Мемлекеттік табиғи қорықшалар

1 слайд
МЕМЛЕКЕТТІК ТАБИҒИ ҚОРЫҚШАЛАР Мемлекеттік табиғи қорықшалар және олардың жеке топтары: кешенді табиғи қорықшалар, ботаникалық табиғи қорықшалар және зоологиялық табиғи қорықшалар.

2 слайд
• 1962 жылғы 16 маусымда Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі Президиумының «Қазақстан табиғатын қорғау» туралы жарлығы шықты. • Жарлықта пайдалы қазбаларды, суды (жер беті мен жер асты сулары), ормандар мен құстар, атмосфералық ауа, топырақ, сирек ландшафтылар және тағы басқаларды қорғау қарастырылды. • Онда әр түрлі табиғат байлықтарын пайдалану, орман, топырақтың құнарын сақтау, ауа мен су қоймаларын қорғау, балық аулау мен аңшылық туралы ережелер бар.

3 слайд
  Қорықша  – жануарлардың, өсімдіктердің жеке түрлері, су, орман, жер нысандары қорғалатын және табиғи ресурстары шектеулі түрде пайдаланылатын аумақ. Ол мемлекеттің табиғи қорық қорының бір немесе бірнеше нысандарын сақтауға және толықтыруға арналады. Қорықша жерінде шаруашылық жұмыстары шектеулі түрде жүргізіледі. Қорықшаның қорықтан айырмашылығы онда бүкіл табиғат кешені емес, оның тек белгілі бір бөлігі ғана қорғалады. Мыс., Қапшағай аңшылық қорық ш-нда дәрі- дәрмектік шөптерді жинауға тыйым салынғанымен, аң аулауға рұқсат етіледі. Олар зоология, ботаника, гидрология, геология, геоморфология, гидрогеология, топырақты, ландшафты және кешенді, жергілікті және респ. мәндегі Қорықша болып бөлінеді. Онда белгіленген тәртіппен ғылыми, мәдени-ағарту, үгіт-насихат жұмыстары жүргізіледі.

4 слайд
Мемлекеттік табиғи қорықшалары төмендегідей топтарға бөлінеді: • Кешенді табиғи қорықшалар; • Геологиялық табиғи қорықшалар; • Палеонтологиялық табиғи қорықшалар (теңіз, өзен, көл, батпақ); • Биологиялық табиғи қорықшалар (ботаникалық және зоологиялық)

5 слайд
Геологиялық қорықшалар ерекше, сирек кездесетін геологиялық түзілістері мен жер бедерінің пішіндері бар ландшафтыларды қамтиды. Ботаникалық қорықшалар өсімдік жамылғысының ерекшелігіне қарай әр зонаның ландшафтыларында орналасқан. Мұнда флораны сақтау және қалпына келтіру жұмыстары жүргізіледі.   Хайуанаттар қорықшалары жабайы жануарлар мен құстардың миграциясы жолдарында орналасқан табиғат кешендерін қамтиды, мұнда фаунаны толығымен қорғау қолға алынған. Қорықшалармен қатар, қоршаған ортаның жай-күйіне қатысты ғылыми жұмыстар жүргізілетін биосфералық қорықтар, резерваттар ұйымдастыруға болады. Елімізде болашақта оларды ұйымдастыру жоспарланған.

6 слайд
Кешенді табиғи қорықшалар • Табиғат кешендердің алуан түрлі өзгеріске ұшырауына тек антропогендік ғана емес сонымен қатар табиғи үрдістердің де тигізетін әсері зор. • Қазіргі өндіріс саласының экономикалық ерекшелігіне сәйкес келетін антропогендік факторларды барлық түрлері дамыған (ауыл шаруашылық, техногендік, өндірістік) сондықтан олардың әсеріне дұрыс талдау жасау тиімді пайдалану, қорғау шараларына ғылыми дұрыс баға берудің маңызы зор. • Біздің елімізде кешенді табиғи қорықшалар саны - 6

