Ми бөліктері және үлкен ми сыңарлары қыртысының аймақтары

1 слайд
Психологиялық ахуалды қалыптастыру Топ қа бөліну: Асқорыту жүйесі Қантарату жүйесі Жүйке жүйесі Тыныс алу жүйесі

1 слайд

2 слайд
Сабақтың тақырыбы: Үлкен ми сыңарлары қыртысының аймақтары

2 слайд

3 слайд
БІЛУ ЖӘНЕ ТҮСІНУ ТЕРМИНДЕРМЕН ЖҰМЫС Н – Р – А – Д – Э - Р.Д – Т – Г – В - С - ТЕРМИНДЕРМЕН ЖҰМЫС

3 слайд

4 слайд
ҚОЛДАНУ Түрлі түсті конверттегі тапсырмалар

4 слайд

5 слайд
Көк түсті конверт: Ми макетімен жұмыс істей отырып, ми бөліктерін табу, жүлгелер мен иірімдерге сипаттама беру. Қызыл түсті конверт : Суреттерді сөйлету (үлкен ми сыңарларының аймақтарына сипаттама беру. Жасыл түсті конверт: оң және сол жақ үлкен ми бөлімдерінің атқаратын қызметтерін сәйкестендіру арқылы табу Сары түсті конверт: жүйке жүйесіне зиянды заттардың тигізетін әсері (постер құру )

5 слайд

6 слайд
Үлкен ми сыңарлары Маңдай Орталық жүлге Төбе Самай Шүйде Бүйір жүлге

6 слайд

7 слайд
Үлкен ми сыңарларының оң жақ бөлігі Үлкен ми сыңарларының сол жақ бөлігі Сөйлеу Оқу Жазу Фактілер Адам аттары Даталар Анализ Логика Математикалық символдар Интуиция Армандау Қиялдау Әңгімелер құрастыру Музыка Бейнелеу Адамды дауысы арқылы тану Көру, есту, иіс сезу арқылы қабылдау С әйкестендіру

7 слайд

8 слайд
Сергіту сәті Орнымыздан тұрып, екі қолымызды алдыға қарай созамыз. Екі алақанымызды көкірек тұсына қоямыз. Мінекей , қай қолымыз көкірек тұсында үстінде орналасса , мысалы: оң алақан үстінде орналасса сол жақ ми бөлігі доминантты болып келеді.

8 слайд

9 слайд
АНАЛИЗ ЖӘНЕ СИНТЕЗ 1-топ «Айналып тұрған қыз» (видеотапсырма) 2-топ «Вагон» (видеотапсырма) 3-топ « Пизандық мұнара» (сурет) 4-топ «Жылдам және дұрыс» (сурет)

9 слайд

10 слайд
«Айналып тұрған қыз» Видеотапсырмадан қыз сағат тілімен айналып тұрғандығын немесе керісінше айналып тұрғандығын айту, мидың қай бөлігінің жұмысы жақсы екендігін анықтау

10 слайд

11 слайд
Егер сіз тапсырмадаға қыздың сағат тілімен айналып тұрғанын көрсеңіз, сіздің сол жақ ми бөліміңіз жақсы жетілген, ал егер сіз қыздың сағат тіліне қарсы айналып тұрғанын көрсеңіз онда сіздің оң жақ ми бөліміңіз жақсы жетілген. Ал егер сіз қызды екі жаққа бірдей айналдыра алсаңыз, онда сіздің ми бөлімдеріңіздің екеуі де жақсы жетілген. Ондай адамдарды - амбидекстр деп атайды.

11 слайд

12 слайд
«Вагон» Видеотапсырмадан вагоннның қай жаққа, солға немесе оңға қарай жүріп бара жатқандығын анықтап мидың қай бөлігінің жұмысы жақсы екендігін анықтау

12 слайд

13 слайд
Егер вагон оңға қарай жылжып бара жатса – онда сіздің сол жақ ми бөлімдеріңіз жақсы жетілген, ал егер солға қарай жылжып бара жатса , онда сіздің оң жақ ми бөлімдеріңіз жақсы жетілген.

