қазақ тілі мен әдебиеті сабағында сыни тұрғысынан ойлау технологиясы

1 слайд
“ ҚАЗАҚ ТІЛІ МЕН ҚАЗАҚ ӘДЕБИЕТІ САБАҒЫНДА СЫН ТҰРҒЫСЫНАН ОЙЛАУ ТЕХНОЛОГИЯСЫНЫҢ ТӘСІЛДЕРІН ҚОЛДАНА ОТЫРЫП, ФУНКЦИОНАЛДЫҚ САУАТТЫЛЫҚТЫ ДАМЫТУ” Қазақ тілі мен әдебиетінің жоғары санатты мұғалімі C .Н.Аброева

2 слайд
 Міндеттері:  Функционалдық сауаттылықтың маңызы мен міндетіне тоқталу;  Практика жүзінде қолданылатын әдіс - тәсілдер арқылы функционалдық сауаттылықты дамытудың жолдарын көрсету;  Қатысушылардың ашық сабақтан көрген әдіс - тәсілдердің функционалдық сауаттылықты дамытудағы нәтижелігіне талдауыМақсаты: Функционалдық сауаттылық туралы теориялық түсінік беру, кеңесу,шеберлік сынып арқылы тәжірибемен бөлісу.

3 слайд
 Топқа бөліну -5 мин  Топпен жұмыс, проблемалық сұрақ-10 мин  Теориялық түсінік-15 мин  Сергіту сәті-2 мин  Сабақты талдау, топпен жұмыс-8 мин  Рефлексия-5 минжоспар

4 слайд
Функционалдық сауаттылық деген не? (5мин)

5 слайд
 ФУНКЦИОНАЛДЫҚ САУАТТЫЛЫҚ ДЕГЕНІМІЗ – АДАМНЫҢ СЫРТҚЫ ОРТАМЕН ҚАРЫМ - ҚАТЫНАСҚА ТҮСЕ АЛУ ҚАБІЛЕТІ МЕН СОЛ ОРТАҒА ТЕЗ БЕЙІМДЕЛЕ АЛУЫ МЕН ҚАРЫМ -ҚАТЫНАС ЖАСАЙ АЛУ ДЕҢГЕЙІНІҢ КӨРСЕТКІШІ.

6 слайд
 функционалдық сауаттылық дегеніміз –өмір бойы іздену, яғни бүгінгі жаһандану дәуіріндегі заман ағымына қарай ілесіп отыру. Оқушылардың функционалдық сауаттылығы мектептен басталады.

7 слайд
 Функционалдық сауаттылықтың негізгі міндеті - мұғалім баланы оқыта отырып, оның еркіндігін, белсенділігін, шығармашылық тұрғыда ойлауын қалыптастырып және де баланың өз бетінше шешім қабылдауға дағдыландыру.

8 слайд
 Оқу сауаттылығы – оқушылардың мәтін мазмұнын түсіне білу және оларға ой жүгірте білу, мәтін мазмұнын өз мақсаттарына жету үшін пайдалана білу, қоғам өмірінде белсенділік таныту мақсатында білімдері мен мүмкіндіктерін дамыту қабілеттері. Оқу жылдамдығы мен мәтінді дәлме-дәл түсіну бағаланбайды, мәтінге арналған рефлексия мен ұғым, өмірлік мақсаттарды жүзеге асыруға арналған оқығанын пайдалану бағаланады.Әдістемелік нұсқау хаттан

9 слайд
Жалпы қазақ тілі пәнінен оқушының функционалдық сауаттылығын дамыту мәселесіне мынадай тұжырымдаманы ұсынуға болады:

10 слайд
 Оқушыларды бірінші сабақтан бастап сөйлесім әрекетінің түрлерін (айтылым, жазылым, тыңдалым, оқылым, тілдесім) меңгерте білу .

11 слайд
 Оқушылардың алған білімдерін өмірде, кез- келген жағдайда, әлеуметтік ортада қолдана алуға үйрету.  Мемлекеттік тілде ауызша, жазбаша қарым- қатынас жасау.

12 слайд
 Әлеуметтік талаптарына сай келу үшін оқушының ақпараттық технологияларды қолдану және проблемалық шешімін таба алуға үйрету.  Оқушыларды өзгермелі өмірге бейімделуіне үйрету

13 слайд
 Оқушылардың жеке бас қабілеттерін дамытуы.  Оқушылардың әлеуметтік- мәдени дағдыларын дамыту  Қазақ халқының салт- дәстүрі, мәдениеті, тарихын түсіну және құрметтеуге баулу.

