ҚЫПШАҚ ХАНДЫҒЫ (ХI–ХIII ғасырдың басы)
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
1 слайд
1 слайд
2 слайд
2 слайд
3 слайд
ХI
ғасырдың ортасында қыпшақтар
оғыздарды Сырдария аймағынан және Каспий
.
даласынан ығыстырды Осы кезде қыпшақтар
Едi
лден өтт
i, ,
бірқатар тайпаларды бағындырып
Дунайға дей
i
н жетт
i.
Батысқа жылжуы
, ,
барысында олар Шығыс Еуропа атап айтқанда
, ,
Русь Византия Венгрия халықтарымен
.
байланысорнатты
3 слайд
ХI ғасырдың ортасында қыпшақтар оғыздарды Сырдария аймағынан және Каспий . даласынан ығыстырды Осы кезде қыпшақтар Едi лден өтт i, , бірқатар тайпаларды бағындырып Дунайға дей i н жетт i. Батысқа жылжуы , , барысында олар Шығыс Еуропа атап айтқанда , , Русь Византия Венгрия халықтарымен . байланысорнатты
4 слайд
ХI
ғасырда қыпшақтар
Жетi
сумен қа тар бүк
i
л
Қазақстан жеріне үстемдік
.
етті Еуразияның Алтайдан
Дунайға дей
iнгi
аумағындағы
.
үлкен тайпалық одақ саналды
Дәл осы кезден бастап
жоғарыда аталған
аралықтағы барлық түркі
тайпалары
« »
қыпшақ
атала
.
бастады
ХI
ғасырдағы Оғыз
мемлекетi ;
мен соғыстар
,
салжұқ Хорезм шахымен
және Қарахан әулет
i
мен
;
күрес сыртқы қау
i
п сіздікті
–
қамтамасыз ету Қыпшақ
мемлекетi
құрылуының басты
себептерi .
болыптабылады
ХII
ғасырдыңбасындақыпшақтарАлтайдан
Дунайға дей
iнгi бүкi « » .
л Ұлы Далада үстемдік етті Бұл аумақ
, .
Дешті Қыпшақ яғни қыпшақтың даласы деп аталды Дешт
i
Қыпшақдаласыекіірібірлестіккебөл
iндi.
Тоқсаба
әулеттік руы басқарған Батыс қыпшақ
.
бірлестігі Дунайдан Еділге дейінгі аумақты иеленді Еділден
Алтайға дейінгі аумақты қоныстанған қыпшақтар Шығыс
.
қыпшақ бірлестігін құрды Оны
Елбөрілі
руынан шыққан
.
хандарбасқарды
4 слайд
ХI ғасырда қыпшақтар Жетi сумен қа тар бүк i л Қазақстан жеріне үстемдік . етті Еуразияның Алтайдан Дунайға дей iнгi аумағындағы . үлкен тайпалық одақ саналды Дәл осы кезден бастап жоғарыда аталған аралықтағы барлық түркі тайпалары « » қыпшақ атала . бастады ХI ғасырдағы Оғыз мемлекетi ; мен соғыстар , салжұқ Хорезм шахымен және Қарахан әулет i мен ; күрес сыртқы қау i п сіздікті – қамтамасыз ету Қыпшақ мемлекетi құрылуының басты себептерi . болыптабылады ХII ғасырдыңбасындақыпшақтарАлтайдан Дунайға дей iнгi бүкi « » . л Ұлы Далада үстемдік етті Бұл аумақ , . Дешті Қыпшақ яғни қыпшақтың даласы деп аталды Дешт i Қыпшақдаласыекіірібірлестіккебөл iндi. Тоқсаба әулеттік руы басқарған Батыс қыпшақ . бірлестігі Дунайдан Еділге дейінгі аумақты иеленді Еділден Алтайға дейінгі аумақты қоныстанған қыпшақтар Шығыс . қыпшақ бірлестігін құрды Оны Елбөрілі руынан шыққан . хандарбасқарды
5 слайд
.
Қоғамдық құрылымы
Көне түркі дәстүрін
ұстанған Қыпшақ хан дығы ек
i
қанатқа бөл
iндi:
( )
оң қанатының батыс ордасы Жайық өзен
i
,
бойындағы Сарайшық қаласы сол қанатының
.
орталығы Сығанақ қаласында орналасты Сол
( ) .
шығыс қанатыеңқуаттысыеді
5 слайд
. Қоғамдық құрылымы Көне түркі дәстүрін ұстанған Қыпшақ хан дығы ек i қанатқа бөл iндi: ( ) оң қанатының батыс ордасы Жайық өзен i , бойындағы Сарайшық қаласы сол қанатының . орталығы Сығанақ қаласында орналасты Сол ( ) . шығыс қанатыеңқуаттысыеді
6 слайд
.
Қыпшақ этносының қалыптасуы
i
Қыпшақтар этнос рет нде Орта лық және Шығыс
VIII .
