"Қызықты география" ойыны

1 слайд
Қызықты география

2 слайд
Сіздің ойыңызша, М.Ф. Магеллан өзінің кітабында келесі үзіндіде нені сипаттайды? «Мұхитта өзен бар: ол қатты құрғақшылық кезінде кеуіп кетпейді және ең үлкен су тасқыны кезінде тасып кетпейді. Оның жағалаулары мен арнасы салқын су қабаттары болып табылады, олардың арасында көгілдір жылы сулар тез ағып кетеді. Мұндай керемет ағын жер шарының басқа ешбір жерінде жоқ. Ол Амазонкадан тезірек, Миссисипиден жылдам, ал бұл өзендердің екеуінің де массасы көлемнің мыңнан бірін құрай алмайды .»

3 слайд
Гольфстрим Жылы ағыс Гольфстрим - Атлант мұхитындағы Багам аралдарынан басталып, өз жолын Еуропаға жақын жерде аяқталып, Солтүстік Атлантикалық ағысқа өтетін ағыс. Гольфстрим - таңғажайып құбылыс. Біріншіден, ол жылы, екіншіден, Гольфстрим суларымен Еуропаның шығысын жылытады. Ол Шығыс Еуропада жылы климатты қалыптастырады: соның арқасында ол жерде тундраның орнында жапырақты ормандар, тіпті пальмалар да өседі.

4 слайд
Бұл өзенді ағынды теңіз деп атауға болады. Ол бір мұхиттан алыс емес жерден басталып, бүкіл материк арқылы 600 км астам ағып өтіп, екінші мұхитқа құяды. Төменгі ағысында өзеннің ені 20 км- ге дейін, ал оның атырауының ені 80 км-ге жетеді. Қазірдің өзінде орта ағысында өзеннің тереңдігі шамамен 70 м құрайды. Бұл өзенде теңіздегідей дельфиндер кездеседі. Дауыл кезінде өзенде толқындар бірнеше метр биіктікке көтеріледі.

5 слайд
Амазонка Амазонка өзені - әлемдегі ең суы мол өзен, мұхитқа тұщы судың бестен бірін апарады. Су ағынының үлкен болғаны соншалық, Атлант мұхитына құя отырып, Амазонка мұхиттың тұз құрамы мен түсін 320 шақырымға өзгертеді. Бұл барлық параметрлер жағынан әлемдегі ең үлкен өзендердің бірі. Өзен Оңтүстік Американың солтүстігінде Перудегі Анд тауларынан басталып, Бразилия территориясын басып өтіп, Атлант мұхитына құяды.

6 слайд
Дүниежүзілік мұхиттың бір бөлігі болып табылатын теңізге бірде-бір өзен құя бермейді. Мұхиттардың ешбірінде осы теңіздегідей жылы және тұзды сулар жоқ. Бұл қандай теңіз?

7 слайд
Қызыл теңіз Қызыл теңіз - Еуразия мен Африканы бөліп тұратын тар және ұзын жарық (350 км-ден 2350 км-ге дейін). Баб эль-Мандеб бұғазы арқылы Қызыл теңіз Араб теңізінің Аден шығанағымен байланысады, яғни Үнді мұхитымен. Жасанды Суэц каналы арқылы Қызыл теңіз Жерорта теңізімен байланысады. Суэц каналы екі мұхитты - Атлантика мен Үндістанды өзара байланыстырды. Ыстық және құрғақ климатқа байланысты Қызыл теңіз суларының булану жылдамдығы өте жоғары. Сол себепті оның суларындағы тұздың концентрациясы әлемдегі кез- келген теңізден асып түседі, тұздылығы жағынан тек Өлі теңізге ғана бірінші орын береді..

8 слайд
Екі теңіз бен екі мұхитты жалғап, екі түбекті, екі материкті, дүниенің екі бөлігі мен екі мемлекетті бөліп тұратын бұғаз?

9 слайд
Беринг Беринг бұғазы Солтүстік Мұзды мұхиты мен Тынық мұхиттарын, Чукот пен Беринг теңіздерін байланыстырады. Екі континентті - Еуразия және Солтүстік Американы; әлемнің екі бөлігін - Азия мен Американы; екі түбекті - Чукотка және Сьюард; екі мемлекет - Ресей және АҚШ-ты бөледі.

10 слайд
Жер шарында бір керемет континент бар. Кеме арқылы батыстан шығысқа қарай жүзгенде саяхатшы үш мұхитты кесіп өтеді. Бұл континенттің солтүстігі мен оңтүстігі лезде орын ауыстыра алады. Бұл құрлықты ашу мәртебесі ресейлік теңізшілерге тиесілі. Бұл қандай материк?

