Қосмекенділердің көптүрлілігі
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
1 слайд
Қош келдіңіздер!
1 слайд
Қош келдіңіздер!
2 слайд
29.02.2016
Сабақтың тақырыбы:
Қосмекенділердің
көптүрлері.Құйрықты
(тритон,саламандра) және
құйрықсыз (құрбақа,көл
бақасы,шұбар бақа, тоған бақасы)
аяқсыз қосмекенділер.
Қосмекенділердің табиғаттағы
және адам өміріндегі маңызы.
2 слайд
29.02.2016 Сабақтың тақырыбы: Қосмекенділердің көптүрлері.Құйрықты (тритон,саламандра) және құйрықсыз (құрбақа,көл бақасы,шұбар бақа, тоған бақасы) аяқсыз қосмекенділер. Қосмекенділердің табиғаттағы және адам өміріндегі маңызы.
3 слайд
Сабақтың мақсаты:
3 слайд
Сабақтың мақсаты:
4 слайд
Сабақтың барысы:
І.Ұйымдастыру бөлімі.
ІІ.Үй тапсырмасын тексеру.
1. «Менен сұрақ, сізден- жылдам жауап».
2. Венн диаграммасы.
IIІ.Жаңа сабақ түсіндіру.
1.«Білгенге маржан» .
2. Сергіту сәті.
3. «Кім жылдам».
4. «Ойлан тап».
IV. Бекіту.
1.«Тест».
V.Қорытынды.
1.«Қосмекенділердің пайдасы».
VI. Бағалау.
VII. Үйге тапсырма.
Сабақтың жоспары
4 слайд
Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру бөлімі. ІІ.Үй тапсырмасын тексеру. 1. «Менен сұрақ, сізден- жылдам жауап». 2. Венн диаграммасы. IIІ.Жаңа сабақ түсіндіру. 1.«Білгенге маржан» . 2. Сергіту сәті. 3. «Кім жылдам». 4. «Ойлан тап». IV. Бекіту. 1.«Тест». V.Қорытынды. 1.«Қосмекенділердің пайдасы». VI. Бағалау. VII. Үйге тапсырма. Сабақтың жоспары
5 слайд
Менен сұрақ,сізден-жылдам жауап
5 слайд
Менен сұрақ,сізден-жылдам жауап
6 слайд
203040
20
203040
3040
6 слайд
203040 20 203040 3040
7 слайд
Қосмекенділерді
зерттейтін ғылым?
Жауабы:
7 слайд
Қосмекенділерді зерттейтін ғылым? Жауабы:
8 слайд
Батрахология
Артқа
8 слайд
Батрахология Артқа
9 слайд
Жауабы:
Қосмекенділерде алғаш пайда
болған кіш қанайналым
шеңберді қалай атайды?
9 слайд
Жауабы: Қосмекенділерде алғаш пайда болған кіш қанайналым шеңберді қалай атайды?
10 слайд
Өкпелік шеңбер
Артқа
10 слайд
Өкпелік шеңбер Артқа
11 слайд
Жауабы:
Қосмекенділердің
жүрегі неше қуысты?
11 слайд
Жауабы: Қосмекенділердің жүрегі неше қуысты?
12 слайд
Артқа
12 слайд
Артқа
13 слайд
Үш қуысты: 2 құлақша, 1
қарынша
Артқа
13 слайд
Үш қуысты: 2 құлақша, 1 қарынша Артқа
14 слайд
Жауабы:
Тоқ ішектің соңғы бөлігі
қалай деп аталады?
14 слайд
Жауабы: Тоқ ішектің соңғы бөлігі қалай деп аталады?
15 слайд
Тік ішек
Артқа
15 слайд
Тік ішек Артқа
16 слайд
Жауабы:
Қосмекенділердің ми
бөлімдері қанша және
ата?
16 слайд
Жауабы: Қосмекенділердің ми бөлімдері қанша және ата?
17 слайд
Артқа
17 слайд
Артқа
18 слайд
Жауабы:
18 слайд
Жауабы:
19 слайд
Қосмекенділердің
дернәсілін қалай
атайды?
Жауабы:
19 слайд
Қосмекенділердің дернәсілін қалай атайды? Жауабы:
20 слайд
Артқа
Итшабақ немесе
шөмішбалық
20 слайд
Артқа Итшабақ немесе шөмішбалық
21 слайд
Жауабы:
Дернәсілдері
мен ,ересектері
нің тыныс алу
жүйесі?
21 слайд
Жауабы: Дернәсілдері мен ,ересектері нің тыныс алу жүйесі?
22 слайд
Артқа
Дернәсілдері
желбезек,ересектері өкпе
мен терісі арқылы тыныс
алады?
22 слайд
Артқа Дернәсілдері желбезек,ересектері өкпе мен терісі арқылы тыныс алады?