Қазақстан аумағында ғасырда қалыптасты
Қыпшақтардың саяси беделінің артуына орай
« »
басқа тайпалар мен этникалық топтар қыпшақ
. I– III
этнонимін қабылдады Х Х ғасырларда
i « i
Еуразияның бүк л далалық аймағы Дешт
» .
Қыпшақ аталды
Қазақстан аумағында қыпшақ
тайпасының қалыптасуына ықпал еткен
:
жағдайлар
1) i i i i i;
шаруашылықөм рд ңб ркелк түр
2)
қоғамдық қатынастар мен
i i;
мемлекетт кқұрылымныңортақжүйес
3) i ;
т лортақтығы
4) .
тарихиқалыптасқанортақмәдениет
6 слайд
. Қыпшақ этносының қалыптасуы i Қыпшақтар этнос рет нде Орта лық және Шығыс VIII . Қазақстан аумағында ғасырда қалыптасты Қыпшақтардың саяси беделінің артуына орай « » басқа тайпалар мен этникалық топтар қыпшақ . I– III этнонимін қабылдады Х Х ғасырларда i « i Еуразияның бүк л далалық аймағы Дешт » . Қыпшақ аталды Қазақстан аумағында қыпшақ тайпасының қалыптасуына ықпал еткен : жағдайлар 1) i i i i i; шаруашылықөм рд ңб ркелк түр 2) қоғамдық қатынастар мен i i; мемлекетт кқұрылымныңортақжүйес 3) i ; т лортақтығы 4) . тарихиқалыптасқанортақмәдениет
7 слайд
Алайда қыпшақ халқы қалыптасуының
қорытынды кезең
i
н монғол шапқыншылығы үзд
i.
Қыпшақтар қазіргі түркі тілдес халықтар
– , ,
қазақ башқұрт татар және басқалардың ұлт
.
ретінде қалыптасу негізін қалады Қыпшақ
хандарының бил
iгi мұрагерлi
кпен әкеден балаға
берiлi .
п отырды Жекелеген қыпшақ руларының
.
жоғарыханнанбасқаөзбилеушілеріболды
Малға жекеменш
i
к мүлік теңс
iздiгi
нің
негiзi .
н қалады Байлық жылқы санымен өлшенд
i.
:
Плано Карпини
« ( ) ,
Олар қыпшақтар түйе
iрi
,
қара қой мен ешк
i, .
жылқыға өте бай Оларда
,
жүк таситын мал орасан көп б
iздi
ң ойымызша
бүкіл әлемдемұндайбайлықешк
i »,
мдежоқ
–
деп
.
жазады
7 слайд
Алайда қыпшақ халқы қалыптасуының қорытынды кезең i н монғол шапқыншылығы үзд i. Қыпшақтар қазіргі түркі тілдес халықтар – , , қазақ башқұрт татар және басқалардың ұлт . ретінде қалыптасу негізін қалады Қыпшақ хандарының бил iгi мұрагерлi кпен әкеден балаға берiлi . п отырды Жекелеген қыпшақ руларының . жоғарыханнанбасқаөзбилеушілеріболды Малға жекеменш i к мүлік теңс iздiгi нің негiзi . н қалады Байлық жылқы санымен өлшенд i. : Плано Карпини « ( ) , Олар қыпшақтар түйе iрi , қара қой мен ешк i, . жылқыға өте бай Оларда , жүк таситын мал орасан көп б iздi ң ойымызша бүкіл әлемдемұндайбайлықешк i », мдежоқ – деп . жазады
8 слайд
Жайылымдарға бил
i
к ету мен көш
i-
қонды
реттеу құқығы қыпшақ хандары мен тайпа
ақсүйектерi
не бер
iлдi.
Орасан көп малы бар тайпа ақ
сүйектеріжайылымдардыңнағызиелер
i .
еді
Қыпшақ қоғамында құқығы жоқ топты
.
құлдар құрады Олардың саны әскери тұтқындар
есебi .
нен толықтырылып отырды Құлдар
шаруашылықтажалшыларесеб
i .
ндепайдаланылды
Қыпшақ хандығы көне түрк
i
мемлекеттерiнi
ң дәстүр
i ,
н жалғастырып одан әрі
.
жетілдіргенертефеодалдықмемлекетболды
8 слайд
Жайылымдарға бил i к ету мен көш i- қонды реттеу құқығы қыпшақ хандары мен тайпа ақсүйектерi не бер iлдi. Орасан көп малы бар тайпа ақ сүйектеріжайылымдардыңнағызиелер i . еді Қыпшақ қоғамында құқығы жоқ топты . құлдар құрады Олардың саны әскери тұтқындар есебi . нен толықтырылып отырды Құлдар шаруашылықтажалшыларесеб i . ндепайдаланылды Қыпшақ хандығы көне түрк i мемлекеттерiнi ң дәстүр i , н жалғастырып одан әрі . жетілдіргенертефеодалдықмемлекетболды
9 слайд
9 слайд
10 слайд
10 слайд
11 слайд
11 слайд
12 слайд
12 слайд
13 слайд
Сабақ аяқталды
Сау
болыңыздар!
13 слайд
Сабақ аяқталды Сау болыңыздар!