«Қазақ халқының би өнері»

1 слайд
Ғ ы л ы м и ж о б а Т а қ ы р ы б ы : Қ а з а қ х а л қ ы н ы ң б и ө н е р і О ры ндаған: Төлегенова Самал Ж анболатқы зы .  

2 слайд
Мақсаты : қазақ халқының би өнерін зерттеу . Міндеті: ХХ ғасырдың екінші жартысындағы Қазақстандағы би өнерімен ,биші Шара Жиенқұлованың өмір жолы,қазақтың биі және алғашқы бишілерімен танысу. Гипотеза: Қазіргі кезде қазақ халқының би өнері жоғалып бара жатыр.Бұл солай ма?

3 слайд
Өзектілігі: Бiр кездерi көптеген әлем халықтарының билерiн меңгерген «Салтанат», Гүлдер», «Айгүл» сынды елiмiзге және одан да тысқары елдерге кеңiнен танымал ән-би ансамблдерiнiң беделi бәсеңсiп, көрермендермен жүздесуi саябырлап кеткенi ешкiмге жасырын емес. Оның үстiне, әсiресе, ежелгi қазақ биiне ерекше мән беру назардан тыс қалды. Халқымыздың тек өзiне ғана тән қазақ биi - әлем билерiнiң iшiндегi ең жасы десек те болады. Ол өзiнiң шарықтау шегiне әлi жете қойған жоқ. Бiрақ оның белгiлi бiр бөлiгi классикалық деңгейге көтерiлдi. Мәселен, халық биi «Қамажай», «Маусымжан», «Қаражорға», «Келiншек», «Айжан қыз» тәрiздi ұлтымыздың болмысын танытатын билер бiздiң мақтанышымыз емес пе. Бiз тiлге тиек етiп отырған қазақ би өнерi бiрнеше дәуiрдi бастан кештi. Халқымыздың бұл өнерiнiң болашағы бүгiнде осы сала өнерпаздарын қатты толғандырып отыр десем қателесе қоймаспын. Оларды ойландырып, алаңдатып отырғанда ұлттық биiмiздiң философияға бай мағынасы, әсерлi де тартымды көрiнiстерi болса керек. Жалпы бiздiң елдiң би өнерiнiң мүмкiндiгi мен өрiсi өте зор әрi биiк. Демек жоғары дәрежеде өркен жаюына керемет қуатты күш бар.

4 слайд
ҚАЗАҚ БИІ Қазақ биі  – бишінің қозғалысы мен дене қимылы арқылы көркем образды бейнелейтін, ұлттық сахна өнері. Қазақтың халықтық би өнері ерте заманнан қалыптасқан, халқымыздың аса бай ауыз әдебиетімен, ән-күйлерімен, дәстүрлі тұрмыс салтымен біте қайнасып келе жатқан ел  мұрасы  болып табылады .

5 слайд
Халық бишісі Ысқақ Быжыбаев  Мәскеу  қаласында өткен  КСРО  халықтары билерінің Бүкілодақтық фестивальдеріне қатысып, 1936 ж. екінші жүлдені, ал 1940 ж. бірінші жүлдені иеленді.  Биші  осы өнер сайысында домбыраның сүйемелдеуімен “Насыбайшы” және “Масқарампаз Қара жорға” билерін билеген.

6 слайд
Халық биін тұңғыш кәсіби сахнаға шығарған таланттардың қатарында  Ш.Жиенқұлова  мен  Ә. Ысмайлов  болды. Бұл екі өнерпаз да арнайы би мектебінен өтпей-ақ кәсіби би өнерін шебер меңгерген.Қазақ халқының алғашқы кәсіби бишісі Жиенқұловадан бастау алған би өнері бірнеше ұрпақтың рухани байлығына айналды .

7 слайд
Алматы қаласында 1921 жылы дүниеге келді. 7 жасы нан молда дан дәріс алып, би деген ді ауыл дан бала кезінде көреді . 16 жасында Қазақ драма театрына алынады. 1936 жылы Қазақстан мәдениеті нің онкүндігінде Москвада өнер көрсетеді . . Шара алғаш рет Қазақс танда бишілік мектеп ашып, шәкірттер даярлаған . Шараның ізбасарла ры ретінде Б. Аюханов, Г. Талпақова, К. Қарабалин алар би өнерін дамыта түсті . Шара Жиенқұлова- би падишасы

8 слайд

9 слайд
Шараның билері

10 слайд
Марапаттары:

11 слайд
Кіт апт ары:

12 слайд

13 слайд
Шара Жиенқұлова тұрған Абылайхан даңғылындағы 74 үйдің қабырғасына орнатылған ескерткіш тақта

14 слайд

15 слайд
ХІХ ғасырда Рахымберді биші шөктірілген түйенің үстінде секіріп жүріп билеген. Ол билегенде халық әуенінің ырғағымен бірге теңселіп, әндетіп отырған. ХІХ ғасырда Рахымберді биші шөктірілген түйенің үстінде секіріп жүріп билеген. Ол билегенде халық әуенінің ырғағымен бірге теңселіп, әндетіп отырған.

16 слайд
ХХ ғасырдың басында диуана атанған Зәрубай биші «Қоянды» жәрмеңкесінде қоян болып киініп, «Қоян» биін үстел үстіне қойылған кеселер арасымен ептілікпен секіріп, қол - аяғын тигізбей шебер орындаған.

17 слайд
Қорытынды Қорыта айтқанда, би – халықтың рухани қазыналарының бір түрі, көркемөнердің басқа да салалары сияқты бізде де өресі биік өнер.Бiр кездерi көптеген әлем халықтарының билерiн меңгерген «Салтанат»,« Гүлдер»,«Айгүл» сынды елiмiзге және одан да тысқары елдерге кеңiнен танымал ән-би ансамблдерiнiң беделiбәсеңсiп, көрермендермен жүздесуi саябырлап кеткенi ешкiмге жасырын емес. Оның үстiне, әсiресе, ежелгi қазақ биiне ерекше мән беру назардан тыс қалды. Халқымыздың тек өзiне ғана тән қазақ биi - әлем билерiнiң iшiндегi ең жасы десек те болады. Ол өзiнiң шарықтау шегiне әлi жете қойған жоқ. Бiрақ оның белгiлi бiр бөлiгi классикалық деңгейге көтерiлдi. Мәселен, халық биi«Қамажай»,«Маусымжан», «Қаражорға», «Келiншек», «Айжан қыз» тәрiздi ұлтымыздыңболмысын танытатын билер бiздiң мақтанышымыз емес пе.

18 слайд
ХІХ ғасырда Рахымберді биші шөктірілген түйенің үстінде секіріп жүріп билеген. Ол билегенде халық әуенінің ырғағымен бірге теңселіп, әндетіп отырған. Назарлары ңызға рахмет!!!