Курстық жұмыс:" Тәрбие процесіндегі қарым-қатынас рөлі"

1 слайд
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ № 1 Алматы қазақ мемлекеттік-гуманитарлық-педагогтік колледж Курстық жұмыс Тақырыбы: Тәрбие процесіндегі қарым-қатынас рөлі Пәні: Педагогика Оқу бөлімі: Күндізгі Мамандығы: 0111000 “Негізі орта білім беру   ” Курс: IY Топ: 41 “Ш” Орындаған: Советжан Айнұр Советжанқызы Ғылыми жетекшісі: Ташиева Эльвира Айтжановна Алматы 2020

2 слайд
 КІРІСПЕ. ...............................................................................................3  1. Тәрбиенің ғылыми әдістемелік негіздері  1.1 Тәрбие процесінің принциптері..................................................  1.2 Тәрбие процесінің заңдылықтары.................................................  2. Тәрбие процесіндегі қарым-қатынас пен іс-әрекеттің рөлі  2.1 Тәрбие процесіндегі қарым-қатынастың рөлі..............................  2.2 Тәрбие процесіндегі іс-әрекеттің рөлі............................................  ҚОРЫТЫНДЫ .......................................................................................  ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ............................................ Мазмұны:

3 слайд
Зерттеу өзектілігі: Тәрбие процесі - күрделі динамикалық жүйе. Бұл жүйенің әр компоненті өз кезегінде өзіндік компоненттері бар жүйе ретінде қаралады. Қолайлы анықтау шектерін қолдану арқылы әрқилы жүйе мен құрылымдар түзуге болады. Қазіргі теориялық педагогикада Тәрбие процесінің талаптарымен құрылған мынадай жүйелері белгілі: Тәрбие процесінің мақсаты, міндеті, мазмұны, процестің өту жағдайлары, тәрбиеші мен тәрбиеленушінің қарым-қатынасы, тәрбие іс- әрекетінің қолданылатын әдістері мен формалары, процестің даму кезеңдері және т.б.

4 слайд
Тәрбие процесінің принциптері (тәрбие принциптері) - бұл тәрбие процесінің мазмұнына, әдістеріне оны ұйымдастыруға қойылатын негізгі талаптарды анықтайтын бастау ережелері. Олар тәрбие процесінің өзіндік ерекшелігін танытады. Педагогикалық процестің жалпы принциптерінен нақты тәрбие принциптерінің өзгешелігі - тәрбие міндеттерін шешудегі педагогтар ұсынатын ортақ ережелер екендігінде жатыр. Осы принциптерге қойылатын талаптарды

5 слайд
Тәрбие процесінің принциптеріне қойылатын талаптар:  Міндеттілік  Бірмәнділік  Комплекстілік

6 слайд
Тәрбие принциптері - бұл кеңес, нұсқау емес, олар толық және міндетті түрде тәжірибеге ұласуды талап етеді. Принциптерді дөрекі түрде әркез бұзу және ондағы міндеттерді орындамау тәрбиелеу процесінің пәрменділігін кемітіп қана қоймай, сонымен бірге ол принциптердің негізін, түп-тамырын ыдыратады. Егер тәрбиеші принцип міндеттерін бұзса, онда ол тәрбие процесі жетекшілігінен аластатылады. Тіпті, мысалы, егер педагог гуманистік принциптерді, жеке басты қадірлеу принциптерін қасақана әрі дөрекі бұзса, онда ол заңды жауапкершілікке тартылуы қажет.Міндеттілік

7 слайд
Принциптер комплекс, бөлін-беген талаптар түрінде тәрбие процесінің барлық кезеңдерінде бірігімді қолданылуы тиіс. Принциптер тармақталмай, фронтальды әрі барлығы бірдей іске асып отырады. Комплекстілік

8 слайд
Тәрбие принциптері жалпыға бірдей ортақ ережелер ретінде бірмәнді болып келеді, олардың арасында біреуін бірінші кезекте орындау керекті немесе ертеңге қалдыра салуға болатын сияқты негізгі немесе қосалқы принциптері болмайды. Барлық принциптерді теңдей мәнді деп бағалау тәрбиелеу процесінің жемісті болуының кепілі. Бірмәнділік

