Жұмбақ Бір нәрсе көрінбейді бар ғой өзі, Адамзат ол нәрсені көрмес көзі. Жансызды қимылдатып жанды қылар, Ызылдап, ызың қағар айтқан сөзі. (жел) Өлең. «Желдің түсі қандай»?» М.Алимбаев. Қозғалыстағы ойын «Екі аяз» Икемділігін дамыту, қозғалыстағы ойынға қызығушылығын арттыру және оны ойнай білуге үйрету. Өз бетінше рөлдерді бөлу талабына тәрбиелеу. Еңбек қызметі Қардан жолды тазарту Балаларды бала-бақша ауласындағы жолдарды тазартуға және сыпыруға үйрету; Еңбек құралдарымен қолдана білуін нығайту, оларды тазалықта және тәртіпте ұстау. Дидактикалық ойындар. Тәжірибелер және эксперименттер. Тәжірибе . Желдің күштілігін анықтау. Әр түрлі белгілері бойынша (жел бар ма, күшті, әлсіз) желдің күштілігін анықтауға балаларды жаттықтыру, қай бағытта екенін анықтау. Тапсырма . Желдің қалай ысқыратынын тыңдау. Қадағалауын дамыту. «Жақсы-нашар» Табиғаттағы қарама-қайшылығын, құбылыстың біркелкі еместігін, жанды және жансыз өзара байланысын, тілді дамытуды, ойлауды, көре білуге үйрету (желдің ықпалымен өтіп жатқан өзгерістерді, жағдайларды атау ұсынылады,- жағымды және жағымсыз) .

4 слайд
4.Аспанды бақылау. Бақылау Балалардың көк аспан жөніндегі ой-пікірлерін байыту (таза, тұтастай бұлттармен жамылған). Аспан қыс басында тұтастай бұлттармен жамылғанын атап өту. Қыс аяғында айқын-көк, өте әдемі болады. Балалардың жансыз табиғат жөніндегі пікірлерін ұлғайту. Жұмбақ. Дүниеде бір қарбыз бар солмайтұғын, Жаз шіріп, қыста үсіп тоңбайтұғын. Жаһанның жерін, суын, жәндіктерін, Іші кең бәрін салса толмайтұғын. (аспан) Қозғалыстағы ойын «Ұйымдастырушылар» Бір-бірінің қолдарын алып, шеңбер бойынша қозғала білуге үйрету; спорттың көрсетудегі қозғалыс түрі бойынша шеше білу және оны атау. Ойынға қатысуға ынтасын тәрбиелеу. Еңбек қызметі Бақшаның қатарларын қармен толтыру. Жүйекте өсетін өсімдікке құрметпен қарауға және нақты қызығушылыққа тәрбиелеу, еңбек мәнділігін түсіндіру (тұқымның үсіп кетпеуін, көктемде өсім болмайтынын).Еңбек ету талабына тәрбиелеу. Дидактикалық ойындар. Тәжірибелер және эксперименттер «Жұмбақты шешу» Қыста жансыз табиғат жөніндегі білімін балаларға нығайту,ойлауды, шығармашылық белесті дамыту. Өз бетінше іс-әрекеті Табиғат жағдайын есепке ала, дәлізде сабақ және ойын үшін жағдай құру. Жағымды тәртіпті қалыптастыру.

5 слайд
5.Күннің көзін бақылау. Бақылау Қысқы мерзімде күннің көзін бақылауды жалғастыру. Қыс басында күннің көзі сирек қонақ екенін атап өткен жөн (бұлыңғыр, бұлтпен жабылған, жоғары көтерілмейді, жылытпайды). Қыстың ортасында күннің көзі айқын, жоғары көтеріледі, бірақ жылытпайды. Қыстың аяғында күннің нұры жылулық шашады, күннің көзі жоғары,күн ұзарады. Қадағалауды, әуесқойлықты, көңіл бөлуді дамыту; жансыз табиғат құбылысы жөніндегі білімін нығайту. Таңертең,күндіз және кеш бейімделуі бойынша күннің көзі жолдарын ажырата білу. Күннің жоғары тұрғанына көңіл бөлу керек. Жұмбақ. Ақ сандығым ашылды Ішінен жібек шашылды. (күннің көзі) «Хоккеистер» Қозғалысты ойынды өз бетінше ұйымдастыруға бейімдеу, топқа бөліну, ойын тәртібін сақтау. Балалардың бір-бірімен араласа білуін жетілдіру. Еңбек қызметі Қар тоқтатуға дайындық. Жөндеу Тәрбиешімен балалардың бірігіп еңбектенуіне тәрбиелеу. Еңбек мазмұнын ұлғайту, әр баланың еңбекке жүйелі қатысуын қамтамасыз ету. Дидактикалық ойындар. Тәжірибелер және эксперименттер «Күннің тұрған жағдайы және биіктігі анықталды» Нақты өлшем көмегі кезінде балаларды күннің тұрған жағдайын өлшеуге үйрету. Өз бетінше іс-әрекеті Тұрақты балалар бірлестігін нығайтуға талаптандыру. Дербестілігін және бастамашылығын көтермелеу.

