Сарқылатын ресурстар 8-сынып

1 слайд
Рахмет айтамын ...Психологиял ық ахуал Алтын күн, ........ рахмет! Табиғат –АНА, ....... рахмет! Жер-АНА,......... рахмет! Мөлдір су,......... рахмет! Әдемі гүлдер,....... рахмет! Көк аспан,......... рахмет! Жасыл желек, ...... рахмет! Сұлу ай, .......... рахмет!

2 слайд

3 слайд
ТАҚЫРЫПТЫ БОЛЖАУ Миға шабуыл

4 слайд
Ақпанның он тоғызы Сарқылатын ресурстар Сабақ мақсаты: О. 8.2.2.1 - публицистикалық және ғылыми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; ӘТН. 8.4.4.3 - сөйлем ішінде бірыңғай мүшелер және айқындауыш мүшелерді қолдана білу;

5 слайд
БАҒАЛУ КРИТЕРИЙІ  публицистикалық және ғылыми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы таниды;  тақырыбы ұқсас ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің тақырыбын, түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау), құрылымын салыстыра талдайды;  - сөйлем ішінде бірыңғай мүшелер және айқындауыш мүшелерді қолдана біледі;

6 слайд
ОҚЫЛЫМАЛДЫ ТАПСЫРМА  https://www.youtube.com/watch?v=9m0H1bknk9M&t=2 00s  Бейне жазбадан алған білім көздерін бақылаймыз.  https://quizlet.com/570054237/Қазақ-тілі-flash-cards/? new

7 слайд
HTTPS://RU.PADLET.COM/BAKTYBAEVAD8/ RWA65OEIDT5VV6L ТАҚТАДА СҰРАҚТАРҒА ЖАУАП ЖАЗЫҢДАР. 1- топ 2-топ Неліктен таза ауа, тұщы су, құнарлы топырақ, өсімдік, жануарлар әлемі қалпына келетін ресурстарға жатады? Неліктен (минералдық) ресурстар (қазып алынатын отын, металдық минерал шикізаттар (темір,мыс, т.б.), бейметалдық минерал шикізаттар (саз,құм, фосфаттар, т.б.) қалпына келмейтін ресурстарға жатады? Дескриптор: -сұраққа жауап береді; -Сұраққа дәлелмен жауап береді:

8 слайд
Стиль Ғылыми стиль Публицистикалық стиль Анықтама Ғылыми стиль  – зерттеу нысаны болған зат пен құбылыс теориялық негіздермен дәлелденіп, ғылыми тұжырым жасалынатын стиль түрі. қоғам өмірі үшін маңызды мәселелер талқыланатын, өзек етілетін функционалды стильдердің бірі. Стильдік ерекшелігі қоршаған шындықты мүмкіндігінше д ə л ж ə не толық түрде  түсіндіру; құбылыстардың арасындағы байланыстың себептерін, салдарын  ұғындыру; тарихи дамудың  заңдылықтарын ашу; тұжырымның өзектілігін, жаңашылдығын  дәлелдеу. ақпараттық (түрлі деректі жеткізу); түсініктеме-баға берушілік (деректі түсіндіру, талдау, баға беру); танымдық-ағартушылық (мәдени-тарихи, ғылыми білім қорын толықтыру); ықпал ету қызметі (көпшілік көзқарасы, санасына әсер ету). Тілдік ерекшелігі   ғылыми терминдер, мәтіннің бірізділігін көрсететін кіріспе сөздер мен сөйлемдер: біріншіден, екіншіден, арнайы тілдік оралымдар:... дәлелдеуге мүмкіндік береді, дәйексөздер осы шақ және ауыспалы келер шақ тұлғалы етістіктер тән. эмоционалды-экспрессивті сөз орамдары, мақалдар, афоризмдер, тұрақты тіркестер, аудиториямен байланыс орнататын қаратпа сөздер, риторикалық сұрақтар, бұйрық рай тұлғалы сөздер, сөздердің инверсиялануы

