Презентация. Бейнелеу өнерінде пейзаж жанры.

1 слайд
Сабақ тақырыбы: бейнелеу өнеріндегі пейзаж. Кеңістік перспетиваның заңдарын түсіндіру. Тема урока: пейзаж в изобразительном искусстве. Пояснение о законах воздушной перспективы. Жәкия Шайжүңісов атныдағы Элекронды колледж Электронный коллеж имени Жакии Чайжунусова Каримжанова Т.К. Бейнелеу өнері және сызу пәні мұғалімі Абылхан Кастеев «Ранняя весна»

1 слайд

2 слайд
Жанр ( француздың Qеnre – түр немесе тек сөзінен шыққан ) – бұл көркем шығарманы бейнелі композициялық ұйымдастыру формасы болып табылады. Жанрларға бөлу барлық бейнелеу өнері түрлерінде дерлік кездеседі. Бірақ әрқайсысында әр түрлі. Әсіресе  жанды бейнеде барлық жанрлар айқын көрінеді деп айтуымызға болады.     Жанр негізінен бейнеленген бейнеге байланысты ажыратылады. Бейнелеу өнері бірнеше жанрларға бөлінеді: пейзаж, натюрморт, портрет, тақырыптық картина, тарихи, батальдық, тұрмыстық анималистік, интерьер. Пейзаж – табиғатты бейнелеу, ол ауылдық, сәулеттік, қалалық, индустриялды, маринистік болуы мүмкін. Натюрморт – заттарды бейнелеу, ол суреті, тұрмыстық, тақырып бойынша болуы мүмкін. Портрет – адам бейнесі, ол жекеленген немесе топтық болып келеді. Тақырыптық картина - өмір белестері көрсетілген шығарма. Тарихи, батальдық, тұрмыстық, анималистік, интерьер жанрлары тақырыптық картинаның салалары болып табылады. Батальдық – соғыс көріністерін  бейнелейтін шығарма. Француздың ″ батай ″ сөзі шайқас деген мағынаны білдіреді. Анималистік жанр – жануарлардың бейнесі. Бұл латынның ″ анима ″ -  жануарлар деген сөзінен шыққан. Ал пейзажға қатысты маринистік жанрда теңіз көрі н істері суреттеледі.

2 слайд

3 слайд
      Жанрларға бөлу еуропалық бейнелеу өнерінде XY – XYI ғасырларда қалыптасты. Бірақ уақыт өте келе, қоғамның дамуына байланысты жанрлар өзгеріп отырды. Мәселен сәулеттік пейзаж, пейзаж – марина заман талабының көрінісі. Көптеген суретшілер тек бір бағыт бойынша, белгілі бір жанрда жұмыс істеп, өз шығармашылығын соған арнаған. Қазақ суретшілерінің ішінен пейзаж, тақырыптық картина бойынша жұмыс істеген Ә.Қастеевті, О.Таңсықбаевты, А.Ысмаиловты, натюрморт жанры бойынша көптеген шығармалар жазған А.Ғалымбаеваны, портрет жанрында еңбек еткен Н.Нұрмұхамедовты, Л.Леонтьевті айтуымызға болады. Пейзаж дербес жанр ретінде Қытайда, Жапонияда және басқа шығыс елдерінде, сондай - ақ Еуропада дамыған. Пейзаж өнері әр алуан. Кейбір пейзаждар табиғаттың өмірде бар нақты көрінісін бейнелесе, енді біреулері суретшінің қиялынан туады. Ондай шығармалардың бәрінде де суретшілер табиғаттың мінез - құлқын айнытпай беруге тырысады.

3 слайд

4 слайд
XVIІ ғасырдан бастап суретшілер бірыңғай табиғат көрінісін бейнелейтін картиналар жазуды бастады. Әсіресе XІX ғасырдың аяғы мен XX ғасырдың басында орыс суретшілері пейзаж жанрында көркем шығармалар орындауда зор табысқа жетті. Ф. Васильевтің "Жаңбыр алдында", К. Юонның "Қыс соңы", С. Герасимовтың "Жаз өтті", К. Коровиннің "Көктем", И. Айвазовскийдің "Тоғызыншы вал", т. б. көркем шығармаларында табиғат көрінісінің алуан ерекшеліктері шынайы бейнеленген. Қазақстан суретшілері Ә. Қастеев, Г. Ысмайылов, С. Мәмбеев, О. Таңсықбаев, Ү. Әжиев, т. б. пейзаж жанрында көптеген шығармалар ұсынды. А. Черкасскийдің "Көктем", Ә. Қастеевтің "Шалкөде жайлауы", Ү. Әжиевтің "Асы жайлауы", Ә. Ысмайыловтың "Хантәңірі", Ж. Шарденовтың "Қыс", т. б. көркем шығармалары Қазақстанның сұлу табиғатының көрінісін паш етті. Пейзаж түрлері: Ауыл пейзажы Саябақ пейзажы Қала пейзажы Теңіз пейзажы Сәулет пейзажы Индустриялық пейзаж

