Сабақтағы жалпыадамзаттық құндылықтар

1 слайд
МҰҒАЛІМДЕРГЕ АРНАЛҒАН ӘДІСТЕМЕЛІК СЕМИНАРДЫҢ ТАҚЫРЫБЫ: САБАҚТАҒЫ ЖАЛПЫАДАМЗАТТЫҚ ҚҰНДЫЛЫҚТАР А БУБАКИРОВА МАДИНА ҚАЙЫРБЕКҚЫЗЫКөмекбай Қаракөзов атындағы № 235 орта мектебі

2 слайд
ЖОСПАРЫ  “ Өзін-өзі тану” рухани – адамгершілік білім беру Бағдарламасының аксиологиялық негіздері.  Рухани- адамгершілік білімберудегі мұғалімнің рөлі  Шығармашылық іс-әрекет

3 слайд
ТҰЛҒА ҚҰНДЫЛЫҚТАРЫНЫҢ ИЕРАРХИЯСЫ Аксиология (грекше axios – құндылық және λόγος – ілім) – «құндылық» категориясын зерттейтін философия саласы. Адам үшін аса маңызды заттар, құбылыстар, қасиеттер, жай-күйлерді құндылықтар деп аталынады. Құндылықтар ирархиясы жеке адам санасында мәңгілік тұрақтап қалмайды: өмір ағыны барысында бір құндылықтар бірінші кезекке шықса, енді бірі екінші кезекке жылжиды, яғни құндылықтардың орны маңыздылығына қарай ауысып отырады.

4 слайд
Т.И. ПЕТРАКОВА ҰСЫНҒАН ҚҰНДЫЛЫҚТАР ЖҮЙЕСІН ҮШ ТҮРГЕ БӨЛІП ҚАРАСТЫРҒАН:  Табиғи құндылықтар – бұл адамның табиғи күші мен жан-дүниесінің қабілетілігі құндылықтары: яғни ақыл-ой, сезім, күш-жігер (ақылдың айқындылығы, ойдың ұшқырлығы, сезімнің тазалығы, естің сенімділігі, күш-жігердің қайраттылығы;)  Жүре пайда болатын құндылықтар - бұл адамның интелектуалды және адмгершілк тұрғыдан дамуы барысында меңгерген құндылықтар (әдептілік, сыпайлық, кеңпейілділік, ақкөңілділік, сабырлылық т.с.с)  Абсолюттік жалпыадамзаттық құндылықтар – ол уақытқа бағынбайтын, ешқандай ортамен, қоғаммен шектелмейтін, бүкіл адамзат үшін маңызы зор құндылық. Мәңгілік жалпыадамзаттық құндылықтар табиғи және жүре пайда болған құндылықтарды да қамтиды. Өйткені, жалпыадамзаттық құндылықтар тұрғысынан алғанда олар адамгершілік қасиеттер болып табылады. Жалпыадамзаттық құндылықтар барлық адамгершілік қасиеттердің өзегі болып табылады.

5 слайд

6 слайд
Абсолюттік (жалпыадамзаттық құндылықтар) Жалпыадамзаттық құндылықтар және адам тұлғасының құрлымы Ақиқат, Дұрыс әрекет, Тыныштық, Сүйіспеншілік және Қиянат жасамау адамның ұлтына нәсіліне, тұратын ортасына және дініне, мәдени тиістілігіне байланыссыз және уақытпен шектелмейді. Осы құндылықтарды іс жүзінде қолданып, оларды адал ниетпен және ақ пейілмен таратса, сол адамды нағыз білімді адам деп айтуға болады Ішкі үйлесімділікке қол жеткізу үшін адам ойы, сөзі, ісі адами тұлғаның мынадай аспектісіне сәйкес келетін жалпыадамзаттық құндылықтарға сай болуы тиіс. Қиянат жасамау –рухани деңгей Ақиқат - интелектуалды деңгей (ажырату, интуиция) Сүйіспеншілік - адамгершілік деңгей (ментальді, ақыл-ой ) Тыныштық –эмоциялық деңгей (сезім) Дұрыс әрекет -физикалық деңгей )

7 слайд
Рухани деңгей ______________________________________________________________________ интуиция,ар-ұждан, шабыт Ажырату деңгейі (Ақыл-парасат, білім ) Ментальдық деңгей (Ақыл, әсер алу) Эмоционалдық деңгей Физикалық деңгей Жеке сана Түпкі сана Бес сезім мүшесі

8 слайд
Дұрыс әрекетҚиянат жасамау Сүйіспеншілік Т ы н ы ш т ы қ Ақиқат 05.11.2023 8"БӨБЕК" ҰҒПББСО Адамның үйлесімді дамуы институты