13 слайд

14 слайд
« Пизандық мұнара» Мына екі суретке қарап, өзгешеліктерін айту, мұндағы ми сыңарларының суретті қабылдауын түсіндіру

14 слайд

15 слайд
“ Пизандық мұнараларға ” қарағанда 1-ші сурет - түзу , ал екінші сурет – қисық . Дегенмен бұл суреттің екуі де түзу, өйткені суреттерді қабылдау екі ми бөлімдерімен екі түрлі жүреді. Яғни адамның оң жақ және сол жақ ми бөлімдерінің алған ақпаратты реттеуі екі түрлі.

15 слайд

16 слайд
«Жылдам және тез» Мына түрлі-түсті сөздерді емес, осыдан түстерді атау САРЫ КӨК ҚА РА ҚЫЗЫЛ ЖАСЫЛ ҚОҢЫР АҚ СҰР САРЫ ЖАСЫЛ ҚАРА КӨК ҚЫЗЫЛ ЖАСЫЛ КӨК АҚ

16 слайд

17 слайд
Түстерді айту қиындығы , үлкен ми сыңарларының оң жақ бөлімі көрген түсті айтуға жауапты, ал сол жағы оқуға жауапты.

17 слайд

18 слайд
КОММУНИКАЦИЯ ТЕСТ ТАПСЫРМАЛАРЫ

18 слайд

19 слайд
Тест тапсырмалары: 1. Мидың жұмысын зерттеу әдісі А) Электрокардиография В) Электроэнцефолография С) Флюрография D ) Радиография Е) Эндоскопия 2.Әрбір ми сыңарындағы бөліктер саны А) 5 В) 3 С) 6 D ) 7 Е) 4 3.Үлкен ми сыңарлары құралған А) Ақ заттан В) Сұр заттан С) Сұр және ақ заттан Д) Қатты қабаттан Е) Жұмсақ қабаттан 4.Үлкен ми сыңарларының сыртындағы сұр заттың қыртысындағы нейрондар А) 12 миллиард В) 10 миллиард С) 18 миллиардтан астам Д) 16миллиардтан астам Е) 14миллиардтан астам 5.Сезу-қимыл аймағы А) Шүйде бөлігінде орналасады В) Самай бөлігінде орналасады С) Маңдай бөлігінде орналасады. Д) Төбе бөлігінде орналасады Е) Маңдай, төбе бөлігінде орналасады 6.Көру аймағы А) Төбе бөлігінде орналасады В) Шүйде бөлігінде орналасады С) Маңдай бөлігінде орналасады Д) Самай бөлігінде орналасады Е) Самай, төбе бөлігінде орналасады 7.Есту аймағы А) Самай бөлігінде орналасады В) Маңдай бөлігінде орналасады С) Төбе бөлігінде орналасады Д) Шүйде бөлігінде орналасады Е) Самай, шүйде бөлігінде орналасады 8.Дәм сезу, иіс сезу аймағы А) Шүйде бөлігінің ішкі жағында орналасады В) Самай бөлігінде орналасады С) Маңдай бөлігінің ішкі жағында орналасады Д) Төбе бөлігінде орналасады Е) Самай, шүйде бөлігінде орналасады 9.Үлкен ми сыңарларының беті А) Сайлы, қатпарлы В) Тегіс, қатпарлы С) Терең сайлары өте көп Д) Тегіс Е) Бүдірлерге толы 10.Жүйке ауруларын емдейтін дәрігер A) Травматолог B) Невропатолог C) Хирург D) Эндокринолог E) Кардиолог