9 слайд
 тәрбиенің қоғамдық бағытта болуы;  тәрбиенің өмірмен, еңбекпен байланысы;  тәрбиеде дұрыстыққа арқа сүйеу;  тәрбие гуманизациясы;  тәрбиеге тұлғалық тұрғыдан қарау;  тәрбиелік ықпалдардың бірлігі. Қазіргі тәрбиелеу жүйесі мынадай принциптерді ұстанады:

10 слайд
Тәрбие процесінің заңдылықтары Жалпы заңдылық ауқымының әрекеті Тәрбие процеснің барлық жүйесіне таралады. Жалпы заңдылық осы процестің маңызды және ірі бірліктерінің арасын байланыстырып отырады. Жүйе ішіндегі бірліктерінің байланысын анықтайтын заңдылық жеке (нақты) заңдылық деп аталады. Тәрбие процесі жалпы педагогикалық процестің бөлігі ретінде осы процестің заңдылықтарына бағынады.

11 слайд
Тәрбиелеу пәрменділігі мыналарға байланысты:  қалыптасқан тәрбиелік қатынастарға;  әрекеттерді ұйымдастыру мен оған қойылған мақсат-тардың бір-біріне үйлесуіне;  тәрбиелік әсердің әлеуметтік тәжірибесі мен сипатының (бағыттылығы, мазмұны) тәрбиеленушілерге ықпал етуіне;  объективті және субъективті факторлар әрекетінің байланысына;  тәрбиелеудің және өзіндік тәрбиенің қарқындылығына;  педагогикалық өзара әрекеттегі тәрбие процесіне қатысушылардың белсенділігіне;  тәрбиемен ұштасушы дамыту және оқыту процестерінің пәрменділігіне;  тәрбиелік ықпалдың сапасына;  тәрбиеленушінің ''ішкі жан дүниесіне'' әсер ету қарқындылығына;  тәрбиеленушілердегі сөздік және сезімдік процестердің даму деңгейі мен педагогикалық әсер етудің үйлесуіне;  тәрбиеленушілердің өзара бір-бірімен қарым-қатынасының қарқындылығы мен санасына байланысты болады.

12 слайд
 Педагогикалық қарым-қатынас  — белгілі бір педагогикалық қызмет  атқаратын, жәйлі психологиялық климат  құруға және оқу іс- әрекетін, педагог  пен оқушы арасындағы, оқушылар ұжымы ішіндегі қатынастарды психологиялық тиімді етуге бағытталған оқытушы мен оқушының сабақтағы және сабақтан тыс уақыттағы кәсіптік қарым-қатынасы. Қарым – қатынас сан алуан сипатта; оның көптеген формалары, түрлері бар. Педагогикалық қарым – қатынас адамдар қарым – қатынасының жекеше түрі.

13 слайд
Педагогтің ата-аналармен жұмысы ынтымақтастық болмайынша, ата-аналарды оқу-тәрбие процесіне белсенді тартпайынша мүмкін емес. Қарым-қатынас принциптері:  өзара сенім мен құрмет  өзара қолдау мен көмек  бір-біріне төзімділік пен шыдамдылық таныту

14 слайд
Өзара қарым-қатынастағы сынып жетекшісінің негізгі функциялары:  ата-аналарды мектеп ұйымдастыратын оқу-әдістемелік процестің мазмұнымен және әдістемесімен таныстыру  ата-аналарды психологиялық- педагогикалық жағынан хабардар ету.  ата-аналарды балалармен бірге жасалатын әрекеттерге тарту  жекелеген оқушылардың отбасындағы тәрбиесіне түзету енгізу  ата-аналардың қоғамдық ұйымдарымен қарым-қатынаста болу

15 слайд
Қарым қатынас барысында е сте сақтайтын мәселелер !

16 слайд
 Педагогтердің, ата-аналар мен балалардың бірлескен әрекеті табысты болу үшін барлығы да бірлескен іске оң көзқарас танытып, ұйымдаса, бірлескен жоспарларды жүзеге асырып, ол әрекеттің қорытындысын шығарып отыруы тиіс. Қарым-қатынас балаға бірыңғай талап қою, бірлескен әрекеттерді ұйымдастыру баланың отбасындағы және мектептегі жүріс-тұрысын зерттеу, оның даму бағдарламасын жасаудан да тұрады. Педагогтердің, отбасымен қарым-қатынас сипаты жіктелімді болып келеді.

