#1 слайд
Сабақтың тақырыбы: Мыс және оның қосылыстары

1 слайд

#2 слайд
Мыстың химиялық , физикалық қасиеттері, оның табиғатта таралуы , алынуы туралы білім алу.Сабақтың мақсаты:Сабақтың мақсаты:Мыстың химиялық , физикалық қасиеттері, оның табиғатта таралуы , алынуы туралы білім алу. Сабақтың мақсаты:Сабақтың мақсаты:

2 слайд

#3 слайд
• d-элементтерd-элементтер оң тотығу дәрежесін көрсетеді сыртқы электрон қабатында 2s электрон болуымен анықталады оларды ауыспалы элементтер деп атайды Периодтарда типтік металдармен типтік бейметалдар арасында орналасқан

3 слайд

#4 слайд
«Ой қозғау». Сіздер білесіздер ме? Ертеден  жетеудің  бірімін. Электроника саласында  ірімін Көптеген  құймаларға  кіремін Әдемілігім жөнінде алтынмен   тең жүремін.  2.Сым болып ұзақ созылып Өткізем тоқты бойдан мен Жеткізіп, әнді хабарды Риза етем көпті мен.

4 слайд

#5 слайд
?

5 слайд

#6 слайд
• Тарихи анықтама • М ыс  — адамзаттың ертеден пайдаланып келе жатқан және алғашқы өндірген металы. • Латын тілінен аударғанда Cuprum   Кипр аралының аталуымен аталады. • Ертеден белгілі Хеопс пирамидаларын салуға осы мыс пайдаланылған. Кипр пирамида Хеопс

6 слайд

#7 слайд
Географ: Табиғатта кездесуі. • Жер қыртысында мыстың мөлшері 0,01 % құрайды .Мыс табиғатта қосылыс түрінде де, саф күйінде де кездеседі. 170- тен астам мыстың минералдары белгілі. Саф күйіндегі мыс Қосылыс күйіндегі мыс

7 слайд

#8 слайд
Мыс кендері Қазақстанда Жезқазған, Қоңырат кендерінде кездеседі. Балқаш, Риддер, Бұқтырма, Ертіс, т.б. жерлерде зауыттар бар. Қазақстандағы кен орындарын зерттеумен академик Қ.И.Сәтпаев бастаған ғалымдар тобы айналысты.Мыс қоры бойынша Қазақстан дүние жүзінде бірінші орын алады. 1929 жылы Жезқазғанда мыс балқыту комбинаты салынды.Мыс кендері Қазақстанда Жезқазған, Қоңырат кендерінде кездеседі. Балқаш, Риддер, Бұқтырма, Ертіс, т.б. жерлерде зауыттар бар. Қазақстандағы кен орындарын зерттеумен академик Қ.И.Сәтпаев бастаған ғалымдар тобы айналысты. Мыс қоры бойынша Қазақстан дүние жүзінде бірінші орын алады. 1929 жылы Жезқазғанда мыс балқыту комбинаты салынды.

8 слайд

#9 слайд
• Халькопирит (грекше chalkos — мыс және пирит), мыс колчеданы —сульфидтер класына жататын минерал. Түсі сары, металл тәрізді жылтыр, жымдастығы жетілмеген, электр тогын нашар өткізеді, 1000С-та балқиды.• Халькопирит (грекше chalkos — мыс және пирит), мыс колчеданы —сульфидтер класына жататын минерал. Түсі сары, металл тәрізді жылтыр, жымдастығы жетілмеген, электр тогын нашар өткізеді, 1000С-та балқиды.

9 слайд

#10 слайд
Халькозин (грекше chalkos — мыс), мыс жылтыры — сульфидтер класына жататын минерал. Химиялық формуласы: Cu 2 S, мұндағы мыстың мөлшері 79,86%. Мыс және полиметаллкендерінің сульфидтермен қайта баю белдемдерінде кездеседі. ҚазақстандаЖезқазған, Қоңырат кендерінде кездеседі. Халькозин — бағалы мыс кентасы. Халькозин (грекше chalkos — мыс), мыс жылтыры — сульфидтер класына жататын минерал. ҚазақстандаЖезқазған, Қоңырат кендерінде кездеседі.

10 слайд

#11 слайд
Малахит (гр. malache — мальва, өсімдік түсіндей жасыл жапыраққа ұқсастығымен аталған) — минерал, карбонаттар класына жатады. Малахит бөлшектерінің эталондары Геологиялық ғылымдар институтында сақталған.

11 слайд

#12 слайд
Азурит (фр. l’azur — лазурь, көк тас) —карбонаттар класына жататын минерал. Түсі көк, шыныдай жылтыр. Ерте замандардан Жезқазған өңірінде әшекей тас ретінде өндірілген.

12 слайд

#13 слайд
Куприт — С u 2 O . Минералдың аты латынның купрум — мыс — деген сөзінен алынған. Түрі қызыл, майда және жасырын кристалды түрлері сұрғылт. Кристалының сынған жері алмазша жалтырайды.

