Қазақ хандығының ішкі және сыртқы саясаты

1 слайд
Тақырыбы Қазақ хандығының ішкі және сыртқы саясаты

1 слайд

2 слайд
Білім • Тәуке хан тұсындағы қазақ хандығының жалпы жағдайын еске түсіреді; Тәуке хан тұсындағы қазақ хандығының көрші елдермен қарым қатынасының сырын ашып біледі; Түсінік Тәуке хан тұсындағы қазақ жоңғар қатынасының барысын сипаттайды; Қолданыс Сібір хандығымен қазақ хандығы арасындағы байланысты танытады; Анализ Ресеймен алғашқы қазақ хандығының байланысқан кездерінің сырын ашып біледі Синтез Хақназар хан тұсында қазақ хандығы мен Ресей патшалығы арасында қарым - қатынастың орнығуына себеп болған жағдайды талдайды; Тәуекел хан орыс патшасына елші жіберудегі мақсатының себептерін бөлшектеп қарастырады; Жәңгір ханның ғұмыры жоңғарларға қарсы күреспен өткенін суреттейді; Баға • Қазақ хандығының Ресей империясының құрамына кірудегі саясатын қолдайды ; Ресеймен сенімді байланыс орнатуының арқасында Қазақ хандығының іргесі бекіп, күш қуаты мен беделі артты деп есептейді;

2 слайд

3 слайд
Тақырып жоспары:  1. Қазақ хандығының ішкі жағдайы  2. Қазақ хандығының сыртқы жағдайы  3. Қазақ - орыс қатынасы

3 слайд

4 слайд
• Қазақ хандығының ішкі жағдайы  Тәуке хан билік еткен жылдары Қазақ хандығы орталықтандырылған мемлекет болып қала берді. Қазақ хандығында бейбіт өмір орнады, заңдар қатаң сақталды, тайпа аралык алауыздык азайды. Шиеленіскен ірі даулар мен айтыс-тартыстар беделді билердің тікелей араласуымен шешіліп отырды. Барымта-карымта, жайылымдар мен су көздерін бөлісу жөніндеп алауыздықтар мейлінше азайды. Қазақтың әскери жасақтарының жауынгерлік кабілеті күшейді. Ішкі ауызбірліктін арқасында елдің орасан зор аумағының тұтастығы сақталды. Қазақтар солтүстігінде орыстардың Тара қаласынан бастап, оңтүстігінде Ташкент қаласына дейінгі, батысында Жайық (Орал) өзенінен бастап, шығысында Ертістің орта ағысына дейінгі жерлерді иеленді. Қазақтардың Еділ (Волга) өзені аймағында көшіп-қонып жүрген кездері де болды.

4 слайд

5 слайд
Қазақ хандары

5 слайд

6 слайд
Қазақ хандығының сыртқы саясаты  Тәуке ханның XVIII ғасырдың бас кезіндегі сыртқы саясаты Хандықтың біртұтас бірлігін және оның шекараларының қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатымен Тәуке хан күшті де ықпалды сыртқы саясат жүргізді. Сөйтіп ол қырғыздармен және қарақалпақтармен әскери одақ құруға қол жеткізді. Бұл шараның арқасында Қазақ хандығының аумағына Жоңғар қалмақтарының шабуыл жасауынан төнген қатерді тоқтатудың сәті түсті. Тәуке ханның бүкіл қызметі көрші халықтармен тату-тәтті, жақсы қарым-қатынас орнатуға және Қазақ жерін сыртқы жаулардан қорғауға бағытталды. Оның осы мақсатпен Ресейге және Орта Азия хандықтарына бірнеше рет елшілер жібергені жақсы мәлім. Оларға жүктелген міндет сыртқы жауларға қарсы күресу үшін әскери одақ құрып қайту болды.

6 слайд

7 слайд

7 слайд

8 слайд
• Қазақ—жоңғар қатынасы  Жоңғарлардың Қазақстан аумағына шапқыншылығы Қазақстанға нақты қауіп-қатер төндірді. Жоңғар қонтайшылары Қазақстанның кең-байтақ аумағын басып алуға талай рет белсене әрекет жасады. Сөйтіп қазақтар мен жоңғарлар арасындағы билік жолындағы күрес жүз жылдан астам уақытқа созылды. Қазақтардың жоңғарларды «ата жауымыз» деп атауы сондықтан болатын. Екі мемлекеттің арасындағы бақталас жанжалдың негізіне шұрайлы мал жайылымдарына қызығушылық жатты. Цеван- Рабтан өзінің билікке кіріскен кезін Қазақстанның аумағына баса-көктеп кірген шапқыншылықтан бастады. Жоңғар әскерлерінің Қазақстан аумағына баса-көктеп кірген ең ірі жорықтары 1710 және 1717 жылдары болды. Жау әскерлері өздерінің көптігі мен әскери-техникалық жағынан басымдығы арқасында Жетісу жерінің бір бөлігін басып алды, Жоңғар хандығы қуатты мемлекетке айналды. Ол енді Қазақ хандығына ғана емес, сонымен қатар Орта Азия мемлекеттеріне де қауіп төндіре бастады.

8 слайд

9 слайд
Қазақ—орыс қатынастары  Ресей империясының Қазақстанмен шекаралас аймақтардағы негізгі қызметі дипломатиялық қарым-қатынастар орнатуды және әскери барлау шараларын жүргізуді еселеп күшейтуге бағытталды. Бұл шаралар қазақтар көшіп-қонып жүретін шекарада әскери бекіністер желісін салуды жиілендіріп жіберді. Мәселен, 1716-1720 жылдардың кезеңінде Ертіс өзенінің оң жақ жағалауында Омбы, Черкасск, Железинск, Жәмішев, Семей, Өскемен сияқты және басқа да әскери бекіністер тізбегі салынды. Кейінірек олардың ара- арасына шағын бекіністер — редуттер мен форпосттар салына бастады. Бұл кезде қазақтар Еділ қалмақтарының, башқұрттардың, Орал және Сібір Қазақтарының тарапынан мезгіл-мезгіл жасалып тұрған шабуылдардың ауыр зардаптарын бастарынан кешірумен болды. Ал олардың бәрі де патша үкіметінің қол астына қарайтын орыс бодандары еді. Қазақтарды оңтүстіктен Орта Азия хандықтарының билеушілері, ал Оңтүстік-шығыстан жауынгер жоңғар қалмақтары ығыстыра түсті. Жалпы алғанда, бұл кезде Қазақ мемлекетінің шекараларында өте күрделі де қауіпті жағдай қалыптасты.

9 слайд