Логопед мамандарына арналған бейнесабақ

1 слайд

2 слайд
Ата-аналарға кеңес

3 слайд
Логопед жұмысының маңыздылығы Мақсаты: Ауызша және жазбаша сөйлеуінде бұзушылығы бар балаларды анықтау.Осы мақсатқа жету үшін келесі мақсаттарды шешу керек: 1.Бірінші сынып оқушыларының дыбысты айтуында, фонематикалық қабылдауы мен талдауында, сөйлеуді граматикалық құруында, байланыстырып сөйлеуінде бұзушылығы бар оқушыларды анықтау. 2.Орыс тілі пәнінің грамматикалық нормаларын меңгеруде қиыншылық туғызатын оқушылар тобын анықтау. Жазу мен оқуының бұзушылығының сипаты мен себебін анықтау. 3.Бастауыш сынып оқушыларында ауызша және жазбаша бұзушылығын алдын алу мен жою бойынша коррекциялық жұмыстың жолдарын анықтау. Оқушылардың ауызша және жазбаша сөйлеуіндегі жағдайы туралы ақпарат алудың негізгі әдісі болып: А) балалардың логопедтік тексерісі; Б) медико-педагогикалық құжаттарды талдау. Құжаттарды талдау оқушылардың дәптерлерімен жұмысты, бала картасындағы медициналық жазбаларды байқауды ұсынды. В) мұғалімдер мен ата-аналардың эксперттік сұраныс; Осы бағыт шеңберінде оқу жылы барысында негіздер пәндер бойынша оқу қызметінің қалыптасу деңгейінің зерттелуі өткізілді. Г) оқушының сөйлеуінде бұзушылығы бар логопед қорытындысын нақтылау жағдайында  ата-аналар келісімімен дәрігер-мамандардың тексеруі үшін емдеу-алдын алу мекемесіне немесе психолого-медико-педагогикалық комиссияға жіберіледі.

4 слайд
Диагностикалық жұмыс Оқушылардың логопедиялық диагностикасы келесі бағыттар бойынша өткізіледі: -дыбысты айту -жалпы моторика жағдайының тексерісі -қол саусақтарының ерікті моторикасын зерттеу -артикуляциялық аппаратты зерттеу: Артикуляциалық аппараттың анатомиялық жағдайын тексеру: Артикуляциялық аппараттың оргижениялық диагностикасын зерттеу. -фонетико-фонематикалық түсінік -жыбыстық анализ бен синтез Көрермендік қабылдау мен білу Кеңестік елес пен бағдар -пәндер туралы жалпы түсінік -уақыты туралы түсінік -ауызша және жазбаша нұсқаулық бойынша жұмыс істеу шеберлігін қалыптастыру. Сөйлеу қызметін қалыптастыру диагностикасы:сөйлеу техникасын меңгеруі, сөздік қорының жағдайы мен айнала туралы түсінік. Осы қызмет түрлерін зерттеу үшін балаларға мыналар ұсынылды:мәтін оқу,  мазмұндау,  сурет бойынша әңгіме құру, сонымен бірге тақырыптық суреттер ұсынылды және т.б.

5 слайд
Логопед Ата-ана Мұғалімоқушы

6 слайд
Логопедтің кеңестері ! Тіл кемістігі бар балалар –  қалыпты естуі және ой өрісінің дамуы бар балалардың тілінің дамуында кемістік бар балалар. Тіл кемістігі әртүрлі, ол дыбыстауда,тілдің грамматикалық құрылымында,сөздік қорының төмендігінде және сөйлеу қарқыны мен қалыптылығында байқалады. Тіл кемістігі күрделегі жағынан  қарағанда жалпы оқытуда кедергі тудырмайтын және ауыр, арнаулы оқытуды талап ететін түрі болады. Мектеп жасындағы балалардың тіл дамуының нормативтік көрсеткіштері: 1.    Тіл дамуының көстеркіштері. 2.    Зат атауларын қолданады. 3.    Адамның мамандығын білдіретін жұрнақтарды қолданады. 4.    Сөздерге антоним таңдай біледі. 5.    Сөзжасау жалғастырады. 6.    Бір фонеммен ерекшеленетін сөздерді айыра алады. 7.    Сөздің құрамындағы  дыбыстарды санын анықтай алады. 8.    Сөздегі дыбыс орындарын 3 позицияда таба алады (басында,аяғында, аяғында). 9.    Сурет немесе суреттер бойынша әңгіме құра алады. 10.  Дыбыстаулары нормаға толық сәйкес келеді. 11.  Іштей жоспарлап сөйлеуді қалыптастыру басы бар. 1- сынып оқушыларына тіл дамуының нормативтік көрсеткіштері : 1.   Тіл дамуының көстеркіштері 2.   Белсенді тілінде зат бөліктерінің атауын қолдану 3.   Кішірейте-еркелететін мағналы жұрнақтарды қолданады 4.   Сөз алды қосымшалар  қолданады 5.   Сөз жасамдық қабылеті байқалады 6.   Бір фонеммен ерекшеленетін сөздерді айыра алады(жук –лук сияқты) 7.   Ш,Ж,Щ,Ч,Л.Р дыбыстарын айта алады 8.   Өз тілдеріндегі қате дыбыстауды байқай алады 10. Ересектерді ертегіде өзімен бірге ойнауға еліктіре алады, рөлдерді бөледі,ер        