23 слайд
Жауабы:
Қосмекенділер
де алғаш пайда
болған құлақ
қуысы?
23 слайд
Жауабы: Қосмекенділер де алғаш пайда болған құлақ қуысы?
24 слайд
Артқа
Ортаңғы құлақ
қуысы
24 слайд
Артқа Ортаңғы құлақ қуысы
25 слайд
Алдыңғы ми
Аралық ми
Сопақша ми
Мишық
Орталық ми
Бақаның миы
25 слайд
Алдыңғы ми Аралық ми Сопақша ми Мишық Орталық ми Бақаның миы
26 слайд
Венн диаграммасы
26 слайд
Венн диаграммасы
27 слайд
Балықтар мен қосмекенділердің
айырмашылығы?
Қ
Балықтар Қосмекенділер
Ұқсастығы
27 слайд
Балықтар мен қосмекенділердің айырмашылығы? Қ Балықтар Қосмекенділер Ұқсастығы
28 слайд
Балықтардың
ерекшелігі
Ұқсастығы Қосмекенділердің ерекшелігі
-суда ғана тіршілік етеді;
-денесінің сырты
қабыршақпен қапталған;
-желбезек арқылы тыныс
алады;
-мишығы жақсы дамыған;
-жүрегі 2 қуысты;
-қан айналымы 1 шеңберлі;
-қарыншада көктамыр қаны
болады;
-омыртқалы жануар;
-салқын қанды;
-денесінің бөлімдері
-ішкі қаңқа бар;
-миы 5 бөліктен
тұрады;
-көбеюі мен дамуы
суда өтеді;
-суда да құрлықта да тіршілік
етеді;
-денесінің сырты ылғалды
терімен қапталған;
-өкпе, тері арқылы тыныс
алады;
-мишығы нашар дамыған;
-жүрегі 3 қуысты;
-қан айналымы 2 шеңберлі;
-қарыншада аралас қан
болады;
Балықтар мен қосмекенділердің айырмашылығы?
3 –топқа кесте толтыру.
28 слайд
Балықтардың ерекшелігі Ұқсастығы Қосмекенділердің ерекшелігі -суда ғана тіршілік етеді; -денесінің сырты қабыршақпен қапталған; -желбезек арқылы тыныс алады; -мишығы жақсы дамыған; -жүрегі 2 қуысты; -қан айналымы 1 шеңберлі; -қарыншада көктамыр қаны болады; -омыртқалы жануар; -салқын қанды; -денесінің бөлімдері -ішкі қаңқа бар; -миы 5 бөліктен тұрады; -көбеюі мен дамуы суда өтеді; -суда да құрлықта да тіршілік етеді; -денесінің сырты ылғалды терімен қапталған; -өкпе, тері арқылы тыныс алады; -мишығы нашар дамыған; -жүрегі 3 қуысты; -қан айналымы 2 шеңберлі; -қарыншада аралас қан болады; Балықтар мен қосмекенділердің айырмашылығы? 3 –топқа кесте толтыру.
29 слайд
Қосмекенділердің көптүрлері.
көптүрлері.Құйрықты (тритон,саламандра) және
құйрықсыз (құрбақа,көл бақасы,шұбар бақа,
тоған бақасы) аяқсыз қосмекенділер.
Қосмекенділердің табиғаттағы және адам
өміріндегі маңызы.
Жаңа сабақ
29 слайд
Қосмекенділердің көптүрлері. көптүрлері.Құйрықты (тритон,саламандра) және құйрықсыз (құрбақа,көл бақасы,шұбар бақа, тоған бақасы) аяқсыз қосмекенділер. Қосмекенділердің табиғаттағы және адам өміріндегі маңызы. Жаңа сабақ
30 слайд
ІIІ.Жаңа сабақты түсіндіру:
Тақырыбы:Қосмекенділердің көптүрлілігі. Құйрықты (тритон,
саламандра) және құйрықсыз (құрбақа, көл бақасы, шұбар бақа, тоған
бақасы) қосмекенділер. Қосмекенділердің табиғаттағы және адам
өміріндегі маңызы.
Қосмекенділердің 4000 астам –нан астам түрі жер шарының
тропиктік ,субтропиктік және қоңыржай аймақтарында кездеседі.
Олардың көпшілігі суда көбейеді. Көпшлігі жұмыртқа салады, бірақ
кейбір түрлері тірі туады немесе жұмыртқада тірі туады. Дамуы
өзгеріспен өтеді. Бақашабақтары ересектеріне ұқсамайды. Ересектері
омыртқасыздармен, бақашабақтары несекомдармен және өсімдіктермен
қоректенеді. Қосмекенділер табиғатта өте маңызды экожүйе мүшесі,
өйткені олар көптеген жәндіктердің санын реттеумен қатар өздеріде басқа
жануарлардың азықтық қоры болып есептеледі. Көптеген түрлер саны
күрт төмендеуде. Оның басты себебі су қоймаларының ластануында.
