Презентация биология пәнінен тақырыбы « Терінің маңызы , құрылысы мен қызметі ».8 сынып

1 слайд
Жаздың ыстық күнінде және қыстың суық күнінде адамда қандай өзгерістер байқалатынын сипаттау 1. Тұлғамыздың сыртқы жабыны 2. Жеңіл, еркін қозғалуға мүмкіндік береді 3. Судың мөлшерін белгілі көлемде сақтайды. 4. Денеге әр түрлі микробтар енуден сақтайды. 5. Ысып немесе суып кетуден дене қызуын сақтайды. 6. Түсі меланин пигментіне байланысты әртүрлі болады.

1 слайд

2 слайд
Сабақтың тақырыбы: Терінің құрылысы мен маңызы. Сабақтың мақсаттары: • Терінің құрылысы мен атқаратын қызметі арасындағы байланысты анықтау • Терінің бөліп шығарудағы маңызын сипаттау Бағалау критерийлері: 1. Терінің құрылысын біледі; 2. Терінің қызметтерін түсінеді; 3. Терінің бөліп шығарудағы маңызын бағалайды.

2 слайд

3 слайд
ІІ Үй тапсырмасын сұрау кезеңі . «Ер дәулеті – еңбекте». 1 Денсаулықты нығайту , сақтау туралы ғылым . 2. Жасушаны зерттейтін ғылым . 3. Адам бүйрегінің массасы . 4. Бүйректің өте қауіпті ауруы . 5. Бүйрек қызметін зерттейтін дәрігер 6. Бүйректің негізгі құрылымдық және қызметтік бірлігі

3 слайд

4 слайд
Жауаптары : 1. Гигиена 2. Цитология 3. 150 г 4. Нефрит 5. Уролог 6. Нефрон

4 слайд

5 слайд
Тест Сұрақтары. 1. Адам бүйрегінің массасы? А) 100 г В) 150 г С) 350 г 2. Үрмебұршақ пішінді жұп мүше? А) өкпе В) жүрек С) бүйрек 3. Бүйректің ойыс жағындағы ішкі кеңейген қуысы? А) бүйрек астауы В) бүйрек қақпасы С) нефрон 4. Бүйрек ұлпасы неше қабаттан тұрады? А) 3 В) 2 С) 1 5. Зәр шығару мүшесін көрсет. А) жүрек В) өкпе С) бүйрек 6. Бүйректің сыртқы қоңырқай түсті қабаты? А) ми заты В) қыртысты зат С) бүйрек астауы 7. Бүйректің ішкі бозғылт түсті қабаты? А) ми заты В) қыртысты зат С) бүйрек астауы 8. Бүйрек үсті бездері................ жатады? А) сыртқы секреция бездеріне В) ішкі секреция бездеріне С) аралас бездерге

5 слайд

6 слайд
Жауаптары 1- В 5 -C 2 - С 6 - В 3 - А 7 - А 4 - В 8 - В

6 слайд

7 слайд

7 слайд

8 слайд
Терінің құрылысы

8 слайд

9 слайд
Терінің құрылысы Түк ұясы

9 слайд

10 слайд
.

10 слайд

11 слайд
. Сыртқы қабат – эпидермис Нағыз тері – дерма қабаты Шел қабаты

11 слайд

12 слайд
Тері арқылы бөліп шығару • Тері арқылы қандай заттар бөлінеді? • Тері арқылы бөліп шығарудың ағза үшін маңызы неде?

12 слайд

13 слайд
Сыртқы қабат-эпидермис

13 слайд

14 слайд
Тері – дененің сыртқы жабыны. Тері негізгі үш қабаттан тұрады. Сыртқы қабат, нағыз тері қабаты және шел қабаты. 1. Сыртқы қабат – эпидермис. Көп қабатты эпителий ұлпасынан түзілді. Оның терең қабатында пигмент болады, терінің түсі осыған байланысты.Эпидермистің қалыңдығы барлық жерде бірдей болмайды.

14 слайд

15 слайд
Мүйізді қабат – өлі жасушалардан тұратын, қайызғақ, шаш, түктер, тырнақтар Өсуші қабат – тірі жасушалар. Осы жасушалардың үнемі бөлінуі арқылы тері қалпына келіп отырады. Бұл жасушалардың бөлінуі тырнақтардың, түктердің өсуіне септігін тигізеді.

15 слайд

16 слайд
Ортаңғы қабаты – дерма .

16 слайд

17 слайд
Ортаңғы қабаты – дерма немесе нағыз тері орналасқан. Онда жүйке талшықтарының ұштары мен қан тамырлар торы орналасқан. Мұнда рецепторлар, май және тер бездері, түк түбірі орналасады. Дерма тірек қызметін атқарады, ол терінің созылмалылығы мен мықтылығын қамтамасыз етеді.

17 слайд

18 слайд
Шел қабаты –

18 слайд

19 слайд
Шел қабаты – терінің ең терең қабаты. Ол дәнекер ұлпасынан тұрады. Ол “төсеніш” қызметін атқарады. Қоректік заттардың және энергияның “қоймасы” болып есептеледі.

19 слайд

20 слайд
• Емізікшелі қабат – эпидермиске жақын бөлігі. • Тығыз дәнекер ұлпасынан тұрады. Қантамырлары, лимфа, жүйке тамырлары орналасады. • Эпидермисті қоректендіреді. • Осы қабаттың емізік тәрізді өсінділерінің болуына байланысты терінің бедері әр түрлі болады.