9 слайд

10 слайд
С үйіспеншіліктің түрлері Риясыз сүйіспеншілік- күннің көзімен салыстыруға болатын таза махаббат, ол барлығына өз жылуы мен нұрын таңдамай, қайтарымсыз береді. Өзара сүйіспеншілік - екі адам арасындағы махаббат (біреуді жақсы көру. Тұрақты емес, ол бірде жанады, бірде өшеді. Оны айдың жарығымен салыстыруға болады. Айдың өз жарығы жоқ, ол күннің шағылысқан жарығын ғана түсіреді Өзімшіл сүйіспеншілік - адамның өзіне деген махаббаты, өзім үшін өмір сүремін (бір бөлмеге белгілі уақытқа ғана жарық беретін лампочкаға ұқсатуға болады).

11 слайд
ДҰРЫС ӘРЕКЕТ- ЖҮРЕКТЕН ШЫҒЫП,СОСЫН СӨЗ РЕТІНДЕ БЕЙНЕЛЕНЕТІН ЖӘНЕ ІС-ЖҮЗІНДЕ ҚОЛДАНЫЛАТЫН ҚҰНДЫЛЫҚ. Ақиқаттан туындағанның барлығы-Дұрыс әрекет. Егер біз ар-ұятымызға сүйенбесек,онда Дұрыс әрекет болмайды. Дұрыс әрекет ету іс- тәжірибесі Тәннің үш дұшпаны: - Екіжүзділік - Сараңдық,дүниеқоңыздық - Тірі жанды жәбірлеуге бейімділік Ақылдың үш дұшпаны: - Көрсеқызарлық; - Көре алмаушылық; - Арсыздық.Сөздің үш дұшпаны: - Үрей таратудан рахаттану; - Жалған сөйлеу; - Өсек айту.

12 слайд

13 слайд
Ішкі тыныштық құндылығының мәнін ашу Адам ақиқатты танып, сүйіспеншілікпен дұрыс қадам жасаса, онда оның көңілі мен ішкі жан тыныштығы хош иісті гүлдей бал-бұл жайнайды. Жан тыныштығы – таза жүректе орнайды. НЕНІ БАҚЫЛАУ КЕРЕК... • Сөзіңізді бақылай (тек шындықты айтыңыз, көп сөйлемеңіз, басқаларды сынамаңыз, сүйіспеншілікпен сөйлеңіз) АҚИҚАТҚА жетіңіз; • Іс әрекетіңізбен (ар- ұждан дауысын тыңдаңыз, қиянат жасамаңыз, өз еліңіздің заңына бағыныңыз ) ДҰРЫС ӘРЕКЕТ жасаңыз; • Ойыңызбен (жақсылықты ойлаңыз, реніштен, ашудан, іштарлық және т/б. аулақ болыңыз) ЖАН ТЫНЫШТЫҒЫНА жетіңіз; • Мінезіңізді бақылай (өзіңіздің шынайы табиғатыңызды мейірімділік пен бақыт арқылы ) СҮЙІСПЕНШІЛІК сыйлай біліңіз; • Жүректі бақылай (өзіңіздің шынайы рухани жаратылысыңызды ұмытпай) ҚИЯНАТ ЖАСАМАҢЫЗ. • Біздің түрлі жан күйзелістеріміз соншалықты маңызды ма? • Менің өз жанымды қинап, қайғырғанымнан айналамда бірдеңе өзгере ме? Барлық күйзелістеріміздің себебі біздің бір нәрсеге тізгінделіп қалуымыз бен ұнатпай қалуымыздан. • Қоршаған әлем- ол біздің сезімдеріміз бен ойымыздағылардың • сәулесі, жаңғырығы немесе оған реакциясы. • Адамдар әлемде болып жатқан өзгерістерді қабылдай алмағандықтан қиналып, уайымдайды (болып жатқанға қарсылық көрсетпеу).

14 слайд
• Жан тыныштығына жету жолдары Өмірде алдыңа келген жағдайды жеңілдікпен қабылдаңыз. - Қиындықтар сізді басып алғанда асықпай, ар-ұждан дауысын естуге тырысыңыз, әр уақытта жан тыныштығын сақтай отырып, сол жағдайдан шығуға мүмкіндік беретін қарапайым әрекеттер қарастырыңыз. • Мен жан тыныштығын қалаймын Мен- өзімшілдік. қалаймын – тілек. жан тыныштық. • Риясыз сүйіспеншілік, жақсылық жасау; • Барлығын жақсы көру; • Тілек, қалауларға шек қоя білу; • Солай ма? • Мүмкін! Бұл да өтер! • Әрбір жеке адамның ішкі тыныштығы Адам-Адамзат-Ғалам бірлігі үшін өте маңызды,өйткені әрбір адам – ашық энергия-ақпарат-тық жүйе ретінде Ғаламдағы энергия-ақпарат алмасу үдерісіне үнемі қатысып, Ғаламдық энергия қорын молайтуға (прогресс) немесе кемітуге (регресс) өз үлесін үзіліссіз қосып отырады. • Ішкі тынышытыққа әрбір адам баласы әркез ұмтылады... Ол: – басты жалпыадамзаттық құндылықтарының бірі; – адамның қандай да бір игі мақсатқа жетуінің басты шарты