17 слайд
Отбасымен жұмыс жасаудың негізгі формалары-  топтық  даралық.

18 слайд
Даралық формалары: бала тәрбиесі мәселелеріне байланысты әңгімелесу, кеңес беру, отбасына бару. Отбасына барғанда төмендегідей шарттар сақталуы тиіс:  отбасына алдын ала ескертусіз бармау  ол үйде 5-10 минуттан артық болуды жоспарламау (мазаларын алмау үшін)  кіреберісте түрегеп тұрып немесе сырт киімді шешінбей тұрып әңгімені бастамау керек. Ә ңгімелескенде жұлқына сөйлеуден аулақ болу керек.  Ата-аналарға ақыл үйретпей, кеңес түрінде айтқан жөн  Мүмкін болса, баланың көзінше әңгімелескен дұрыс

19 слайд
Топтық формалары:  ата-аналар жиналысы, ата- аналар клубы, ата-аналар дәрісханасы, ата-аналар білімі, жекелеген тәрбие мәселелеріне арналған конференциялар (медиктермен, психологтармен, заңгерлермен) кездесулер.  қарым-қатынаста педагогтердің ата-аналар жиалысындағы қарым-қатынас жасау стилінің маңызы зор.Жиналыста монолог ата-аналармен жүргізілетін диалогтан азырақ болғаны жөн.Жиналыс балалардың жасы мен сынып ерекшеліктеріне байланысты айына немесе төрттікте бір рет өткізіледі.

20 слайд
Ата-аналар жиналысының түрлері:  ұйымдастырушылық,  ата-аналар оқуының жоспары бойынша жиналыс  пікірталас жиналыстар  қорытынды (төрттік) жиналыстары т.б.

21 слайд
Ата-аналар жиналысының үлгі құрылымы: (жиналыс ұзақтығы 1-1,5 сағат)  сынып жетекшісінің кіріспе сөзі (қонақтарды таныстыру 5 мин)  ата-аналар анкетасына талдау жасау (5-7 мин)  тақырып бойынша сөз: маман немесе сынып жетекшісі (10-15 мин)  ата-аналармен проблемаларды талқылау (20 мин)

22 слайд
Ата-аналарға сауалнама: Қолыңыздан келе ме:  кез келген сәтте бар жұмысыңызды тоқтатып, тек баламен айналысу?  жасына қарамастан, баламен ақылдасып отыру?  балаға байланысты жіберген кемшілігіңізді өзіне мойындау?  қателескен болсаңыз, баладан кешірім сұрау?  баланың қылығы шектен шығып кетсе де сабырлы қалпыңызды сақтап қалу?  өзіңізді баланың орнына қойып көру?  бір сәтке болса да өзіңізді қайырымды періште немесе көркем ханзада деп сенуге?  өзіңізді жақсы жағыңыздан көрсететін, тағлым аларлық бабалық кезіңізден бір оқиғаны айтып беру?  баланың көңіліне келуі мүмкін ызалы сөздер мен дауыс көтеруден тыйылу?  бала не істегісі келсе соны істейтін, бірақ сіз ештеңеге араласпайтын бір күнді белгілеу?  егер балаңыз жолдасын, құрдасын ұрып, итеріп жіберсе, немесе жазықсыз жәбірлесе көңіл аудармай қою?  баланың тілегі қисынсыз болса көз жасына да, қыңырлығы мен өтінішіне де құлақ аспай қою?

23 слайд
Жеке бастың үлгісі –түсіндірудің ең жақсы жолы. Егер әкесі темекі шегетін болса, өсіп келе жатқан балаға темекі тартуға тыйым салу қиын. Егер анасы салақ әрі талғамыз киінетін болса, қыз баланың тап-тйнақтай болып өсуі күмәнді. Бұл туралы Лев Толстой былай деп жазған: «біз өзімізді емес, балаларды тәрбиелейтін болсақ, тәрбие күрделі әрі қиын болып қала береді... Егерде өзгелерді өзің арқылы тәрбиелеу керектігін түсінсең, тәрбиелеу жайлы мәсележойылып, өзің қалай өмір сүруің керек деген сұрақ қана қалады. Егер әке, шеше тамақтану, киінуде қарапайымдылықты сақтап, жұмыс істеп, білімін жетілдіретін болса, балалар да соны жасайды... Тәрбие деген өзің жақсы өмір сүру, яғни жақсы жүріп-тұруға ғана келіп тіреледі, адам тек осынысымен ғана өзгелерге әсер ете алады, өзгелерде, өздеріне қарап өсетін балаларды тәрбиелейді.»