6 слайд
6. Терең қар жамылғысының тереңдігін бақылау. Бақылау. Балалардың көңілін бөлімшенің қай жерлерінде қалың қар жатқанына бөлу.Балаларға қаншалықты терең екенін білуін ұсыну.Ұзындығының шартты өлшемімен адамдар метрді орнатқанын түсіндіру.Балаларға метрді көрсету және әр жерде қар жамылғысының тереңдігін өлшеу; қалың қарды күрекпен кесу, қардың қалыңдығымен бөлігіне көңіл бөлу. Жұмбақ. Бір нәрсе өліп жатыр, жетіп ажал, Малының қисабы жоқ безбенге сал. Сүйегі көктеде емес жерде де емес Жігіттер көңіл қойып ойлаңыздар. (жауған қар). Қозғалыстағы ойын «Аяз-Қызыл мұрын» Алаңның қарама-қарсы жағына жүгіруді нығайту, ойын тәртібін сақтау (қолың тиген жерде- қатырып тастаған жерде тоқтайды).Ойында достықты және өзара көмекті көрсету. Еңбек қызметі Гүлзарда қар тоқтатуды орнату Қар тоқтату жөніндегі пікірді ұлғайту(қарды тоқтатады, жел соққанда), оларды орнатуда тәрбиешіге көмектесу. Тапсырманы орнатуға үйрету, бірлесіп атқаруда кішігірім тәсілдерді қалыптастыру. Дидактикалық ойындар. Тәжірибелер және эксперименттер Ашық орынға қарағанда, неліктен шарбақтар мен қуыстарда қар қалың болатынын балаларға ойлануды ұсыну. Қорытынды. Бұл орындарда желмен ұшып кетпей, тұрып қалады. Өз бетінше іс-әрекеті Қазіргі ойындарда өз құрдастарымен 2-3 рөлді ұстайтын, ойында бірлесуге талаптандыру, рөлді бөлу, ойын әрекетін орындау, жалпы ойын барысына сәйкес әрекет ету.

7 слайд
7. Тайғанақты бақылау. Бақылау. Тайғанақтың пайда болу жолдарын түсіндіру. Тез жылынғанда аяз соғады, одан кейін болатын құбылыс тайғанаққа айналады. Ауа температурасы мен судың агрегаттық жағдайы арасындағы байланысты түсіндіру. Тайғанақ- бұл мұздың қалың беті, жер қабатында құрылатын. Тайғанақпен қалай күресуді айту. Тайғанақ кезінде өзін дұрыс ұстай білуді үйрету. Көргені жөнінде айту және бақылауда ынтасын дамыту. Қозғалыстағы ойын «Ұзын жол бойынша» Мұз жолы бойынша тайғанақтау кезінде тепе-теңдікті сақтауды үйрету. Жарыстарға қатысуға тәрбиелеу. Еңбек қызметі Жолға құмды төгу Жолға құмды төгуде еңбектің мәнділігін балаларға түсіндіру. Өз еңбегінің нәтижесінен қанағаттанушылық сезімін қалыптастыру. Дидактикалық ойындар. Тәжірибе мен эксперименттер «Өлі табиғаттың қысқы құбылыстарын ата» Табиғаттың қысқы құбылыстары туралы балалар білімдерін анықтау. Тапсырма. Түрлі-түсті мұздықшаларды қарау. Мұз сипаты туралы балалардың түсініктерін бекіту (аязда су мұзға айналады, мұз қатты, тайғақ,мөлдір, нәзік). Өздігінен қызмет. Ойын кезінде балалардың бір-бірімен қарым-қатынасын жетілдіру, құрбыларының қылықтарына өз көзқарастарын білдіру, өз іс-қимылдарымен амалдарын негіздеу.