20 слайд

21 слайд
Шаш-түктер – бұл тері түзінділері. Олар алақанда табанда және кілегейлі қабықшадан басқа адамның бүкіл терісін жауып жатады. Олар терінің бетінде көлбеу орналасқан. Әрбір шаш- түктің түбірі мен өзегі болады. Түбір түк қалтасында орналасқан. Тырнақ тері түзінділері. Ол жұқа мүйізденген пластинка болып табылады. Ол тырнақ ернеуінде орналасқан және дәнекер ұлпаны талшықтар арқылы саусақтың тырнақ буынымен тығыз байланысқан.Тырнақ саусақ басын зақымданудан сақтайды.

21 слайд

22 слайд
Терінің қызметі • Тері – ағза мен қоршаған ортаны байланыстырушы мүше. Терінің қызметі денеміздегі барлық мүшелер жүйесінің қызметімен тығыз байланысты. Мүшелердің, мүшелер жүйесінің қызметінің бұзылуы бірден теріден байқалады. Мысалы, терінің қызаруы, қышуы, бөртуі, т. б. • Терінің қорғаныштық қызметі. Сыртқы ортаның механикалық әсерлерінен қорғайды. Суықтан, ыстықтан, ауру қоздырушы микробтардан, зиянды заттардан да қорғайды. • Ыдырау өнімдерін шығару қызметі – зат алмасумен тікелей байланысты. Тер арқылы су, аммиак, несепнәр (мочевина), минералдық тұздар және т. б. заттар бөлінеді. Тердің тәуліктік бөліну мөлшері сыртқы ортаның температурасына, атқаратын жұмысқа байланысты. • Сезгіштік қызметі – теріде болатын сезгіш жасушалар мен жүйке талшықтарына байланысты. Солар арқылы температураны, ауырғанды және т. б. сезеді. • Жылуды реттеу қызметі – дене температурасының бірқалыпты деңгейде сақталуымен байланысты .

22 слайд

23 слайд
Терінің маңызы . • Тері – адам денесінің сыртқы жабыны. Тері ағзада әр түрлі қызмет атқарады. Ішкі мүшелерді сыртқы ортаның механикалық әсерінен (соғылудан, жарақаттанудан) қорғайды. • Тері микробтарды, еріген улы және зиянды заттарды өткізбей қорғаныштық қызмет атқарады. • Тері ағзадағы зат алмасу процесіне қатысады. Негізінен су мен жылу алмасуда маңызы бар. Сыртқы ортаның температурасы қаншалықты ауытқығанымен адамның дене температурасы үнемі тұрақты болады. Дене температурасының үнемі тұрақты деңгейде болуын қамтамасыз ететін физиологиялық процестерді жылу реттелу дейді. • Тері арқылы сумен бірге түрлі тұздар (хлорлы), сүт қышқылы, азоттық алмасу өнімдері сыртқа шығарылады. • Тері қанайналым процесінде қанның сақталатын қоймасының да қызметін атқарады. Ересек адамның терісінің капилляр қантамырларында 1 литрдей қан болады. • Теріде көптеген жүйке талшықтары, сезгіш жасушалар шоғырланған. Сондықтан тері сезім мүшесінің қызметін атқарады. Адам тері арқылы бір заттың жанасқандығын, температураны, ауырғанды сезеді. • Терінің витаминдер алмасуына да қатысы бар. (Бұрын өтіп кеткен витаминдер тақырыбын естеріңе түсіріңдер.) Теріде болатын ерекше заттардан күннің ультракүлгін сәулелерінің әсерінен Д витамині түзіледі. • Теріде аздаған мөлшерде газ алмасу процесі жүреді, яғни оттегін сіңіріп, көмірқышқыл газын бөледі. Адам терісіндегі тер, май және сүт бездері арқылы ыдырау өнімдері бөлінеді. • Теріде ағзадағы артық май қор ретінде жиналады.

23 слайд

24 слайд
Сау теріаллергия Белдеулі герпес Жазық терінің теміреткісі Терінің саңырауқұлақ ауруы Қабыршақты теміреткігенитальді герпес фотодерматит экзема

24 слайд

25 слайд
Қышыма

25 слайд

26 слайд
Теміреткі

26 слайд

27 слайд
Саңырауқұлақтар тудыратын аурулар

27 слайд

28 слайд
Бөрітпе безеулер

28 слайд

29 слайд
Пигментті дақтар

29 слайд

30 слайд
Қайызғақ

30 слайд

31 слайд
Ұшық

31 слайд

32 слайд
Бекіту • 1. Дененің сыртқы жабыны . 2. Дәнекер ұлпасының тығыз қабаты 3. Терінің ең негізгі қызметін ата . 4. Эпителий ұлпасынан түзілген сыртқы қабат. 5. Саусақ басын қорғайтын терінің мүйізделген құрамы 6. Терінің жылу бөлетін қабаты . 7. Жыныстық жетілудің әсерінен болатын ауру . 8. Қотыр кене тудыратын ауру . 9. Паразит саңырауқұлақтар туғызатын тері ауруы. 10. Қайратты түк .

32 слайд

33 слайд
Бекіту • 1. Дененің сыртқы жабыны .(тері) 2. Дәнекер ұлпасының тығыз қабаты (дерма) 3. Терінің ең негізгі қызметін ата .(қорғаныш) 4. Эпителий ұлпасынан түзілген сыртқы қабат. (эпидермис) 5. Саусақ басын қорғайтын терінің мүйізделген құрамы (тырнақ). 6. Терінің жылу бөлетін қабаты .(шел) 7. Жыныстық жетілудің әсерінен болатын ауру . (безеу) 8. Қотыр кене тудыратын ауру .(қышыма қотыр ) 9. Паразит саңырауқұлақтар туғызатын тері ауруы.( теміреткі ) 10. Қайратты түк .( сақал)

33 слайд