30 слайд
ІIІ.Жаңа сабақты түсіндіру: Тақырыбы:Қосмекенділердің көптүрлілігі. Құйрықты (тритон, саламандра) және құйрықсыз (құрбақа, көл бақасы, шұбар бақа, тоған бақасы) қосмекенділер. Қосмекенділердің табиғаттағы және адам өміріндегі маңызы. Қосмекенділердің 4000 астам –нан астам түрі жер шарының тропиктік ,субтропиктік және қоңыржай аймақтарында кездеседі. Олардың көпшілігі суда көбейеді. Көпшлігі жұмыртқа салады, бірақ кейбір түрлері тірі туады немесе жұмыртқада тірі туады. Дамуы өзгеріспен өтеді. Бақашабақтары ересектеріне ұқсамайды. Ересектері омыртқасыздармен, бақашабақтары несекомдармен және өсімдіктермен қоректенеді. Қосмекенділер табиғатта өте маңызды экожүйе мүшесі, өйткені олар көптеген жәндіктердің санын реттеумен қатар өздеріде басқа жануарлардың азықтық қоры болып есептеледі. Көптеген түрлер саны күрт төмендеуде. Оның басты себебі су қоймаларының ластануында.
31 слайд
Қазақстанда қосмекенділердің 12 түрі
кездеседі:
Сүйіртұмсық бақа Көл бақа
Бақбақыл
31 слайд
Қазақстанда қосмекенділердің 12 түрі кездеседі: Сүйіртұмсық бақа Көл бақа Бақбақыл
32 слайд
Кәдімгі тритон
Сібірлік бұрыштіс
32 слайд
Кәдімгі тритон Сібірлік бұрыштіс
33 слайд
Қызыл кітапқа енгізілген
қосмекенділер
Қызылаяқ бақа Даната құрбақа
Жетісулық
аяқтыбалығы
33 слайд
Қызыл кітапқа енгізілген қосмекенділер Қызылаяқ бақа Даната құрбақа Жетісулық аяқтыбалығы
34 слайд
Қосмекенділер 3 отрядқа
бөлінеді.
1-Құйрықты
(тритон,саламандра)
2-Құйрықсыз (көл бақа, тоған
бақасы,құрбақалар)
3-Аяқсыз (Құртпошым)
34 слайд
Қосмекенділер 3 отрядқа бөлінеді. 1-Құйрықты (тритон,саламандра) 2-Құйрықсыз (көл бақа, тоған бақасы,құрбақалар) 3-Аяқсыз (Құртпошым)
35 слайд
Құйрықсыз және құйрықты , қосмекенділер
отряды.Денесі бас, тұлға және көбінесе бес
саусақты төрт аяқтардан тұрады.Кейбір түрлері
аяқсыз және құйрықты болады.дене тұрқы 2 –
3 сантиметрден 180 сантиметрге дейін
жетеді.Қосмекенділердің терісі жұқа,тегіс және
безді болып келеді.Бездерден бөлінген
сұйықтық терісін үнемі ылғалдап, тыныс
алуына жағдай жасайды.Демек олар терісі
арқылы да тыныс алады.
35 слайд
Құйрықсыз және құйрықты , қосмекенділер отряды.Денесі бас, тұлға және көбінесе бес саусақты төрт аяқтардан тұрады.Кейбір түрлері аяқсыз және құйрықты болады.дене тұрқы 2 – 3 сантиметрден 180 сантиметрге дейін жетеді.Қосмекенділердің терісі жұқа,тегіс және безді болып келеді.Бездерден бөлінген сұйықтық терісін үнемі ылғалдап, тыныс алуына жағдай жасайды.Демек олар терісі арқылы да тыныс алады.
36 слайд
Білгенге маржан
36 слайд
Білгенге маржан
37 слайд
37 слайд
38 слайд
38 слайд
39 слайд
Ойлан тап?
39 слайд
Ойлан тап?
40 слайд
Кім
жылдам?
40 слайд
Кім жылдам?