14 слайд
 диалогтік оқыту  Бірлескен жазылым;  Мұғалімнің жетекшілігімен жүретін жазылым;  Бірлескен оқылым;  Мұғалімнің жетекшілігімен жүретін оқылым;  Әңгімені бірлесіп әңгімелеу;  «Драма» әдісі;  Графикалық органайзерлер;  Сабақты бастауға арналған ойындар/жаттығулар;  Фильмді пайдалану;  Табыс критерийлері;  Өзін-өзі және өзара бағалау.  т ілдесім тәсілдері  СТО технологиясының стратегиялары.Қазіргі уақыттағы функционалдық сауаттылықты дамытуда қолданылатын әдіс - тәсілдер:

15 слайд
Оқылым Б үгінгі сабақта: • романнан үзінді оқимыз • романда көтерілген әлеуметтік – қоғамдық мәселені анықтайсыз

16 слайд
Жаңа сөздер Мағынасы Қайраткер Республикаға сіңірген зор еңбегі үшін аса көрнекті мемлекет және қоғам, мәдениет пен өнер адамдарына, өндіріс пен әлеуметтік саланың дарынды ұйымдастырушыларына берілетін атақ. Шеңгел алақанның уысы. Шабақ майшабақтар тұқымдасына жататын кәсіптік майда балық. Именшектік жасқаншақтық, қорқақтық деген мағынаны білдіреді. Аласапыран қар күрт еріп, жер лайсаң болып, шаруашылыққа қолайсыз мерзімді аласапыран деп атайды. Бауырмал Бауырмалдық — адам бойындағы туысқандық, ағайыншылық қарым-қатынасқа адалдықты білдіретін ұғым. 

17 слайд
С ұрақтарға жауап беріңдер • Әбдіжәміл Нұрпейісов кім? • Жазушының алғашқы шығармасы қалай аталады? • Бұл шығарма қандай атпен қайта басылды? • «Қан мен тер »туындысы не жайлы? Әбдіжәміл Нұрпейісов кімнің шығармаларын қазақ тіліне аударған ?

18 слайд
 Қазақстанның халық жазушысы, қоғам қайраткері.  Жазушының алғашқы шығармасы «Курляндия» деп аталады.  Бұл шығарма «Күткен күн» деген атпен қайта басылды.  Халықтың тұрмысы, әлеуметтік өмірі, Арал өңірінің жағдайы туралы жазған.  А.Чехов, М. Горький, Н.Хикмет шығармаларын қазақ тіліне аударған. Жауабын тексереміз

19 слайд

20 слайд
1-тапсырма. Мәтінді мұқият оқы. Қазіргідей теңіз әлі қата қоймаған аласапыран абыржыда жұмыс аз. Көбіне қол бос. Сондайда осы сары бала салып ұрып қазақ аулына барады. Оның қарапайымдылығын ұнататын қазақтар көрген жерде «сары бала» деп, оған кәдімгідей іш тартып тұратын. Андрей де балықшыларды көрсе үйіріле кететін бауырмал. Қазір де жайраңдап күліп, балықшылардың мұздай қолын бір- бір қысты. Бұлар азын-аулақ балықты тапсырып, сыртқа шыққанда, анадай жерде бір топ қара киімділер тұр екен. Ішінде промсол ұстайтын бай орыс бар. Қаталдығына қарап, бұл өңір оны «Тентек Шодыр» дейді. Биыл күз жел - құзды болды да, мұз қатпай, абыржының аяғы ұзаққа созылып, Тентек Шодыр ұрынарға қара таппай жүрген-ді. Бұндайда Еламан оның көзіне түспеуге тырысатын. Көріп тұрып, соқпай кетудің тағы да ретін таппады да, амалсыздан қорқа-қорқа барып еді:

21 слайд
Ну... балық қалай?- деді Тентек Шодыр. ─ Қырсыққанда, мұз... ─ Немене, балық жоқ па? ─ Аз. ─ Аз? ─ Ие, аз. Кісі басына қырық - отыз қадақтан тапсырдық. Федоров сөніп қалған трубканы күректей шеңгелімен сығымдап ұстап, ұзын қоныш етік киген аяғын әр кездегідей шіреніп, қара жерді нығарлай басып тұр. ─ Көріп тұрмын, азғантай балықтың жарым - жартысын өздерің әкетіп бара жатырсыңдар... ─ Тақсыр, асымдық... ─ Бұл жаққа мен иман іздеп келгенім жоқ. Ендігі жерде менен ұлықсатсыз бір шабақ алмайсыңдар. ─ Тақсыр... бұл қалай? ─ Солай! Қашан көп балыққа кенелгенше, жалғыз шабақ... есіттің бе, сыңар шабақ алмайсыңдар. Үйлеріңе алып бара жатқан ана балықты тапсырыңдар!

