ҚМЖ Көшпелілердің рухани мәдениеті. Кідіріс және тыныс белгі

1 слайд
2-бөлім Фонетика Адамзаттық құндылықтар және әлем мәдениеті Сабақтың тақырыбы: Көшпелілердің рухани мәдениеті Кідіріс және тыныс белгі Оқу мақсаты: 8.1.4.1 мәтінде көтерілген мәселені (тұрмыстық, әлеуметтік) талдай отырып, негізгі ойды анықтау; 8.4.2.1 сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, әуез, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану. Бағалау критерийі:  Мәтінде көтерілген тұрмыстық, әлеуметтік мәселені талдайды.  Мәтіндегі негізгі ойды анықтайды.  Кідіріс және тыныс белгіні сөйлеу мәнеріне сай қолданады.

1 слайд

2 слайд
Адамзат баласы жасаған мәдениет Рухани мәдениет Материалдық мәдениет Әдебиет, музыка, сәулет өнері, сурет өнері, кескін өнері Киіз үй, бесік, ер- тұрман, ат әбзелдері, теріден, ағаштан жасалған ыдыс-аяқтар, әшекей бұйымдарОйтүрткі

2 слайд

3 слайд
Кейде материалдық мәдениет үлгілері руханияттың үлгісі болып табылады. Мысалы, сәулет өнері ескерткіші, былай қарағанда, материалдық мәдениет, ал сол сәулет өнерінен халықтың немесе сәулетшінің дүниетанымы, мәдени дәстүрі көрінеді. Оның үстіне, сәулет өнері ескерткішінен көрермен рухани ләззат алады. Бұл жағынан қарағанда сәулет өнері ескерткіші рухани мәдениет үлгісіне де жатады, әрі материалдық дүние әрі рухани құндылық. Көшпелілердің рухани мәдениетінің өз даму ерекшеліктері бар.

3 слайд

4 слайд
1-тапсырма . Не? Қайда? сұрағына жауап беріңіз. НЕ? Қайда?

4 слайд

5 слайд
1-тапсырма . Не? Қайда? сұрағына жауап беріңіз. НЕ? Қайда?

5 слайд

6 слайд
1-тапсырма . Не? Қайда? сұрағына жауап беріңіз. Қайда?НЕ?

6 слайд

7 слайд
1-тапсырма . Не? Қайда? сұрағына жауап беріңіз. Қайда?НЕ?

7 слайд

8 слайд
Оқылым 2-тапсырма. Мәтінді сканерлеп оқыңыз. Кідіріс және тыныс белгіні сөйлеу мәнеріне сай қолданыңыз. Көшпелілер өз тұрмыс- қарекетіне лайықты мәдениет қалыптастырған. Көшпелілердің материалдық мәдениеті көші- қонға ыңғайланып жасалған. Мұндай таза көшпелі мәдениет үлгілеріне біз жиналмалы, жығып- тігуі өте жеңіл киіз үйді жатқызамыз. Киіз үй тек баспана емес. Қатал үскірік аяздан, шілденің аптап ыстығынан қорғайтын, тез жинап, тұрғыза қоятын баспана. Дөңгеленген сыртқы пішіні қатты желге орнықты болса, туырлықтар жауыннан кейін тез кебеді. Шаңырақ —шеңбер тәрізді шабағынан және күлдіреуіштен тұрады. Оның төбесін түндіктің жартылай ашық тұруы, бір жағынан, тұрмыс қажеттерінен туса (жарық түсетін терезе, түтін шығатын мұржа, таза ауа), екінші жағынан, шаңырақ шексіз аспанның белгісі, мәңгілікке апаратын жол іспеттес. Дескриптор  Мәтінді сканерлеп оқиды.  Кідіріс және тыныс белгіні сөйлеу мәнеріне сай қолданады.

8 слайд

9 слайд
Кідіріс және тыныс белгі Жазуда кідіріс тыныс белгілері арқылы ажыратылады. Кідірістің екі түрі болады. Оның біріншісі сөйлем аяғында болатын нүкте, сұрақ белгісі, леп белгісі, көп нүкте болса, екіншісі – сөйлем ішінді қолданылатын үтір, нүктелі үтір, қос нүкте, көп нүкте, сызықша. Есіңе сақта! Сөйлеу процесінің эмоциялық, экспрессивті бояуларына байланысты кідіріс қысқа, ұзақ, орташа болып бөлінеді. Көбінесе қысқа кідіріс жазуда үтір арқылы, ал ұзақ кідіріс сызықша арқылы белгіленеді.

9 слайд

10 слайд
Айтылым Жұптық жұмыс 3-тапсырма. Мәтін бойынша Қашан? Кім? Қалай? сұрақтар топтамасына сұрақтар құрастырыңыз. Қашан? Кім? Қалай? Дескриптор  Мәтін бойынша Қашан? Кім? Қалай? сұрақтар топтамасына сұрақтар құрастырады.

10 слайд

11 слайд
Жазылым 4-тапсырма. Мәтінде көтерілген тұрмыстық, әлеуметтік мәселені талдай отырып, негізгі ойды анықтаңыз. Мәтіндегі тұрмыстық, әлеуметтік мәселе Мәтіндегі негізгі ой Дескриптор  Мәтіндегі тұрмыстық, әлеуметтік мәселені талдайды.  Мәтіндегі негізгі ойды анықтайды.

11 слайд

12 слайд
Рефлексия Түсінікті болды Белсене қатыстым Қызықты болды Жаңа нәрсе білдім

12 слайд

13 слайд
Үйге тапсырма: Қазақ жерінде табылған көшпелілер дәуіріне тән археологиялық ескерткіштер туралы материал жинақтап, тезистік жоспар құру

13 слайд