Қоқыс өзекті мәселе

1 слайд
        ҒЫЛЫМИ ЖОБА Тақырыбы: «Қоқыс – өзекті мәселе»                     Жоба авторы:7 сынып оқушысы: Нурбекова Аружан      

2 слайд
Мақсаты: • Жер ғаламшарының шамадан тыс азық- түлік қоқыстары мен өндіріс қалдықтарымен ластану статистикасын есептей келе қоқыс қасіретінің ғаламдық мәселе екендігін дәлелдеп, күресу және алдын алу нұсқаларын қарастыру. • Қала тұрғындарын қоқыс лақтыруға арналған контейнерлерді дұрыс пайдалануға тәрбиелеу жолдарын анықтау.

3 слайд
Аннотация • Адам дүниеге келген күнінен бастап қоршаған үйдің айналасындағы қоқыстардан арылуымен өмір өткізеді. Күн сайын сабаққа барып келетін жол жиегіндегі қоқыстарға көзім түсіп, алаңдаулы күйге енемін. Жалпы Теміртау қаласының экологиясы география тілімен айтқанда «өмір сүруге өте қауіпті аймақ» болып есептеледі. Себебі өндірістік аймақ. Республика бойынша Қарағанды облысы экологиясы жағынан көш бастап тұрғаны мәлім. Оған қоса күнделікті үздіксіз пайдаланылатын азық-түлік қоқыстары бар. • Адамдардың күнде полиэтилді пакеттерді, пластикалық бөтелкелерді, ескі қағаздарды, жөнге келмейтін аяқ киімдерді, сынған терезелерді, тесік носкилерді, бұзылған балалардың ойыншықтарын үнемі қоқысқа лақтырумен құтылатынын көріп және бұл қоқыстардың қала көшелерінде жел күшімен ұшып таралып жатқанын өзекті және қоқыс жәшіктерін дұрыс пайдалануга қала тұргындарын қалай тәрбиелеуге болатынын, осы проблемалық мәселелер тез арада шешімін табу керек деп есептеп, өз бетінше зерттеулер мен бақылаулар жүргізілді. Топырақ бетіне түскен қоқыстың топырақ құрамына және ауаға сіңіп, зиянды қалдыққа айналатынын дерек көздерінен анықтап, нәтижесінде бірнеше тиімді тәсілдерді ұсынды.

4 слайд
Кіріспе • Қазіргі уақытта қоқыс зерттеуіне көп көңіл бөлуіміз керек. Ал қоқыстарды зерттейтін сала- Гарбология деп аталады. • Гарбология ағылшын тілінен аударғанда «қоқыс» деген мағынаны білдіреді екен. Бұл ғылым саласын 1973 жылы Уильям Рэджи ашқан болатын. Ол экология ғылымынан бөлінген жеке бір сала. Қоқыстың түрлері екіге бөлінеді: зиянды (химиялық, биологиялық), зиянсыз (ағаш, қағаз, жапырақ т.б.) • – Полимерлік қалдықтар көлемі жылдан-жылға артып жатқандықтан, оларды пайдаға асыру күрделі мәселеге айналып келеді.

5 слайд
2.1 Қоқыс жәшіктерін дұрыс пайдалану • Қала тұрғындарына және мектеп оқушыларына арналған сауалнама : (Сауалнамаға қатысқандар 150 адам). • 1.Арнайы қоқыс жәшігіне қоқысты әрдайым лақтырасыз ба? • Иә 60 пайыз, жоқ 40пайыз • 2.Көше жиегінде қандай қоқысты жиі кездестіресіз? • А) полиэтилен пакеттері -25 пайыз • Ә) сусын пластик бөтелкелері -30 пайыз • Б) темекі қалдықтары -20 пайыз • В) әртүрлі азық-түлік қалдықтары - 25 пайыз • Өкінішке орай бұл көрініс шындық, Металлург стадионында Наурыз тойынан кейін , қоқыстан корінбейтін алаңға қарап көңіл күй түседі. • Егер қала тұрғындары өз денсаулықтары үшін, балаларының болашағы үшін алаңдайтын болса отбасында қоқыс прблемалары, адам денсаулығына зияны жайлы әңгіме қозғап, жете түсіндіретін еді. Қазақта «Тәрбие басы тал бесік» деген нақыл сөз бар. Осы сөзді үнемі есте сақта керек. • Қаланы қоқыстан арылтып, үнемі таза күйінде сақтау үшін өз үлесімді қоса алсам, халыққа осылай пайдам тисе мен өзімді аса бақытты сезінер едім.

6 слайд
• Өзім тұратын қаланың көшелерінде қоқыс түрлерін жиі кездестіремін. Бұл қоқыс түрлері пластик бөтелкелер, қытырлақ картоп қағаздары, пластик стақандар, шоколад қағаздары т.б.

7 слайд
Дүкеннен сатып алынантын әрбір заттың қорабының сыртында «бос қорапты қоқысқа тастаңыз» деген белгі бар. Адамның өмір сүруі нәтижесінде пайда болған қоқыстың орасан көп мөлшері, оны қайта өңдеумен айналысатын өнеркәсіп салаларының пайда болуына әкелді. Тіпті аудармасында қоқыстану дегенді білдіретін гарбология жаңа ғылыми бағыт пайда болды. Әлемнің гарбологтары адамзат өміріне енген қоқыс тұйығынан шығудың жолдарын іздеуде.

8 слайд
Знак, на котором нарисованы бокал и вилка, говорит о том, что товар изготовлен из нетоксичного материала и может соприкасаться с пищевыми продуктами.Знак в виде треугольника из трех стрелок, означающих замкнутый цикл (создание - применение - утилизация), указывает, что данная упаковка пригодна для последующей переработки.

9 слайд
• Синтетикалық мата, былғары етік – 40 жылға дейін Пенопласт стақан – 50 жыл Қаңылтыр құты – 90 жылға дейін Фольга – 100 жылға дейін Бетон, кірпіш сынығы – 100 жылға дейін Авто аккумулятор – 100 жылға дейін Металл бұйымдар – 100 жыл немесе одан да көп Электр батареясы – 100 жылға дейін Резеңке қаптар – 100 жылдан астам Пластик бөтелкелер – 100 жылдан астам Полиэтилен қабық (пленка) – 200 жыл Бір реттік жөргек – 500 жыл Алюмин құтылар – 500 жыл Әйнек – 1000 жылдан астам Көріп тұрғанымыздай, қалдықтардың жерге сіңіп жоқ болып кетуі үшін ұзақ жылдар керек екен

10 слайд
• Біреулер көшедегі қоқысты жинаса, ал енді біреулері сол жәшікке жетер-жетпестен қолындағысын лақтырып кетеді. Адам өміріне, денсаулығына аса қауіпті жәйттерді ескере отыра, күл-қоқыстың жер- жерде шашылып жатқаны түбі жақсылыққа әкелмесі анық.Еліміздің әр өңірінде бір-бір қоқыс өндіретін зауыт салынса, табиғаттың тынысы ашылып қана қоймай, жұмыссыз жүрген адамдарға екі қолына бір күрек табылар еді. Әзірге қаламыз өз қалдығына өзі улану жағдайында тұр.

11 слайд
Қоқыстан арылудың жолдары. • Әлемдік тәжірибе