7 слайд
Ата-аналарға бала тілі туралы! Соңғы жылдары тіл кемістігі бар балалар саны ұдайы өсуде. Балалардың шешелері мен әкелері қорытындыда: алалия,кекеш, тіл дамуының кідіруі т.б. диагноздарын оқып жиі байбалам салатыны құпия емес.Бала тілінің даму кемістіктігі болу мүмкіндігі туралы мәлімет алғаннан кейін маманға қандай сұрақтар қоюды, олармен қарым қатынаста қандай тұғыр ұстау керектігін анықтай алады;логопедтің ұсынымы бойынша үй тапсырмаларын ұйымдастыру қажеттігін түсінеді. логопед мұғаліммен ата-аналар арасындағы тығыз байланыс тіл кемістігін жоюдың ең басты бөлігі  болып табылады.

8 слайд
Құрметті ата-аналар! Үй тапсырмасын орындау барысында төмендегі шарттарды сақтау қажет: 1. Егер де баланың дені сау, тамақтандырылған, ұстамды болған жағдайда ғана үй тапсырмасын орындауы қажет. 2 Үй тапсырмалары жүйелі түрде, күнделікті, логопедтің үсынғаны бойынша орындалып отыруы қажет. 3 Міндетті түрде баланың тапсырмаларды орындау үшін кішкене айнамен жабдықталған (баланың тапсырмаларды орындау барысында өзін өзі бақылау үшін) орны болуы қажет, сондай –ақ артикуляциялық жаттығуларды орындау үшiн қағаз майлықтары, түрлі түсті қарындаштар болуы тиіс т.б. 4 Тапсырмаларды бала өзі орындауы тиіс, ата-ана тек қана тапсырмалардың дұрыстығын бақылайды және керек жерде түзетулеріне болады. 5 Егер де бала тапсырмаларды орындау барысында шаршап қалса, оған демалуға мүмкіндік беру керек. Егер бала орындамағысы келсе, онда кейін бірақ міндетті орындалуы тиіс. 6 Егер де бала тапсырмаларды орындай алмай отырса, оны еш уақытта балағаттауға болмайды, алдында алған білімдерін жоғалтпау үшін өз күштері мен мүмкіндіктеріне сендіру үшін мақұлдаңыз, келесі тапсырманы орындатыңыз. 7 .Балаңызды жиiрек мақтаңыз, өз күштерiндегi сенiмдiлiгiн қалыптастырыңыз, жетiстiк ахуалын құрыңыз. Адамның денсаулығы, денесінің дамуы мен ойлау қызметі оның дұрыс демалуына тікелей байланысты.Мысалы, сол және оң мұрын қуыстарымен арнайы тыныс алу жаттығулары мидың жұмыс істеуін жақсартады. Шыныққан тыныс алу бұлшық еттері адамның қаншылықты жұмысқа шыдамдылығын анықтайды, ағзаның суық тию аурулары және басқа ауруларға қарсы тұру қабілетін жақсартады. Дұрыс тыныс алу үшін тыныс алу бұлшық еттерін басқара білу қажет және әрдайым оны дамытып отыру керек. Бірақ, мектеп жасына дейінгі балалардың тыныс алу бұлшық еттері әлсіз, сондықтан оларға арнайы тыныс алу жаттығулары жасалған. Нүктелі уқалау – өз ағзаңа көмектесудің ең қарапайым түрі. Нүктелі уқалау жаттығулары балаларды өз денсаулығына қамқор болуға үйретеді және суық тиіп аурудың алдын алады. (СЛАИД –өзін- өзі уқалау) 1. Екі алақанды қосып, оларды қызғанша ысу. 2. Сілтеуіш саусақтармен мұрын қуысы жанындағы нүктелерді басу. 3. Сол жақ мұрын қуысымен ішке дем аламыз (оң жақ мұрын қуысын сілтеуіш саусақпен жауып тұрамыз), оң жақ мұрын қуысымен демді сыртқа шығармыз (сол жақ мұрын қуысын жауып тұрамыз). 4. Мұрын қуыстарымен ішке дем аламыз, ақырын ауыз арқылы сыртқа дем шығарамыз.