13 слайд

#14 слайд
Алынуы Гидрометаллургиял ық  CuO + H 2 SO 4 = CuSO 4 + H 2 O  CuSO 4 + Fe = Cu + FeSO 4 Пирометаллургиялық CuCu 22 SS + 3O 2 = 2Cu 2 O + 2SO 2 ↑ 2 Cu 2 O + Cu 2 S = 6Cu + SO 2 ↑

14 слайд

#15 слайд
Физикалық қасиеттері • Мыс — ашық қызғылт түсті жылтыр металл,тұтқыр,жеңіл болады.  Жылу •   және  электр өткізгіштігі жөнінен  күмістен кейін екінші орында.Балқу температурасы- 1083 С,тығыздығы -8,9г/см³

15 слайд

#16 слайд

16 слайд

#17 слайд

17 слайд

#18 слайд

18 слайд

#19 слайд
Биолог : Биологиялық ролі • Мыс өсімдіктер мен жануарларға қажет элемент. • Тағамдардың құрамындағы мыс ішекке түсіп, бауырда альбумина ферменттері арқылы ыдырайды. Мысқа бай тағамдар.  Дені сау адамға тәулігіне 0,9 мг мыс керек. Ол жетіспесе ақуыздың айналымы бұзылып, ферменттердің жұмысы нашарлап, нәтижесінде сүйек ұлпаларының жетіліп өсуі нашарлайды.

19 слайд

#20 слайд
Мыс және оның қосылыстарын анықтау.

20 слайд

#21 слайд
Мысты ң қолданылуы

21 слайд

#22 слайд
CuO→Cu→CuCl 2 →Cu(OH) 2 →CuSO 4Оқулықтағы № 5 Мынадай айналымдарды жүзеге асыратын реакция теңдеулерін жазыңдар: CuCl 2 →Cu→CuO→Cu(NO 3 ) 2 →Cu(OH) 2

22 слайд

#23 слайд
2-топ . Мыс (II) хлоридінің ерітіндісіне темір тақташасын салған кезде 32 грамм металл мыс бөлінді. Мыс хлоридінің массасын табыңдар.

23 слайд

#24 слайд
Мыс және оның ұшқыш қосылыстары жалынды көк жасыл түске бояйды. Тұздарына сілті қосқанда мыс гидроксидінің көгілдір тұнбасы түзіледі Cu 2+ + 2OH - ═ Cu(OH) 2 ↓

24 слайд

#25 слайд
Мыс . Ағзадағы мөлшері. Адам организміндегі орташа мөлшері 75-150мг, 50% шамасы бұлшық ет және сүйекте болады. Көп мөлшері бауыр, мида, жүрек және бүйректе болады. Тағамның құрамында кездеседі: бауыр, теңіз өнімдері, гречка, жаңғақ. Сүт өнімдерінде мыстың мөлшері өте төмен. Тәуліктік мөлшері : 80 мкг/кг балалар үшін, 40 мкг/кг жасы үлкен балалар үшін, 30 мкг/кг ересектер үшін. Алмасуы . Мыс ішектің жоғарғы бөлігінде, кейбір бөліктер асқазанда альфа амино қышқылдар және арнайы тасымалдаушы белоктардың қатысуымен сіңіріледі. Сульфидтің әсерінен мыстың сіңірілуі төмендейді, олармен ерімейтін тұз түзеді.

25 слайд

#26 слайд
Мыстың биологиялық маңызы . Мыс жоғарғы санатты өсімдіктер мен жануарларға қажетті элементтің бірі болып табылады. Ішекте сіңірілген мыс бауырға альбуминнің көмегімен тасымалданады. Сонымен қатар мыс өте көп мөлшерде ферменттердің құрамында бар. Мысалы цитохром-с- оксидазада. Мыс пен мырышы бар супероксид дисмут ферментінде және деоттегін тасымалдайтын гемоцианин белогында бар. Малюскалар мен көпаяқтыларда мыс темірдің орнына оттегіні тасымалдайды. Мыс пен мырыш асқазан жолдарындағы өңделу кезінде бірімен-бірі бәсекелес деп болжанады. Сондықтан екеуінің біреуі ас құрамында көп болса екіншісінің азаюына алып келеді. Дені сау адамға күніне 0,9 мг мыс қажет

26 слайд

#27 слайд
Мысты ң қолданылуы

27 слайд

#28 слайд
ТҮЙІН СӨЗ Мыс – белсенділігі төмен металл .Адамдарға ертеден белгілі .Мыс көптеген табиғи минералдар түзеді. Таза және әртүрлі құймалар түрінде қолданылады. Мыс – микроэлемент ,тірі организмдердегі тіршілік үшін маңызды процестерге қатысады.

28 слайд

#29 слайд
Рефлексия Бүгінгі сабақтан сен қандай әсер алдың? Сабақ саған ұнады ма? Несімен ұнады? Сабақта мақсатымызға жеттік пе?

29 слайд

#30 слайд
Үйге тапсырма: §6.2 Үйге тапсырма: §6.2 №6 есеп№6 есеп ““ Мыс құймалары” рефератМыс құймалары” реферат

30 слайд

#31 слайд
Сабақ аяқталды.Сабақ аяқталды. ҚатысқандарыңызғаҚатысқандарыңызға рахмет!рахмет!

31 слайд

#32 слайд

32 слайд

#33 слайд

33 слайд

#34 слайд

34 слайд

#35 слайд

35 слайд