19 слайд

20 слайд
Тест жауаптары: 1. В 2. Е 3. С 4. Е 5. Е 6. В 7. А 8. С 9. А 10. В

20 слайд

21 слайд
АДАМ МИЫ ЖАЙЛЫ 14 ҚЫЗЫҚТЫ ДЕРЕКТЕР Ми адам денесіндегі ең маңызды және жұмбақ мүшенің бірі. Ол адамның зияткерлігіне тікелей әсер етеді. Ми өте күрделі құрылысты, ғалымдар оны зерттеумен бірнеше он жылдықтар бойы айналысуда. Міне адам миы жайлы кез- келген адам біле бермейтін бірнеше қызықты дәлелдемелер жайлы оқыңыз. 1. Адам миы біздің денеміздің басқа мүшелеріне қарағанда көп энергия жұмсайды екен. Оның үлесіне 20% жуық өкпедегі оттегі қажет, алайда мидың салмағы дененің жалпы салмағының бар жоғы 2% құрайды. Оттегі жетіспеген жағдайда біз есіней бастаймыз, осы кезде миға оттегі көп келеді де адам сергек қалпын сақтай алады. 2. Адам миының дамуы жеті жасқа келгенде толығымен аяқталады, ал 18 жаста түпкілікті тоқтайды. Сол себепті де балалардың басқа тілдерді үйрену қабілеттері ересектерге қарағанда анағұрлым жоғары. 3. Ер адамдардың миы әйелдерге қарағанда үлкен. Сондай-ақ ғалымдардың анықтауынша ауыру сезімдерін еркектер мен әйелдердің миы әртүрлі қабылдайды екен. 4. Мидың өзінде ауыру рецепторлары жоқ және ол ауыруды сезбейді, бірақ олар мидың қабықшасында бар, сол себепті біз әртүрлі бас ауыруларын сеземіз. 5. Мидағы жүйке жасушалары қалпына келеді. 6. Қатты күйзеліс ми жасушаларының құрылысы мен қызметін өзгертеді. 7. Интеллектісі жоғары адамдар, интеллектісі төмен көрсеткіштегі адамдарға қарағанда түрлі ми ауыруларымен аз ауырады. 8. Маңызды жаңалыққа, мешітке барып оқыған дұғалар мен сиынулар ми ау ­руларымен адамдарға сирек ауырып, тез жазылуға мүмкіндік беретіні жатады. Бұл дұға оқып, сиынып тұрған адамның тыныс алу жиілігі төмендейді және мидағы дельта-толқындар қалпына келумен түсіндіріледі. 9. Үш жасар балада жүйке жасушалары ересек адамға қарағанда 3есе көп. Егер сәбидің мүмкіндігін толығымен пайдаланбаса, жасы келе пайдаланылмаған жасушалар өледі. Сондықтан ерте кезден бастап балаларды белсенді түрде оқуға үйрету керек. 10. Біздің ағзамызға түскен тағам, адам миының жұмысына әсер ететіні дәлелденді. Сондықтан құрамында консерванты, жасанды иістенгіштері мен бояғыштары жоқ тағамды ішкен жөн. 11. Адам миы 75% судан тұрады. Оның қалыпты жұмыс істеуі үшін ағза суды жеткілікті мөлшерде қабылдауы керек. 12. Алькогольді ішімдіктерді ішкен кезде нейрондар арасында байланыс әлсірейді. 13. Кәдімгі күлкі мидағы бес түрлі аймақтың жұмысын қажет етеді. 14. Оттексіз адам миы 6 минуттан артық тіршілік ете алмайды, одан ары қайтымсыз үрдістерден жүйке жасушаларының өлуі басталады.

21 слайд

22 слайд
БАҒАЛАУ Өзін-өзі критериалды бағалау Топ басшысының бағалауы Мұғалімнің формативті бағалауы

22 слайд

23 слайд
РЕФЛЕКСИЯ “ Тілектер талы” Әр оқушыға бір-бір стикерлер беріп,бүгінгі сабақтан алған әсерлерін білдіріп, “Тілектер талына ” жапсырылу тапсырылады.

23 слайд

24 слайд
ҮЙ ТАПСЫРМАСЫ: «Салауатты өмір салтының маңызы» тақырыбында құрдастарына үндеу жазу.

24 слайд

25 слайд
Сабаққа қатысқандарыңыз үшін көп рахмет!

25 слайд