11 слайд
Антарктида Бұл материк - Антарктида. Оның орналасуы Тынық, Атлант, Үнді мұхиттарын жағалай - батыстан шығысқа немесе керісінше сол бағытты сақтай отырып өтуге мүмкіндік береді. Оңтүстік полюс арқылы өтетін саяхатшы үшін солтүстік пен оңтүстік шынымен де орын ауыстырады: полюстен бұрын саяхатшының алдында солтүстік, артта оңтүстікте болады. Ал полюстен кейін керісінше болады.

12 слайд
Бірнеше ғасыр бұрын португалиялық батыл теңіз саяхатшының басшылығымен бес кеме әлемді теңіз арқылы айналу саяхатына шықты. Жүзу өте қиын болды. саяхатшыларды қатты дауылдар, тропикалық ыстық, белгісіздік, аштық күтті. Осы саяхаттан тек бір кеме ғана Испанияға оралды. 265 адамнан тұратын экипаждан 18 теңізші өз Отанына оралды. Әлемдегі әлем бойынша алғашқы саяхатты кім басқарды?

13 слайд
Фернанд Магеллан Ф.Магеллан - экспедициясы бірінші болып дүниежүзін теңіз арқылы жүзу саяхаттына атттанды. Ол алғашқы болып Оңтүстік Американың Атлант мұхиты шайып жатқан жағалауының бір бөлігін, Атлант мұхитынан Тынық мұхитына өтетін жолды ашты. Магеллан біртұтас Дүниежүзілік мұхиттың бар екендігін және Жердің сфералық екендігінің нақты дәлелдеді.

14 слайд
Саяхатшы күнделігінде қай жерде осындай жазба жазылуы мүмкін: «Ия, бұл шынымен де парадокстар елі! Өзендер мен көлдер жоқ, бірақ таң қаларлықтай, кейде саяхатшылар үшін суға батып кету қаупі өте жоғары. Климаты ыстық және құрғақ, бұл жерлердің байырғы тұрғындары ревматизммен жиі ауырады. Бір түні мен шөлдеп, шатырдан шығып, жердегі құмырадан су алып едім. Мені таңғалдырғаны құмыраның бетінде жұқа мұз болды; Термометрге қарап, мен абдырап қатып қалдым - ол 5 °С көрсетті »?

15 слайд
Сахара шөлі Осындай жазбаны Сахара шөлінде де жасауға болар еді. Кептірілген өзендердің арналары - вэдилер, олардың бойымен керуен жолдары жиі өтеді, қатты жаңбыр кезінде арналары қатты ағынды суға толып кетеді. Құрғақ ауа қатты булануды тудырады, бұл суды салқындатуға көмектеседі; оң ауа температурасында да мұнда судың бетінде жұқа мұз қабатының пайда болуына әкеледі.

16 слайд
Бұл ағаш өзінің ерекше пропорцияларымен танымал. Бұл әлемдегі ең қалың ағаштардың бірі - орташа диаметрі 9-10 м, оның биіктігі небары 18-25 м құрайды. Ағаштың діңі - қалың және көлденең бұтақтарға бөлініп, үлкен тәж жасайды, диаметрі 38 м дейін. Құрғақ маусымда, қыста, ағаш жапырағын тастаған кезде, тамырымен өсіп тұрған ағаштың қызық көрінісін алады. Қандай ағаш туралы айтылып жатыр?

17 слайд
Баобаб Африка халықтарында осындай аңыз бар. Жаратушы осы ағашты жаратып, оны өзен жағасындағы ылғал топыраққа отырғызды. Баобаб ылғалдылыққа шағымдана бастады. Содан кейін Жаратушы оны таудың етегіне ауыстырды, бірақ бұл жерде де оған ыңғайсыз болды. Ашуланған Жаратушы оны жерден жұлып алып, лақтырды, ол саваннаның құрғақ жеріне түсіп, содан бері ол төңкеріліп өседі. Баобабтар 5000 жылға дейін өмір сүреді..

18 слайд
19 ғасырдың ортасында бұл тау шыңы «XV шың» деп аталды. Бұл мәңгі қар жауып тұратын тасты массивті ағылшын Фогг өзінің әріптесі - Үндістандағы геодезиялық қызметтің жетекшісінің есімімен атады. Непалда оның аты «Аспан Иесі», Аспан Шыңы»; тибет тілінен аударғанда «Жер-Ана құдайы» деген мағынаны білдіреді. Бұл шың қалай аталады?

19 слайд
Джомолунгма Жердегі ең биік тау. Непал мен Қытайдың шекарасында орналасқан. джомолунгма атауы тибет тілінен аударылған «желдің сүйікті анасы», Бон құдайы Шераб Чжамманың атымен аталған. Непалдың Сагармаха есімі «құдайлардың анасы» дегенді білдіреді. Ағылшын атауы сэр Джордж Эвересттің (19 ғасырдың ортасында Британдық Үндістанның басшысы) құрметіне қойылған..