9 слайд
МӘТІНМЕН ЖҰМЫС HTTPS://ONLINEMEKTEP.ORG/SCHEDULE/19.02.2021/LESSON/645594C7-4F9F-4A39-B360-909BAB6F3F 44  1-мәтін  Табиғат – қандай да бір кеңістіктік немесе уақыттық щеңбермен шектелмеген және бүкіл әлемді оның сан алуан түрлерімен бірге қамтитын ең жалпы ғылымдық және философиялық ұғым.  Табиғи қорлар – бұрын,осы кезде және болашақта тікелей, тікелей емес тұтыну үшін заттық, игіліктер жасау, еңбек қорларын қайта өндіру үшіг пайдаланылатын табиғи нысандар мен құбылыстыр.  Қазіргі кезде табиғи қорларға пайдалы қазбаларды, топырақты, өсімдіктер мен жануарлар әлемін, атмосфералық ауаны, суды, климатты, күн мен космос радиациясы жатқызылады.  Табиғи қорлар мен табиғи жағдайлардың қоғам өмірінде қазіргі кезде немесе жақын арада пайдаланылатын жиынтығын табиғи игіліктер деп атайды.  Табиғи қорлар пайдаланылуы бойынша (өндірістік, денсаулық сақтау, ғылыми, эстетикалық және т.б.), ал табиғаттың қандай да бір құрамдас бөліктеріне жатуы бойынша (минералдық, жер, орман, су, энергетикалық т.б.) жіктеледі.  Табиғи қорлар адамның әсер ету сипаты бойынша әдетте екі санатқа: сарқылатын және сарқылмайтын қорларға бөлінеді. Сарқылатын табиғи қорлар жаңғырмайтын, салыстырмалы түрде жаңғыратын және жаңғырмалы болып бөлінеді.Жаңғырмайтын табиғи ресурстарға жер қойнауының байлықтары (қазба байлықтар) жатады. Себебі өндірілген және пайдаланылған соң қалпына келмейді, ал жерде қазір олардың пайда болуына немесе қалпына келуіне қажетті элементтер жоқ. Соңғы жылдары табиғи қорлардың таусылу белгісі бойынша бөлуде өзгерістер пайда болды. Таусылатын және жаңғырмайтын қорларға минералдық қорлар жатқызылады. Таусылатын, бірақ жаңғырмалы қорларға жер,су жатқызылады.

10 слайд
FILA КЕСТЕСІ Мәтіндегі фактілер Мәтін идеясы Проблемалық сұрақ Терминдер1 -мәтін Дескриптор: -Мәтіндегі фактілерді анықтады; -Термин сөздерді анықтады; -Проблемалық сұрақ құрастырды;

11 слайд
2-МӘТІН  Ұлтарақтай жер – ата-бабаның намысы, қаны мен тері сіңген қастерлі дүние, қазбаға толы жер қойнауы. Дана халқымыз «Жер – қазына, су – гауһар» демекші, жер асты байлыққа толы. Төрт тарабы ұлан-ғайыр кеңістікке ұласатын қазақтың дарқан даласы – қазақ халқының маңдайына біткен асыл құндылық, баға жетпес байлық. Асты байлыққа толы киелі даланың үсті тату-тәтті тірліктің ұясы, берекелі елдің тұрағы. Қазба байлығы, кеніші, мұнайы, жер үстінің сан алуан байлығымен көз тұнарлық кереметіне әлемнің ешбір кереметін салыстыра алмайтын өзіндік ерекшелікке толы кең дала. Жұмыр жердің тереңінің қомақты бөлігін қазба байлығымыз толтырады десек келіспейтін кісі кем де кем. Онда да кен байлықтарының ішінде біз үшін мұнайдың орны алабөтен. Өйткені қара маржан бүгінде біздің ғана емес, әлемдік экономиканың да өзегіне қан жүгіртіп тұрған күретамыр.  Мұнай дегенде бірден транспорт пен энергетиканың негізгі қозғаушы күші деген түсінік ойға оралатыны бар. Бірақ, мұнай тек сол салаларға ғана емес, күнделікті өмірімізбен сабақтасып жатқан 6000 немесе одан да көп тауарларды өндіруде пайдаланылады. Бұл дегеніңіз күнделікті тұтынатын тауарлардың басым бөлігі мұнайды өңдеу кезінде шығатын өнімдермен тығыз байланысты деген сөз. Мәселен, қазіргі өмірді полиэтилен қапшық, пластик ыдыстарсыз, ал, құрылысты мұнай өнімі – пластик есік-терезесіз, құбырсыз елестету қиын. Медицинада да, косметикада да мұнайдың үлесі бар: вазелин, аспирин, ерін далабын жасауда т.б. Балауыз шам мен түрлітүсті парафин қарындаш, пластилинмен қатар, сағызда да мұнайдың өзіндік үлесі бар. Киім фабрикасында қолданылатын нейлон материалы – мұнайдың жемісі. Тіпті Күн батареясы панелін жасауда да мұнайдан өңделген тауар пайдаланылады. Осылай шексіз жалғастыра беруге болады.  Демек, мұнай күнделікті өмірмен тығыз байланысып кеткен.Мұнай экономиканың барлық саласымен дерлік сабақтасып жатыр. Бұл нені аңғартады?.. Мұнайдың адамзаттық өркениетте әлі де өзіндік маңызын жоя қоймайтын қара маржаны екенін айқын байқатады…   

