Резерфорд тәжірибесі
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
1 слайд
1 слайд
2 слайд
ЖоспарыЖоспары
1. Резерфорд тәжірибесі1. Резерфорд тәжірибесі
22
. Атомның планетарлық моделі. Атомның планетарлық моделі
33
. Ядроның өлшемі, заряды. Ядроның өлшемі, заряды
44
. Изотоптар. Изотоптар
2 слайд
ЖоспарыЖоспары 1. Резерфорд тәжірибесі1. Резерфорд тәжірибесі 22 . Атомның планетарлық моделі. Атомның планетарлық моделі 33 . Ядроның өлшемі, заряды. Ядроның өлшемі, заряды 44 . Изотоптар. Изотоптар
3 слайд
3 слайд
4 слайд
•
Атомның күрделі бөлшек екендігін анықтаған соң ғалымдар оның әртүрлі
теориялық моделдерін ұсынды. Атомның алғашқы модельдерінің бірін 1903 ж
Дж. Томсон ұсынды. Бұл үлгіде атом радиусы 10 - 10м оң зарядталған шар
ретінде қарастырылады. Шардың ішінде тепе - теңдік жағдайының маңында
электрондар тербеліп тұрады. Электрондардың теріс зарядтарының
қосындысы шарға біркелкі таралған оң зарядты теңестіреді, сондықтан тұтас
алғанда атом электр бейтарап бөлшек болады. Кейінгі зерттеулер бұл
модельдің дұрыс емес екенін көрсетті, сондықтан Томсон моделі қазір тек
тарихи тұрғыдан қарастырылады.
Атомның ішінде электр зарядтарының орналасу тәртібін анықтау үшін 1911
жылы Резерфорд өзінің шәкірттері Г. Гейгер және Марсденмен бірге тәжірибе
жасады. Резерфорд жасаған тәжірибені қарастырып көрейік. Қорғасыннан
жасалған контейнердің түбіне Альфа бөлшектер шығаратын радиоактивті
Радий элементін орналасқан. Альфа бөлшектері өзекше (қалған альфа
бөлшектерін қорғасын жұтып алады) тарала отырып фольганы соққылайды.
4 слайд
• Атомның күрделі бөлшек екендігін анықтаған соң ғалымдар оның әртүрлі теориялық моделдерін ұсынды. Атомның алғашқы модельдерінің бірін 1903 ж Дж. Томсон ұсынды. Бұл үлгіде атом радиусы 10 - 10м оң зарядталған шар ретінде қарастырылады. Шардың ішінде тепе - теңдік жағдайының маңында электрондар тербеліп тұрады. Электрондардың теріс зарядтарының қосындысы шарға біркелкі таралған оң зарядты теңестіреді, сондықтан тұтас алғанда атом электр бейтарап бөлшек болады. Кейінгі зерттеулер бұл модельдің дұрыс емес екенін көрсетті, сондықтан Томсон моделі қазір тек тарихи тұрғыдан қарастырылады. Атомның ішінде электр зарядтарының орналасу тәртібін анықтау үшін 1911 жылы Резерфорд өзінің шәкірттері Г. Гейгер және Марсденмен бірге тәжірибе жасады. Резерфорд жасаған тәжірибені қарастырып көрейік. Қорғасыннан жасалған контейнердің түбіне Альфа бөлшектер шығаратын радиоактивті Радий элементін орналасқан. Альфа бөлшектері өзекше (қалған альфа бөлшектерін қорғасын жұтып алады) тарала отырып фольганы соққылайды.
5 слайд
5 слайд
6 слайд
6 слайд
7 слайд
7 слайд
8 слайд
8 слайд
9 слайд
+
++
++
++ Алтын
атомының
ядросы
-
--
-α - бөлшегі
9 слайд
+ ++ ++ ++ Алтын атомының ядросы - -- -α - бөлшегі
10 слайд
Орбиталдық электрондарЭлектрондық қабықша
10 слайд
Орбиталдық электрондарЭлектрондық қабықша
11 слайд
q я = + Z • e
Z-элементтің Менделеев кестесіндегі
реттік саны, протон саны; Ядроның өлшемі, заряды
Ядро ның диаметрі 10 -12
- 10 -13
см,
атомның диаметрі 10 - 8
см
q э = - Z • e
- әрбір электронның немесе протонның заряды бір элемен-
тар зарядқа ( е =-1,6 • 10 -
11
99
Кл) тең;
- кез келген элемент атомының ядросындағы протондар са-
ны сол элементтің Менделеев кестесіндегі Z реттік санына
тең.
