Рәміздер сабақ жоспары

1 слайд
РЕФЕРАТ Тақырыбы : Ойлау Орындаған : Батырбекқызы Гүлнат

1 слайд

2 слайд
Мазмұны  Кіріспе  Негізгі бөлім 1. Ойлау – объективтік шындық 2. Ойлау тәсілдері 3. Ойлаудың күрделі формалары  Ойлау аса күрделі процесс  Қ орытынды  Пайдаланылған ә дебиеттер

2 слайд

3 слайд
Ойлау дегеніміз – сыртқы дүние заттары мен құбылыстарының байланыс - қатынастарының миымызда жалпылай және жанама түрде сөз ар- қылы бейнелеуі. Ойлау қабылдау, елестермен тығыз байланысты. Түйсік пен қабылдау танымның бірінші баспалдағы болғандықтан, олардан тыс ешбір ойлау болмай-ды. Ойлау сезім мүшелері арқылы алынған мәлімет- терді өңдейді.Ойлау сезімдік мағлұматтарды не- гізінде ғана мүмкін болатын нәрсе.Елестерде жал-пылағыш элементтер мол болғанмен, оның таным мүмкіндігі ойлаудан әлде-қайда төмен. Ойлаудың қамтитын шеңбері өте кең.

3 слайд

4 слайд
Ойлау адамның сыртқы дүниемен қарым- қатынас процесінде туындап отырады. Адам ойлауының маз-мұнын, білетін – объективтік шындық. Адамға ал-дына мақсат қойып оны шешуге ұмтылдыратын – оның қажеттері. Ойлау - өзіндік ішкі қарама - қарсы қайшылықтар-ға толы процесс. Бұл оның дамуының және іске асуының қозғаушы күштері болып табылады. Ой-лаудың пайда болуына жаңа белгісіз нәрселерге зер салып, қызығудың да маңызы зор.

4 слайд

5 слайд
Ойлау тәсілдері Ой тәсілдерінің түрлері көп. Ойлау процесі талдау мен жинақтау тәсілдері- нің басталады. Бұлар түйсік пен қабылдаудағы анализ бен синтездің жаңа мазмұнға ие болған тү- рі. Анализ дегеніміз ой арқылы түрлі заттар мен құбылыстардың мәнді жақтарын жеке бөліктерге бөлу. Анализ бен синтез – бірімен-бірі тығыз байла- нысты, бірінсіз-бірі болмайтын құбылыс. Бұл екеуі – бірінен-бірі ешқашан ажырамайтын ой процесі -нің негізгі компоненттерінің бірі.

5 слайд

6 слайд
Анализ бен синтездің негізінде салыстыру деп ата- латын ой операциясы пайда болады. Салыстыруда заттардың ұқсастық, айырмашылық, қасиеттері айқындалады. Бұл операция салыстыратын заттар- дың бір түрлі бегілерін көрсетумен қабат, басқа бел- гілеріндегі айырмашылықтарын да айырып көрсете- ді. Ойлау операциясының күрделі түрі – абстракция мен жалпылау. Абстракцияға қарама - қарсы процесті нақтылау деп аталады. Нақтылау – абстракциялық ұғымды соған сәкес келетін жеке ұғымдармен түсіндіру яғни жеке заттар мен нәрселер туралы ой.

6 слайд

7 слайд
Жалпылау дегеніміз біртекті заттардың, құбы- лыстардың ортақ қасиеттерін оймен біріктіру. Жалпылау үшін заттардың ерекше маңызды белгі-лерін таба білу керек. Жалпылау тәсілі бізге сырт-қы дүние заттарының мәнді белгілерін ажырата алуға жәрдем береді. Жалпылау арқылы шындықтағы заттар мен құ-былыстарды белгілі принцип бойынша орналасты-руды жүйелеу дейді. Жүйелеудің жоғары түрі – классификация. Мәселен, жануарлдар – типке, типтен – класқа, кластан – отрядқа, отрядтан – отбасына, отбасыдан – текке, тектен – түрге т.б. жүйеленеді.