8 слайд
8.Ағаштардағы қырауларды бақылау. Бақылау. Қыраудың пайда болу процесі туралы түсінік беру. Қар еріген кезде, күрт суық түскен және ауа-райы жылыған кезде айналаны қырау басқаны туралы балалардың назарын аудару, ағаштарға, орындықтарға және басқа заттарға. Қырау – бұл мығым шық. Түнде жердің үстіндегі ауасы салқындайды. Ауадағы сулы булар салқындаған заттармен өзара жанасып сулы тамшыларға айналып мұзды кесек болып қатады және қырау болады. Табиғаттың әртүрлі қысқы құбылыстарын көру, қысқы қардың сұлулығына тандануға балаларды үйрету. Ырымдар. Желтоқсанда қырау мол болады, қар көп түседі, суықтар күшейеді - мол егін орылады. Ағаштарға қырау тұрса аспан көк болады.Түнде қырау болса- күндіз қар жаумайды. Қозғалыс ойындары. «Бірінші бол» Белгі бойынша іс-әрекет жасай білуін бекіту (шананы айналу және өз орнына тұру) және қосымша жаттығуларды орындау (шанаға отыру, 5 рет отырып-тұру және т.б) жылдам және еппен іс-әрекет жасау. Еңбек қызметі Жолға су төгу үшін қарды нығыздату. Қарды өздігінен күрекпен белгілі орынға алып бару, оны нығыздауға үйрету; ұжымдық еңбекке қатынасуға үйрету, өз әрекеттері мен құрбылар әрекеттерімен келістіруге үйрету. Дидактикалық ойындар. Тәжірибе мен эксперименттер Тапсырма. Күн шыққан кезде ағаштардың қырау жамылғанын көру. Күннің көзінде қырау жылтырайды. «Қырау» сөзіне эпитет таңда. Эпитеттерді таңдауға үйрену, балалар сөздігін байыту. Өздігінен қызмет. Балалар ойындарының тақырыбы мен мазмұнын жетілдіру және байыту; өз пікірін айтуын жетілдіру, өз құрбылары пікірлерімен келіспеу, олардың рөлдер, ойыншықтар мен міндеттерін бөлісуге сыпайы түрде айтуын жетілдіру.

9 слайд
9. Шыныдағы қарды өрнектерін бақылау, қадағалау. Бақылау Шыныдағы өрнектердің пайда болуы туралы түсінік беру. Жылы сулы булар салқын терезелер шыныларына отырып бір-бірімен біріктіріледі, мұзды кристалға айналады да керемет гүлдері бар мұзды бау- бақша пайда болады. Табиғаттың қысқы құбылыстарын байқауға және құбылыстарды атауға әрі қарай үйрету. Жұмбақ. Өнері жоқ, қолы жоқ, Сурет салуды біледі. (терезедегі қырау). Ырым . Егер терезелердің екі әйнегі де буланса аяз күшейе түседі. Қозғалыс ойындары. «Қасқұлақ» (Волк) (қазақ халық ойыны) «Қасқұлақтан» тығылып алаңда бағдарлай білуді бекіту. Ойын ережесін сақтау («қасқұлақ» сөзді атаса сол адам өз орнында қалу керек), «күзетші» тобынан «қасқұлақты» қуу міндетті. Ойында өз әрекеті мен әріптес әрекетімен келістіре білуін дамыту. Еңбек қызметі. Жолға су құю. Тәрбиешімен бірге жауапкершілікпен жолға су құюды үйрету. Еңбек етуді тәрбиелеу. Дидактикалық ойындар. Тәжірибе мен эксперименттер. «Шыныдағы қысқы ертегі» Балалардың шағын ертегіні құрастыруда талаптануын мадақтау, көргендерін айта білу (керемет жапырақтар, ғажайып гүлдер, өрнектер). Алдын –ала болатын қызметке қызығушылығын арттыру. Өздігінен қызмет. Ойында өз әрекетімен әріптес әрекетімен келістіре білуін дамыту.

10 слайд
10. Бұрқасынды бақылау. Бақ...