Z =1 Z=92 U
235
92
H
1
1
11 слайд
q я = + Z • e Z-элементтің Менделеев кестесіндегі реттік саны, протон саны; Ядроның өлшемі, заряды Ядро ның диаметрі 10 -12 - 10 -13 см, атомның диаметрі 10 - 8 см q э = - Z • e - әрбір электронның немесе протонның заряды бір элемен- тар зарядқа ( е =-1,6 • 10 - 11 99 Кл) тең; - кез келген элемент атомының ядросындағы протондар са- ны сол элементтің Менделеев кестесіндегі Z реттік санына тең. Z =1 Z=92 U 235 92 H 1 1
12 слайд
Протон Нейтрон
Нуклид 1932 жылы Резерфордтың шәкірті
ағылшын ғалымы Джеймес Чедвик
ядроның құрамына кіретін жаңа бөлшек –
нейтронды ашты.
12 слайд
Протон Нейтрон Нуклид 1932 жылы Резерфордтың шәкірті ағылшын ғалымы Джеймес Чедвик ядроның құрамына кіретін жаңа бөлшек – нейтронды ашты.
13 слайд
Химиялы қ элемент
z Х А
A = N + ZA = N + Z
Сутегі ядросы
z Н А
Уран ядросы
z U A Нақты бір элеменнтің ядроларындағы протондар саны
( Z ) өзгермейді, нейтрондар саны әртүрлі болып кездеседі.
Осыған сәйкес химиялық элементтің ядролардағы нук-
лондар саны ( А ) өзгеріп отырады. Массалық
сан Заряд
саныНейтрон саны
13 слайд
Химиялы қ элемент z Х А A = N + ZA = N + Z Сутегі ядросы z Н А Уран ядросы z U A Нақты бір элеменнтің ядроларындағы протондар саны ( Z ) өзгермейді, нейтрондар саны әртүрлі болып кездеседі. Осыған сәйкес химиялық элементтің ядролардағы нук- лондар саны ( А ) өзгеріп отырады. Массалық сан Заряд саныНейтрон саны
14 слайд
Уран ядросының
92 U 238
заряды (q
Я = + 92 · е) Химиялы қ элемент
z Х А
Z - рет саны, протон саны
А - нуклон саны
заряд саны Z =92 Ядроның заряды (q
Я = +Z · е) анықталады.
Z санын заряд саны деп атайды .
N = A – Z З
арядаряд
саны саны
Массалық санМассалық сан
Нейтрон
саны
N = A – Z З
арядаряд
саны саны
Массалық санМассалық сан
Нейтрон
саны N = A – Z N = A – Z
14 слайд
Уран ядросының 92 U 238 заряды (q Я = + 92 · е) Химиялы қ элемент z Х А Z - рет саны, протон саны А - нуклон саны заряд саны Z =92 Ядроның заряды (q Я = +Z · е) анықталады. Z санын заряд саны деп атайды . N = A – Z З арядаряд саны саны Массалық санМассалық сан Нейтрон саны N = A – Z З арядаряд саны саны Массалық санМассалық сан Нейтрон саны N = A – Z N = A – Z
15 слайд
Бір – бірінен тек ядросындағы нейтрондар
санына қарай ажыратылатын элемент
түрлерін изотоптар деп атайды.
Сутегінің үш түрлі изотоптары
1 Н 1
,
1 Н 2
,
1 Н 3
Протон А=1 Z=1
Нейтрон
А =1 Z=0
Электрон А =1 Z=1
15 слайд
Бір – бірінен тек ядросындағы нейтрондар санына қарай ажыратылатын элемент түрлерін изотоптар деп атайды. Сутегінің үш түрлі изотоптары 1 Н 1 , 1 Н 2 , 1 Н 3 Протон А=1 Z=1 Нейтрон А =1 Z=0 Электрон А =1 Z=1
16 слайд
16 слайд
17 слайд
Атом ядросында 51 р және 71 n бар. Бұл қандай элемент?
Атом ядросында 101 р және 155 n бар. Бұл қандай элемент?
Магнийдің үш изотобы: ядроларының
құрамына енетін протондар мен нейтрондарының санын табыңдар.
Менделеев кестесін пайдаланып, аргон, күміс, алтын, уран атомда-
ры ядроларындағы протондар саны мен нейтрондар санын анық-
таңдар. Mg ,24
12 Mg ,25
12 Mg26
12
17 слайд
Атом ядросында 51 р және 71 n бар. Бұл қандай элемент? Атом ядросында 101 р және 155 n бар. Бұл қандай элемент? Магнийдің үш изотобы: ядроларының құрамына енетін протондар мен нейтрондарының санын табыңдар. Менделеев кестесін пайдаланып, аргон, күміс, алтын, уран атомда- ры ядроларындағы протондар саны мен нейтрондар санын анық- таңдар. Mg ,24 12 Mg ,25 12 Mg26 12
18 слайд
а
n ре -
Я
18 слайд
а n ре - Я
19 слайд
№ Радиактивті ашқан
ғалымдар Туған жылы Еңбектері
1
2
3
4
19 слайд
№ Радиактивті ашқан ғалымдар Туған жылы Еңбектері 1 2 3 4