22 слайд
Еламан осы орыстан қорқатын. Оған кездескенде назарын тіктемей, көзін төмен сала беретін. Осы жолы әдеттегі именшектігін ұмытып, орыс байының алдында безеріп алды. ─ Жарайды, тақсыр. Сүйдеді де, бұрылып жүре берді. Анадай жерде өзін тосып тұрған балықшыларға бара сала Мөңкеден басқаның балығын түгелдей лабазға апарып төге салды. ─ Еламан қарағым - ау, мұның не? ─ Бала-шағамыз аш жата ма? ─ Менде не тұр?.. Ана сары сайтанға айт.

23 слайд
2-тапсырма. Мәтінді мағыналық бөлікке бөліп, тақырыпша қой. Әр бөлік бойынша екі сұрақтан дайында. Бауырмал Андрей Дескриптор • Мәтінді мағыналық бөлікке бөле алады. • Әр бөлік бойынша екі сұрақтан дайындайды.

24 слайд
2-тапсырма сұрақтарға жауап бер. Қазақтар көрген жерде «сары бала» деп кімді айтатын? Тентек Шодыр Еламанға не деді? Биыл күз қандай еді? Еламан Тентек Шодырға кездескенде өзін қалай сезінетін? Кімнен басқаның балығын түгелдей лабазға апарып төге салды?Бауырмал Андрей Андрей қандай адам? Қатал «Тентек Шодыр » Еламанның ашуы

25 слайд
Қолы бос болғанда осы сары бала салып ұрып балықшылардың мұздай қолын бір-бір қысты. Қазір де жайраңдап күліп, түспеуге тырысатын. Бұндайда Еламан оның көзіне өздерің әкетіп барасыңдар. Көріп тұрмын, азғантай балықтың жарым-жартысын қазақ аулына барады. Осы жолы әдеттегі именшектігін ұмытып, орыс байының алдында безеріп алды.3- тапсырма. Сөйлемнің жалғасын тап. Дескриптор: сөйлемнің жалғасын табады

26 слайд
жауабы Қолы бос болғанда осы сары бала салып ұрып қазақ аулына барады. Қазір де жайраңдап күліп, балықшылардың мұздай қолын бір-бір қысты. Бұндайда Еламан оның көзіне түспеуге тырысатын. Көріп тұрмын, азғантай балықтың жарым-жартысын өздерің әкетіп барасыңдар. Осы жолы әдеттегі именшектігін ұмытып, орыс байының алдында безеріп алды.

27 слайд
4 -тапсырма. «Қан мен тер» романындағы балықшыларды қазіргі заман балықшыларымен салыстыр. Дескриптор: «Қан мен тер» романындағы балықшыларды қазіргі заман балықшыларымен салыстыра алады.

28 слайд
«Қан мен тер» романындағы балықшылардың киімдері өте жұпыны, тозығы жеткен, ескі. Ауыр жұмыстың барлығын екі иығымен , екі қолымен жасайды. Қазіргі заман балықшылары арнаулы дүкендерден киінеді.Балықшыларға арналған киім- кешек, арнаулы аяқ киімдер, қысқы жылы киімдер сапалы. Ауыр жұмыстары техниканың көмегімен жасалады. Жауабы:

29 слайд
Сөз Сіздің ойыңызша, оның мағынасы қандай Сөздіктегі анықтамасы Сөзді пайдалана отырып құрылған сөйлем Дауыл Желдің қатты соғуы Бурия, ураган, шторм Балықшылар мұз бетінде қатты дауылға тап болды. шабақ уақыт жоқшылық Алай дүлей Сөздіктің көмегімен сөздік қорды байыту мақсатында кесте беріледі.

30 слайд
 Бұл үзіндіде балықшылардың қиын өмірі, балық аулап оны байға өткізіп, жарымас айлық алып күн кешкен, өздері тамақ етуге де балық бермейтін сараң байдың іс - әрекеті әңгімеленеді. Балықшыларды қолайсыз ауа - райына да қарамай мұз үстіне жіберіп, адам өмірін емес тек ақшаны көздеген бай. Мөңкенің өлген ұлын да көму үшін сұранғанда жұмыстан босатпағандығы, балық аулауға шығып кеткен балықшылардың ауыр жағдайы суреттеледі. Бұл үзіндіден күн көрудің қанша қиын болғанын, елде теңсіздік жоқ болғанын, қазақтардың орыс байларына тәуелді болғанын, патша үкіметінің озбырлығын білеміз.

31 слайд
Қорытынды: • романнан үзінді оқылды • романда көтерілген әлеуметтік – қоғамдық мәселені анықтадың

32 слайд

33 слайд
«Арал теңізінің тағдыры» тақырыбына реферат слайд бейнеролик өз таңдауың бойынша біреуін дайында Үйге қосымша тапсырма

34 слайд
Сабақтан алған әсерлерімен бөлісу: Қолданылған тәсілдер функционалдық сауаттылыққа бағытталған ба? Қорытынды