41 слайд
Құйрықсыз
қосмекенділер отряды
Құйрықты
қосмекенділер
отряды
Аяқсыз
қосмекенділер
отряды
Кәдімгі тарбақа,
сүйіртұмсық бақа, шөп
бақа, көл бақа, сібірлік
бақа, қызылаяқ бақа,
тарғыл бақа, жасыл
құрбақа, кәдімгі құрбақа,
данаталық құрбақа,
қамысшыл құрбақа,
тоған бақасы, қоңыр
бақа, қалталы бақа,
бақбақыл
Саламандра,
тритон, жалды
тритон, кәдімгі
тритон, сібірлік
бұрыштіс,
жетісу бақатісі
Сақиналы
құртжылан,
Оңтүстік
Америкалық
құртша
41 слайд
Құйрықсыз қосмекенділер отряды Құйрықты қосмекенділер отряды Аяқсыз қосмекенділер отряды Кәдімгі тарбақа, сүйіртұмсық бақа, шөп бақа, көл бақа, сібірлік бақа, қызылаяқ бақа, тарғыл бақа, жасыл құрбақа, кәдімгі құрбақа, данаталық құрбақа, қамысшыл құрбақа, тоған бақасы, қоңыр бақа, қалталы бақа, бақбақыл Саламандра, тритон, жалды тритон, кәдімгі тритон, сібірлік бұрыштіс, жетісу бақатісі Сақиналы құртжылан, Оңтүстік Америкалық құртша
42 слайд
Тест
42 слайд
Тест
43 слайд
43 слайд
44 слайд
Тест сұрақтарының
жауаптары
1-А
2-В
3-С
4-А
5-А
6-С
7-С
8-А
9-С
10-В
44 слайд
Тест сұрақтарының жауаптары 1-А 2-В 3-С 4-А 5-А 6-С 7-С 8-А 9-С 10-В
45 слайд
Бағалау шкаласы
1 -қате – «4» балл
2-3 қате – «3» балл
5-6 қате – «2» балл
45 слайд
Бағалау шкаласы 1 -қате – «4» балл 2-3 қате – «3» балл 5-6 қате – «2» балл
46 слайд
Қосмекенділердің пайдасы
46 слайд
Қосмекенділердің пайдасы
47 слайд
ІV.
Қорытынды:
Табиғатта Ғылымда Адамға Медицинада
-бау-бақша, егістікке
зиян келтіретін,
жағымсыз иісті, түнде
тіршілік ететін
бунақденелілерді,
жалаңаш шырышты
жейді;
-1 шөп бақасы көктем-
жазда 1260
бунақденелілерді
дернәсілімен жояды;
-агу құрбақасы
плантацияға әдейі
зиянкестерді жою үшін
жіберіледі;
-қоректік тізбекке
қатысады; (оны жанат,
күзен, камшат, борсық
және кейбір құстар мен
балықтар жейді)
-лабораторияда бақаға
тәжірибе жасайды;
-И.М.Сеченов ми
қызметін зертеуде
бақаны пайдаланған;
-ХҮІІІғ Гальвани мен
Вольта жануарларда
электр тогының
болатынын ашты;
-ғарышқа ұшырылған;
-бионика ғылымында
көз құрылысының
ерекшелігін зерттеп,
самолет пен
ракеталарды
уақытында білуге
мүмкіндік беретін
прибор жасау қолға
алынуда;
-күш-қуаты кеміген
адамға еті, сорпасы
тамақ;
-безгек масасын
құртады;
-сан еті бітеу жараның
іріңін соруға
қолданылады;
-ауа райын болжайды;
-дәрі-дәрмек жасау
үшін пайдаланады;
47 слайд
ІV. Қорытынды: Табиғатта Ғылымда Адамға Медицинада -бау-бақша, егістікке зиян келтіретін, жағымсыз иісті, түнде тіршілік ететін бунақденелілерді, жалаңаш шырышты жейді; -1 шөп бақасы көктем- жазда 1260 бунақденелілерді дернәсілімен жояды; -агу құрбақасы плантацияға әдейі зиянкестерді жою үшін жіберіледі; -қоректік тізбекке қатысады; (оны жанат, күзен, камшат, борсық және кейбір құстар мен балықтар жейді) -лабораторияда бақаға тәжірибе жасайды; -И.М.Сеченов ми қызметін зертеуде бақаны пайдаланған; -ХҮІІІғ Гальвани мен Вольта жануарларда электр тогының болатынын ашты; -ғарышқа ұшырылған; -бионика ғылымында көз құрылысының ерекшелігін зерттеп, самолет пен ракеталарды уақытында білуге мүмкіндік беретін прибор жасау қолға алынуда; -күш-қуаты кеміген адамға еті, сорпасы тамақ; -безгек масасын құртады; -сан еті бітеу жараның іріңін соруға қолданылады; -ауа райын болжайды; -дәрі-дәрмек жасау үшін пайдаланады;
48 слайд
Бағалау
48 слайд
Бағалау
49 слайд
Үйге тапсырма:
§53 мазмұндау
Қызықты мәліметтер
іздеу
49 слайд
Үйге тапсырма: §53 мазмұндау Қызықты мәліметтер іздеу
50 слайд
Сабақ аяқталды.
Қатысқандарыңызға
рахмет!
50 слайд
Сабақ аяқталды. Қатысқандарыңызға рахмет!