15 слайд
Қиянат жасамау құндылығының мәні. Өзіңе қатысты қиянат жасамау. Қиянат жасамау бұл адами құндылықтардың ажырамас бөлігі. Қиянат жасамау бұл адамға, өзіне және барша ғаламға қиянат келтірмеу, жамандық жасамау. Қиянат жасамау түсінісу ретіндегі сүйіспеншілік. Түсінісу – барлық тіршілікті қиянат жасамауға алып келуінің тұтастығы. Қиянат жасамау – ақиқат, сүйіспеншілік. Қиянат жасамаудың өзіндік ерекшеліктері:барлық болмыстың бірлігін жете түсіну, қиянат жасамау – барлық затқа сүйіспеншілік ретінде көрініс береді, ол барлық адамгершілік қасиеттерді қамтиды, ол табиғатқа қатысты тепе – теңдікті сақтау, табиғат заңдылықтарын құрметтеу. Өзіңе қатысты қиянат жасамау-бұл өз сезім мүшелеріне қиянат жасамау: Өтірік айту, дөрекі сөйлеу – тілге қиянат Жаман сөз есту – құлаққа қиянат Барлығынан жаманжық көру – көзге қиянат Жаман иіс иіскеу – мұрынға қиянат Жаман әрекет жасау- тәнге қиянат Жағымсыз ойлар – бүкіл әлемге қиянат.

16 слайд
Қазіргі әлемдегі қиянат жасаудың себептері. Қиянат жасамау тәжірибесі. Өзіңе қатысты қиянат жасамау – бұл өзіңнің сезім мүшелеріңе жамандық жасамау. Ол үшін әрбір адам жақсылықты ойлап, жақсылықты естіп,жақсылықты айтып , жақсылықты істеп бақыт жолына түсу керек. Қазіргі әлемдегі қиянат жасаудың себептері 1 сүйіспеншіліктің жетіспеуінен ондай адам қатігез болып келеді. 2 рухани – адамгершілік білімнің жетіспеуі 4 әлемді өзгерту ниетінен туындаған қиянат әлемді өзгерту мүмкін емес адам өзін өзгерту керек Қиянат жасамау тәжірибесі. Өзін – өзі тануды оқытудағы қиянат жасамау. Қиянат жасамаудың іс- тәжірибесінен. Адам оз бойында төмендегідей адами қасиеттерді қалыптастыру керек . 1-ешкімге зиян келтірмеуге тырысу 2- барлық нәрсенің өмір сүру сезім мен құқығын иеленетінін түсіну . 3- бірлік сезімі мен баршаға бауырмалдылықты дамыту . 4-қоршаған ортаға бауырмалдылықты жасау. 5-барлық энергия түрін бекер шашпау. Тілектеріне шек қою. Нағыз бардың өзара байланысын түсіну. Кешіре білуге үйрену. Әдепсіз сөйлеуден өзін өзі тоқтату Жаман ортадан аулақ болу.

17 слайд
Жолдауды жеткізу - Сөйлеу - 10 % - Мета-жолдау (жасырын жолдау) - 90 % (мұғалімнің ниеті,мимикасы, жесті,қимыл-қозғалысы, эффект) ӨСИЕТ ТЫҢДАЙ БЕРГЕНШЕ, НАЗАР САЛҒАНЫМ АРТЫҚ. МАҒАН ЖОЛ КӨРСЕТКЕНШЕ, МЕНІ ІС ЖҮЗІНДЕ ЖЕТЕЛЕГЕНІ АРТЫҚ. СӨЗ КЕЙДЕ ШАТАСТЫРАДЫ, АЛ МЫСАЛ ЕШҚАШАН. ЕГЕР МАҒАН БӘРІН КӨРСЕТСЕ, МЕН ОДАН САБАҚ АЛАМЫН. МАҒАН ТОЛАССЫЗ СӨЗ АҒЫМЫНАН ГӨРІ, ҚОЛ ҚИМЫЛЫ ТҮСІНІКТІ. ОЙҒА ДА, СӨЗГЕ ДЕ СЕНУГЕ БОЛАР, БІРАҚ МЕН СЕНІҢ НЕ ІСТЕГЕНІҢДІ КӨРГІМ КЕЛЕДІ. Баланың ойыМұғалімге арналған екі ереже