9 слайд
Егер балаңыз әріптерді дұрыс жазбайды, ұмытады, ауыстырады     1.    Сіздің балаңыз оң және сол ұғымдарын айыра алады ма? Ол келесі тапсырмаларды дұрыс орындау қажет: өзіңнің сол аяғыңды, оң құлағыңды көрсет. Өзіңнен оң жағында, сол жағында не бар? Егер бала әріптің бағытын ауыстырса, ол кеңістікте бағдарлаудың кемшілігі.   2.    Сіздің балаңыз алты бөліктен тұратын суретті құрастыра ала ма? Егер ол суретті құрастыруда қиындықтарға кез болса, ол көріп-тану –кеңістіктіктің анализ бен синтездің кемшілігін білдіреді. Бала әріпті оңай есте сақтау үшін келесі тәсілдерді қолдануға болады: -бала сіздің жазған «алып»әріпті бояуштритау керек. – ермексаздан әріпті істеу. – контур бойынша әріпті қию. – әріпті ауада жазу. – сол әріпке ұқсас заттарды атау. – әріптің үстінен жазу. – контур бойынша әріпті жазу. – нүктелермен әріпті жазу. Баланың өздік жазуы міндетті түрде әдемі болуы тиіс емес. Негізі оны жатжазуға дайындап, әріптердің дұрыс жазылуын қадағалау қажет. Жазу түзу және әдемі болмай, бірақ әріптері тізбекті дұрыс сақталса, ол өте маңызды нәтиже.

10 слайд
ЛОГОПЕД КЕҢЕСІ Логопедтің мектепте жүргізетін негізгі міндеті – тіл бұзылысы бар оқушыларды анықтап,  оқушының жеке-дара ерекшеліктерін, тіл бұзылысының түрін ескере отырып  жағымды психофизиологиялық жағдайда жан-жақты түзету жұмысын жүргізу. Оқушыларды логопедиялық тексеріс өткізудің негізгі мақсаты – тілінің даму деңгейі жас ерекшелігіне сай келе ме, тілінің даму деңгейін, кемшіліктерін  анықтау. Логопедиялық тексеріс жүйелі түрде әр түрлі көрнекі-құралдардың көмегімен, логопедтің басшылық етуімен  жүзеге асады. Әр оқушы жеке-дара тексеріледі. Логопедиялық тексерісте оқушының артикулляциялық аппараты, сөздік қоры, дыбысты айтуы мен ажыратуы, фонематикалық есту қабілеті, тілінің грамматикалық құрылысы, сөйлеу тілін түсінуі, жалпы тіл байлығы тексеріледі.    Тексеріс барысында оқушының мінез-құлқына, тіл байлығына, тілінің дамуына ерекше назар аударылып, логопедиялық қорытынды жасалады.   Логопедиялық тексеріс – логопедиялық жұмыстың негізі бастауы, көзі болып табылады. 

11 слайд
Артикуляциялық жаттығуды жаса «Күрекше» - жалпақ тілді шығарып астыңғы ерінге ұстап тұру керек. «Инеше» - ауызды кең ашып тілді алға қарай жіңішкертіп шығарып 10-15 секунд ұстап тұру керек. «Төбешік» - ауызыңды жартылай ашып, тілдің екі жақ шетін жоғары азу тістерге жапсырып, тілдің ұшын астыңғы тіске тіреп ұстау. «Түтікше» - жалпақ тілді ауыз қуысына шығарып, тілдің бүйір жақтарын көтеріп түтікшеге үрлеу. Жаттығуды жайлап жасау керек. «Ожау» - ауызды кең ашып, жалпақ тілді көтеріп жоғары тістерге созып, бірақ тигізбей ұстап тұру керек. «Сағат» - тілді жіңішкертіп ұстап оңға, солға жайлап қозғау керек. Осылай санап отырып 15-20 рет қайталау керек. «Саңырауқұлақ» - ауызды кең ашып, тілді таңдайға жапсыра ұстап тұрып төменгі жақты жақты басып ауызды кең ашып ұстау. «Алтыбақан» - жіңішке тілді ауыздан шығарып біресе мұрынға созып, біресе иекке созу жаттығуды жасағанда ауыз ашық болу керек. Осылай 10-15 рет қайталау керек. «Тәтті тосап» - жалпақ тілді шығарып жоғары ерінді жалап, тілді ауыз қуысына тереңірек апару. 15 рет қайталау. «Тоқылдақ» - ауызды кең ашып тілдің ұшымен жоғарға альвеолоға немесе таңдайға жиі-жиі соғылғандай қимыл жасау керек. «Ат шауып келеді» - ауызды кең ашып тілді таңдайға жапсыру – айыру немесе таңдай қағу. Аталған жаттығулардан тек әр дыбысқа керекті жаттығулар алынады .

12 слайд
Назарларыңызға рақмет!