4 слайд

5 слайд
Пейзаж түрлері

5 слайд

6 слайд
Ауыл пейзажы (Ү. Әжиевтің «Асы жайлауы» картинасы) ауыл өмірін, оның айналасындағы табиғатпен шынайы байланысын бейнелейді. Саябақ пейзажында (В. Батуриннің «Ясная Полянадағы гүлдер» картинасы) адамдар демалу үшін арнайы жасалған табиғат аясы беріледі. Мұндағы табиғат бірде геометриялық тәртіпке қатаң бағындырылған, бірде табиғи пішіндер сәндік мүсіндер сәулеті әсем үйлесім тауып, еркін орналасқандай болып көрінеді. Қала пейзажында (О. Нұржұмаевтың «Түнгі субұрқақ» картинасы) адамзат қолымен салынған биік ғимараттар, көшелер, даңғылдар, алаңдар, жағалаулар және басқа да көрікті жерлер бейнеленеді. Теңіз пейзажы - марина (И. Айвазовскийдің «Теңіздегі түнгі дауыл» картинасы) бірде тыныш, бірде буырқанған теңіздің ғажап сұлулығын, көбік шашқан асау толқындарды немесе теңіз дауылын бейнелейді. Сәулет пейзажы (А. Остроумова - Лебедеваның «Крюков арнасы» картинасы) қалалық пейзажға ұқсас келеді. Олардың арасындағы айырмашылық – сәулет пейзажында суретші сәулет ескерткіштерін табиғат аясында бейнелейді Индустриялық пейзажда (К. Моненің «Сен - Лазар вокзалы» картинасы) суретші зауыттар мен фабрикаларды, бөгеттер мен электр бекеттерін, вокзалдар мен көпірлердің айшықты құрылымдарын, теміржол тораптарын салған жасампаз адамның рөлі мен маңызын көрсетуге тырысады.

6 слайд

7 слайд
     ПЕЙЗАЖ –қоршаған ортаны бейнелеу, табиғат көрінісін бейнелі түрде көрсету. Суретші өзінің көзқарасымен қоршаған ортаны, шыңдық өмірді әсерлі, нақты береді. Алғашқы табиғатты бейнелеуші суретшілер де табиғатты ғажайып әсемдігімен, шыңдағымен бере білген. Суретші И. Левитанның «Алма ағашы гүл жарғанда» атты шығармасын қарап көрелік. Суретші мұнда өзінің бақылауын және алған әсерін нағыз табиғилықпен бере білген. Суретшінің шығармасына тағы да көңіл аударып, назар салып қараңдаршы. Суретші кескіндемеде әр түрлі түс пен жарықтың түрлерін шебер бере білген. сезінеміз. Қарандаршы, суретші қандай сезімталдықпен, қандай сеніммен көктемгі ауа кеңістігін бере білген. И. Левитан «Цветущие яблони»

7 слайд

8 слайд
Пейзаж салу ережелері Кеңістік және сызықтық перспектива ережелерін қолданбай жақсы табиғат көрінісін салу мүмкін емес. Сызықтық перспективасы. Егер сендер өздеріңді қоршаған ортадағы заттар мен бұйымдарға көңіл бөліп бақыласандар, біздің алыс тұрған заттар кішірейіп көрінеді. Кеңістік перспективасы. Заттардың қашықтаған сайын бояу түстері мен реңкретдің өзгеруіне графикалық сурет пен кескіндемеде кеңістік перспективасы үлкен рөл атқарады. . Ауа райына, жыл мезгілдеріне, тәуліктік, сағатттық уақытқа, жарықтың түсуіне, сонымен қатар ауадағы булану, шаң және түтіннің болуы заттардың әр түрлі көрінуіне әсер етеді.

8 слайд

9 слайд
Пейзаж элементтері Ағаш –жердің көркі, сәні, байлығы. Ағаш ауаны тазартады. Ағаш  - адамның күнкөріс қарекеті мен рухани өмірде ерекше орын алатын табиғат нысаны. Ағаш  – сабақтары мен тамырлары сүректеніп біткен, өте жақсы жетілген діңі бар, биіктігі 2 метрден кем болмайтын көп жылдық  өсімдіктер   (қарағай, шырша, емен). Жапырағының ішкі құрылысы мен сыртқы түріне қарап ағаштарды түрге бөледі: қалқан жапырақты ( шырша ,  қарағай ); жапырақты ағаш ( қайың ,  терек ).  

9 слайд