18 слайд
Мұғалімнің үш түрі - Шағымданушы (арызқой,өзі дұрыс жасап жүр ме деп ойламайды) - Түсіндіруші (ешкімнен ештеңе сұрамайды,ол сабақ түсіндіріп сұрақ қойып өзі жауап береді) - Шабыттандырушы (шығармашылыққа жетелейді,рухын көтереді)Оқушымен ынтымақтастық Педагогтың үш стилі Авторитарлық Либералдық Гуманистік (өктем) (ізгілікті) Мұғалім өзі айтады, Әр нәрсені айтып, Бұл педагогтар өзі түсіндіреді.Мұғалім бәрін дұрыс деу, шәкірттерін адамгершілік Оқушыларға қатал болады. Педагогтар үшін пен ізгілікке тәрбиелейді Өктемдік көрсету арқылы ешқандай мақсат- білімді талап етеді.Бұл жерде мүдде болмайды, Педагог жоғары ал оқушы яғни тек қана дәрісін төменгі сатыда болады. өткізсе болғаны.

19 слайд
Өзін-өзі тану пәні мұғалімінің басты қасиеттері- Мұғалімге басты екі қасиет қажет: қарапайымдылық – бұл өз кемшіліктерін ұғыну және кемелденуге деген тілек (ертеде мұғалім балалардың алдына бармас бұрын ойларын тазалап алған) Кемел адам (араб. “камил” – толық адам) – ақыл-ойы толысқан кісі. Мұғалімнің еңбегінің мәні неде? Баланың жүрегіне жол таба білуде. «Өзін-өзі тану» пән мұғалімі – ойы, сөзі мен ісі бірлікте болатын КЕМЕЛДЕНГЕН адам КЕМЕЛ адамның сөзі,ойы және ісі бір жерден шығатын адам(Ой) Жүрек (Сөз) Бас (Іс - әрекет) ҚолКЕМЕЛ АДАМ Егер мұғалім өз ісіне балаларға деген сүйіспеншілігін біріктірген болса ол КЕМЕЛ мұғалім Л.Н.Толстой

20 слайд
Мұғалімнің жоғарғы рухы “ Мұғалімге елдің болашағын қалыптастыруда ең басты рөл берілген.Барлық мамандықтардың ішіндегі Мұғалім мамандығы- ең ардақты, ең қиын және ең маңызды” Ш.А.Амонашвили Мұғалімге екі қасиет қажет: Қарапайымдылық – (бұл өз кемшілктерін түйсіну) Жетілу тілегі (шабыттану) Ережені орында: Басқаларға үйреткеніңді алдымен өзің орында. Бірінші ережеге қара. Бала мұғалімге айтады: Егер айтып берсең - ұмытамын; Егер көрсетсең – мүмкін есіме сақтаймын; Егер еліктіре жатсаң, расымен ұмытпаймын Мысалы. Януш Корчак нағыз мұғалімнің үлгісі. Ол жүрегін тек балаларға арнаған. Бала тәрбиесіне көп әдіс –тәсіл қалдырған. Үлкендер балаларға ашуланбау керек, бұл баланы түземейді керісінше бұзады.Ата-аналарға бала тәрбиесінде де көп кеңес берген.Оның ойы, сөзі, ісі бір жерден шыққан.

21 слайд
ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ЖҰМЫС Жалпыадамзаттық құндылықтарды өз өмірлеріңізбен байланыстырып, мысал келтіріп айтыңыздар Ақиқат Сүйіспеншілік Дұрыс әрекет Ішкі тынышытық Қиянат жасамау

22 слайд
Үй тапсырмасы : “Звездочки на земле” үнді киносын көру. Рефлексия. Ән айту. “ Ұстазым” әні: Ә. Еспаев, сөзі: А. Шамкенов

23 слайд
Ұстаз - жаратылысынан өзіне айтылғанның бәрін жете түсінген, көрген, естіген және аңғарған нәрселердің бәрін жадында жақсы сақтайтын, ешнәрсені ұмытпайтын… алғыр да аңғарымпаз ақыл иесі…, мейлінше шешен, өнер - білімге құштар, аса қанағатшыл жаны асқақ және ар - намысын ардақтайтын, жақындарына да, жат адамдарына да әділ…, жұрттың бәріне… жақсылық пен ізгілік көрсетіп…қорқыныш пен жасқану дегенді білмейтін батыл, ержүрек болуы керек. Әл - Фараби