24 слайд
Менің тәжірибемде

25 слайд
А.Сел ёзнев атындағы Алматы хореографиялық училищесі

26 слайд
№ 172 мектеп-гимназиясындағы оқушыларыммен өткізілген сыныптан тыс жұмыстар

27 слайд
Зерттеу жұмысына таңдап алынған 8 «В» сыныбы

28 слайд
№ 172 мектеп- гимназиясында курстық жұмыс бойынша атқарылған жұмыстар:

29 слайд
№ 76 жалпы б ілім беретін мектепте өткізілген ата аналар жиналысы:

30 слайд
Тəрбиенің негізгі қайшылықтары оқу-тəрбие процесінде кездесетін келесідей құбылыстар арасында көрінеді: қоғамдық өмірдің жаңа шарттары мен оған дайындауға арналған əдістер мен формалардың ескіруі; адамның табиғи даму мүмкіндіктерінің шексіздігі мен бұл дамудың əлеуметтік жағдайлар бағдарламаларына тəуелді шегерілуі; адамның табиғаттан белсенді, əрекетшең болуы, оның қоғамдық өмірге араласу ынта-ықыласы мен өмірлік процеске нақты қатысу үшін қажет тəжірибе, білім, ептілік пен дағдылардың жетіспеуі жəне т.б. Сонымен, тəрбие процесі оқу процесімен бір қатар жүріп жатса да, ол бірнеше мəнді ерекшеліктерге ие, сондықтан да өз алдына дербес қарастырылады.Тəрбиенің негізгі қайшылықтары оқу-тəрбие процесінде кездесетін келесідей құбылыстар арасында көрінеді: қоғамдық өмірдің жаңа шарттары мен оған дайындауға арналған əдістер мен формалардың ескіруі; адамның табиғи даму мүмкіндіктерінің шексіздігі мен бұл дамудың əлеуметтік жағдайлар бағдарламаларына тəуелді шегерілуі; адамның табиғаттан белсенді, əрекетшең болуы, оның қоғамдық өмірге араласу ынта-ықыласы мен өмірлік процеске нақты қатысу үшін қажет тəжірибе, білім, ептілік пен дағдылардың жетіспеуі жəне т.б. Сонымен, тəрбие процесі оқу процесімен бір қатар жүріп жатса да, ол бірнеше мəнді ерекшеліктерге ие, сондықтан да өз алдына дербес қарастырылады. Қорытынды

31 слайд
 1.Ақпанбек Г. Қазақтардың дүниетанымы. -Алматы, Қазақ университеті, 1989.  2.Айтмамбетова Б. Жаңашыл педагогтар идеялары мен тәжірибелері. -А., 1991.  3.Алмаханова Х. Жас өспірімдерге эстетикалық тәрбие беру. /Методикалық нұсқау. А., 1990.  4.Ақназарова Б. Класс жетекшісі. -А., Мектеп, 1973.  5.Әбенбаев С. Оқушы жастарға эстетикалық тәрбие беруді жетілдіру. -А., 1992.  6.Әбенбаев С. Мектептегі тәрбие жұмысының әдістемесі. -А., 1999.  7.Әбілова З. Этнопедагогика. -А., 1997.  8.Әтемова Қ. Ата-аналар жиналысының мәні. Қаз. мем. 1-1996.  9.Болдырев Н. Мектептегі тәрбие жұмысының методикасы. -Алматы, 1987. тарау.  10.Болдырев Н. Класс жетекшісі. -А., Мектеп, 1980.  11.Богословский В. т. б. Жалпы психология -А., Мектеп, 1980, 13 тарау.  12.Безкаравайный С., Жұмабаев А. Мектепте өткізілетін тарихи-әдеби кештер. -А., Мектеп, 1968.  13.Бержанов Қ. Тәрбие мен оқытудың бірлігі. -Алматы, 1973.  14.Бабанский Ю. Педагогика. -Москва, 1988. 23-тарау.  15.Батышев С. Научная организация учебно-воспитательного процесса. -М., 1975. ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:

32 слайд
Назарларыңызға рахмет!