7 слайд
Атаулары Ұйымдастырыл ған жыл Жер көлемі Қорғалатын табиғи нысандар Орналасқан жері Балқаш маңы 1957 503 000 Б.к.м далалы, шөлейтті алқап Алматы обл. Балқаш ауд Қараой 1979 509 000 Балқаш көлі маңы Алматы обл. Балқаш ауд Берікқара шатқалы 1971 17 500 Қаратау жотасы берікқара шатқалы Жамбыл обл. Жуалы ауд Кирсанов 1967 61 000 Жайық өзенінің Бат.Қаз.обл. Бөрілі, Приурал, Теректі ауд Ертіс өзенінің арнасы 2001 377 133 Ертіс өзені жағалауы Павладар обл. Ақтоғай, Железинка, Ертіс, Май, Качар Алматы 1953 542 400 Іле Алатауының табиғи бірлестіктері Алматы обл. Талғар, Еңбекшіқазақ, Райымбек

8 слайд
Биологиялық табиғи қорықшалар 2-ге бөлінеді: ботаникалық және зоологиялық

9 слайд
МЕМЛЕКЕТТІК БОТАНИКАЛЫҚ ТАБИҒИ ҚОРЫҚШАЛАР • Біздің елімізде мемлекеттік ботаникалық табиғи қорықшалар саны - 11

10 слайд
Атаулары Ұйымдастырылғ ан жыл Жер көлемі Қорғалатын табиғи нысандар Орналасқан жері Ақдала 1986 3000 Ақжусан өсімдік бірлестіктері Оң.Қаз.обл Арыс ауд Жамбыл 1986 8600 Ақжусан өсімдік бірлестіктері Оң.Қаз.обл Бәдібек ауд Задария 1986 8400 Ақжусан өсімдік бірлестіктері Оң.Қаз.обл Арыс ауд Боралдай 2001 52 500 Батыс Тянь-Шань таулы алқабының өсімдік бірлестіктері Оң.Қаз.обл Түлкібас ауд Темір 1986 4000 Ақжусан өсімдік бірлестіктері Оң.Қаз.обл Отырар аудБотаникалық табиғи қорықшалар

11 слайд
Атаулары Ұйымдастырыл ған жыл Жер көлемі Қорғалатын табиғи нысандар Орналасқан жері Қаратал құмы 1986 1300 Реликті шырғанақ өскен алқап Шығ.Қаз.обл Зайсан ауд Төменгі – Тұрғысын 1978 2200 Сирек кездесетин итмұрын, долана алқабы Шығ.Қаз.обл Зырян ауд Қарақоңыз қойнауы 1971 3070 Бағалы және реликті берікқара терегі, тұт ағашы, семенов үйенкісі Жамбыл обл Қордай ауд Тораңғылы 1986 48 Тораңғы ағаш өскен алқап Қарағанды обл Ақтоғай ауданы Көкашық 1986 15 000 Реликті шренк тобылғысы өскен алқап Қарағанды обл Жаңаарық ауд Орлиногор 1986 3450 Орманды дала және дала өсімдіктер бірлестігі Сол.Қазқобл айыртау ауданы

12 слайд
Мемлекеттік зоологиялық табиғи қорықшалар саны - 35

13 слайд
Атаулары Ұйымдастырыл ған жыл Жер көлемі Қорғалатын табиғи нысандар Орналасқан жері Шығыс 2000 100 000 Далалы алқаптың жануарлар дүниесі Ақмола обл. Еңбекшілдер ауд Бұланды 1986 93 500 Орманды далалы, далалы алқап Ақмола обл. Еңбекшілдер ауд Ерейментау 1986 35 500 Далалы алқаптың жануарлар дүниесі Ақмола обл Ерейментау ауд Атбасар 1982 75 100 Далалы алқаптың жануарлар дүниесі Ақмола обл Атбасар ауд Торғай 1967 348 000 Шөлейтті алқаптың жануарлар дүниесі Ақтөбе обл Ырғыз ауд

14 слайд
Атаулары Ұйымдастырыл ған жыл Жер көлемі Қорғалатын табиғи нысандар Орналасқан жері Лепсі 1986 258 000 Шөлейтті алқаптың ж.д Алматы обл. Алакөл, Сарқант ауд Тоқты 1986 187 000 Шөлейтті алқаптыңж.д Алматы обл. Алакөл Қоқан 1986 49 100 Шөлейтті алқаптыңж.д Алматы обл. Сарқант ауд Жоғарғы көксу 1986 240 000 Шөлейтті алқаптың ж.д Алматы обл. Сарқант ауд Жаңа 1967 45 000 Шөлейтті алқаптыңж.д Атырау обл. Құрманғазы ауд

15 слайд
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!