Презентация "Сұлба, карта, бағдарлау, глобус" 1-сынып

1 слайд
Сұлба және карта, бағдарлау, географиялық карта, глобус

2 слайд
Айналада көрініп тұрған жер көкжиек деп аталады. Көз ұшындағы аспан мен жер түйісіп тұрғандай болып көрінетін жердегі сызықты көкжиек сызығы деп атайды. Көкжиектің төрт тұсы бар. Бұл солтүстік – С, батыс – Б, оңтүстік – О, шығыс – Ш, және солтүстік – батыс СБ, оңтүстік- батыс ОБ, оңтүстік-шығыс ОШ, солтүстік-шығыс СШ.

3 слайд
С Ш Б ОКөкжиек тұстары СБ ОБ ОШСШ

4 слайд
Көкжиек тұстары бойынша өзің тұрған жерді және қажетті жүру бағытын бағдарлау деп атайды. Бағдарлаудың бірнеше әдісі бар: 1. күнмен бағдарлау 2. гномон құралы арқылы 3. компас(тұсбағар) көмегімен 4. темірқазық жұлдызы арқылы 5. жергілікті белгілермен

5 слайд
Компас(тұсбағар) Жылжымалы нұсқар(стрелка)

6 слайд
Компас түрлері

7 слайд
Жердегі қашықтықты өлшеу Жердегі қашықтық метрмен немесе километрмен өлшенеді. Масштаб түрлері: Сандық масштаб – алымы бірлік,ал бөлімі сұлбадағы қашықтықтың жердегі қашықтықтан неше есе кіші екенін көрсететін сан. Атаулық масштаб 1 см-де – 10 м деген жазу. Сызықтық масштаб бұл тең бөліктерге бөлінген түзу сызық.

8 слайд
Сұлба Сұлба – өзіміз төбесінен қарағанда көргендей етіп нәрсені бейнелеген сызба. Сұлбада жердегі объектілер шартты белгілермен белгіленеді. Шартты белгілер заттардың өздеріне ұқсас. Сұлба адамның табиғатты зерттеп, шаруашылықты жүргізуі үшін, туризм үшін, өз өлкеңді танып білу үшін қажет. Жер сұлбасында үйлер, өзен- көл, көпір, бұлақ, темір жол, орман, шалғын т.б. шартты белгілермен белгіленеді.

9 слайд
Жер сұлбасы

10 слайд
Георграфиялық карта Географиялық карта – жер бетінің қағазға өте кішірейтіліп түсірілген бейнесі. Картада жер бетінің үлкен бөлігі-тұтас облыс, мемлекет немесе бүкіл жер шары көрсетіледі. Картаның шартты белгілері сұлбадан басқаша. Қаланы дөңгелекпен белгілейді. Жер бедері түрлі-түсті бояумен кескінделеді. Жазықтарды жасыл, қыраттарды сарғыш, тауларды қоңыр бояумен бояйды. Көл және теңіз көгілдір бояумен боялады.

11 слайд
КАРТА Физикалық Саяси- әкімшілік Табиғат аймақтары Өзен, көл және жер бедері бейнеленген карта Мемлекеттер мен олардың бөліктері көрсетілген карта Орман, дала, көл және басқа да табиғат аймақтарының таралуы көрсетілетін карта

12 слайд
Қазақстанның физикалық картасы

13 слайд
Қазақстанның саяси-әкімшілік картасы

14 слайд

15 слайд
Дүние жүзінің саяси-әкімшілік картасы

16 слайд

17 слайд
Глобус Глобус – жердің дәл үлгісі Жердің пішінін оның кішірейтілген үлгісі (моделі) – шардан көруге болады. Шарды жер глобусы деп атайды. Оның бетінде құрлықтар, аралдар, мұхиттар мен теңіздер бейнеленген. Глобуста, картада бір полюстен екінші полюске қарап шартты түрде жүргізілген ең қысқа сызықты меридиан деп атайды. . Жер бетіне шартты түрде экваторға параллель жүргізілген сызықтарды параллельдер деп атайды. Параллельдер арқылы жер бетіндегі кез келген нүктелердің географиялық ендігін анықтайды. Меридиандар арқылы географиялық бойлықты анықтаймыз. Шығыс және батыс бойлықтары болады.

18 слайд

19 слайд
Глобус пен географиялық карталардағы меридиандар мен параллельдер сызықтарының бейнесін градус торы деп атайды . Картографиялық тор – географиялық меридиандар мен параллельдердің карта бетіндегі графиктік кескіні.

20 слайд
Картодиаграмма – карта бетіндегі аумақтық бөліктің белгілі бір статистикалық көрсеткішінің жалпы мөлшерін (кейде құрылысы мен динамикасын) диаграмманың көмегімен көрсететін карта. Картометрия – географиялық объектілердің ауданын, ұзындығын, көлемін т.б. сандық сипаттамаларын алу үшін, карта бетіндегі өлшеу тәсілдерін зерттейтін картографиялық бөлімі.

21 слайд
Н а з а р л а р ы ң ы з ғ а р а х м е т !