7 слайд

8 слайд
Ой тәсілдері түрлерінің схемасы Ой тәсілдері табиғи жасанды топтастыру жүйелеу абстракциялау жалпылау салыстыру нақтылауталдау жинақтау

8 слайд

9 слайд
Ойлаудың күрделі формаларының бірі – ой қорытындылары. Ой қорытындылары дегеніміз бірнеше пікірлерден жаңа бір пі- кір шығару тәсілі. Ой қорытындыларының үш түрі бар: 1. Дедукциялық; 2. Индукциялық; 3. Аналогиялық.

9 слайд

10 слайд
 Индукция – жекеден жалпыға қарай жасалатын ой қорытындысы, мәселен, оттегі болмаған ауада өсімдік өсе алмайды, сондай-ақ оттегі жоқ ауада жануарлар да, адам да тіршілік ете алмайды.  Аналогия – ұқсастық бойынша ой қорытындыла- рын жасау. Мәселен, И.Ньютон бүкіл әлемдік тар- тылыс заңын топқанда, ой қорытындысының осы түріне сүйенген. Ол жер үстіндегі денелердің қоз-ғалуы, әсіресе құлауы мен аспан денелерінің қозға-луы арасындағы ұқсастықты түсіндіруде анало-гияны келтіреді.  Дедукциялық ой қорытындысында бала өзі білетін нақтылы фактілерді, байланыстарды, қатынас- тарды сол жалпы заңдылықтарға негіздей ұғуға тырысады.

10 слайд

11 слайд
    Ойлау – аса күрделі психикалық процесс . Оны зерттеумен бірнеше ғылым айналысқан. Бұлар- дың ішінде логика мен психологияның  орны ерекше. Психология түрлі жас мөлшердегі адам ойының пайда болуы,дамуы,қалыптасуы жолдарын,яғни жеке адам- ның ойлау ерекшеліктерінің заңдылықтарын қарас- тырса, логика – бүкіл адамзатқа ортақ ой әрекеті- нен заңдары мен формаларын айқын-дайды, адам ойы- ның нақты нәтижесі болып табылатын ұғым, пікір, дәлел,ой формаларының табиғатын зерттейді. Ойлау ерекшеліктерін таным мен ой процесінің сатысы ре- тінде зерттеу, ойлаудың білім мен тікелей байланыс- ты екендігін көрсетеді.     

11 слайд

12 слайд
Ойлауды дамыту – оның мазмұны мен формасы н өзгерту болып табылады. Пси- хологияда ойлаудың үш түрі қарастырыла- ды.      1.Практикалық іс-әрекеттілік.      2. Көрнекі-бейнелік      3.Сөздік – логикалық.

12 слайд

13 слайд
1. Ойлаудың барлық түрлері мен формаларын дамы- ту практикалық іс-әрекеттік, көрнекі - бейнелік, сөздік-логикалық. 2. Ойлау амалдарын қалыптастыру және жетілдіру /анализ, синтез, салыстыру, жалпылау, классифи- кациялау/ т.б. 3. Заттың  мәнді белгілерін ажырата білуін дамыту. 4. Қоршаған орта құбылыстары мен заттары, қа- тынастары мен маңызды байланыстарын табу. 5. Өз пікірінің дұрыстығын дәлелдеу. 6. Өз ойын анық, жүйелі, қарама-қайшылықсыз және негізді түрде баяндау.

13 слайд

14 слайд
7. Ойлау тәсілдері мен амалдарын бір саладан екін- шіге көшіре білу. 8. Құбылыстың дамуын көре білу, негізделген қо- рытынды жасау. 9. Формальды логикаға негізделген ойлаудан, диа- лектикалық логикаға негізделген ойлауға көшу процесін стимулдау. 10. Оқушылардың оқу және оқудан тыс іс-әрекет- терінде формальды және диалектикалық логика заңдары мен талаптарын қолдану дағдылары мен біліктіліктерін жетілдіру .

14 слайд