12 слайд
2- МӘТІН Тапсырма Мәтіннен қандай мәлімет алдың? «Асты байлыққа толы киелі даланың үсті тату-тәтті тірліктің ұясы, берекелі елдің тұрағы» деген оймен келісесің бе? Сен осы ақпаратқа дейін күнделікті тұтынатын тауарлардың басым бөлігі мұнайды өңдеу кезінде шығатын өнімдермен тығыз байланысты екенін білдің бе? Мәтіндегі даналық сөздің қолданысына талдау жасаңыз. Мәтіндегі көркемдегіш сөздерді тауып жазыңыз. Мәтіннің пайымдау мәтіні екенін дәлелде. Мәтін стилі Мәтін түрі https://ru.padlet.com/baktybaevad8/aeu t1x4d17j2b61v

13 слайд
ТАПСЫРМА МӘТІННІҢ ТАҚЫРЫБЫН, МАҚСАТТЫ АУДИТОРИЯСЫН, СТИЛІН, ТІЛДІК ЕРЕКШЕЛІГІН АНЫҚТАҢЫЗ. 1-мәтін 2-мәтін Тақырыбы Мақсатты аудиториясы Стилі Тілдік ерекшелігі Стильдік ерекшелігі Дескриптор: публицистикалық және ғылыми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы таниды; тақырыбы ұқсас ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің тақырыбын, түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау), құрылымын салыстыра талдайды;

14 слайд
СЕРГІТУ СӘТІ https://stan.kz/logikalyk-suraktar-zhauabymen-logika/

15 слайд
ОҚЫЛЫМНАН КЕЙІНГІ ТАПСЫРМА  Ойды жалғастырып, публицистикалық стильде мәтін жазыңдар . Айлар аунап, жылдар жылжыған сайын отандық кәсіпорынға ескіріп,мұнай қоры азайып жатыр.Өйткені мұнай да мәңгілік емес. 1 2 «Топырақ түзілу құбылысы» тақырыбына ғылыми стильде жазылған ақпарат жинақтаңыз . Топырақ түзілу құбылысының жылдамдығы ғарыштан келетін күн сәулесінің қуатына тікелей байланысты.

16 слайд
 Біз күнделікті қолданып жүрген жоғары технологиялық құралдар-хирургиялық жіп,тіске арналған протез,косметикалық заттар,сағыз,гитараның шегі- мұнай шикізатынан жасалған.   Біздер, өскелең ұрпақ,топырақ құнарлылығы сол табиғи құнарлылықты арттыру мақсатында өңдеу, тыңайтқыштар қолдану, дақылдарды егіп өсіріп,топырақты қорғап және оны дұрыс пайдалана білсе, оның құнарлылығы артады.  Жер астынан алынатын қазба байлықтарын айтпағанда, күнделікті ішіп жүрген мөлдір суымыз, тіпті жеп жүрген нанымыз бен тамақтарымыздың өзі — табиғат-ананың бізге берген игілігі.  Дескриптор  Оңашаланған айқындауыштарды табады;  https://jamboard.google.com/d/1_L34g2qIfvXzAhZYyzm7DKqQzKdCDtgeE0KItZVzrdU/viewer

17 слайд
РЕФЛЕКСИЯ Бүгін мен _____________________ б ілдім. Маған___________ _____________қызық болды. Мен _______________тапсырмаларын орындадым. Мен_________________үйрендім. Мен енді _____________жасай аламын. Сабақ менің өміріме_________ берді.

18 слайд
HTTPS://WWW.YOUTUBE.COM/WATCH?V =7NGMZQG-D4Y