"Шешендәк өнер"

1 слайд
«Қостанай облысы Әулиекөл ауданы Әулиекөл ауданы әкімдігінің білім бөлімінің И.Сьянов атындағы орта мектебі» ММ Қазақ тілі мен әдебиет мұғалімі: Мухамбетжанова Жанар Галымгазиевна. Сыныптан тыс: «Шешендік өнер» 4 сабақ

1 слайд

2 слайд
.“Тілін білмеген – түбін білмейді” Бөлтірік пен Қазыбектің танысуы - Ата, шақшаңыз ненің мүйізінен жасалған? – дейді бала таңырқап. - Қоянның мүйізінен еді, шырағым. - Қуарған жердің адамы екенсің - ау! – дейді бала шегін тартып. - Қуарған жердің қоянының мүйізі қу тұтам болады екен - ау! Біздің жердің қоянының мүйізінен шақша емес, шаңырақ шығар еді. Қарт сөзден жеңіледі. Баланың тапқырлығына риза болып, ақ батасын береді.

2 слайд

3 слайд
Сұрақ: 1. Бала мен қарт не туралы әңгімелесті? Б) шақша; 2. Қазыбек би балаға не үшін бата берді? Ә) тапқырлығы үшін; Тапсырма: Көп нүктенің орнына тиісті дауысты дыбыстарды қойып, өлеңді оқыңдар: М е н қ а з а қп ы н м ы ң ө л і п, м ы ң т і р і лг е н

3 слайд

4 слайд
Сөйлеу тәсілдері: 1. Аз сөйлеу; 2. Биязы сөйлеу; 3. Мәнерлеп сөйлеу; 4. Сөз мәнін айқындап сөйлеу; 5. Кейбір сөзге ерекше үн беріп сөйлеу; 6. Әдеппен сөйлеу;

4 слайд

5 слайд
Ұлттық үрдістің түрлері: 1. Ұлттық ерекшеліктерді сақтай отырып, әрбір сөздің өз әуезі бойынша әдепті сөйлеу ; 2. Шын сөйлеу; 3. Ізетті сөйлеу. “Үлкенге құрмет, кішіге ізет” дейді қазақ халқы; 4. Салауаттылық . “Пейілдің кеңдігі – ғажап, зейіннің кемдігі – азап. 5. Біліктілік. 6. Іскерлік. 7. Арлылық.

5 слайд

6 слайд
Ұлт анасы – тіл” Бір жұрттың бас әкімі екінші бір байға жолығысып, сөйлесіп тұрғанда, қасынан бір жарлы мұжық өтіп бара жатып, иіліп, бас ұрып сәлем берді дейді. Оған қарсы әлгі әкім одан да төменірек бас ұрып сәлем алды. Қасындағы бай: - Тақсыр, осыншама жұрттың үстінен қараған әкімсіз, осы бір мұжыққа неге сонша бас ұрасыз? – деп айтты дейді. Сонда әкім: - Ешбір ілім - білім үйренбеген мұжық сонша иіліп, әдептілігін көрсеткенде, мен одан әдепсіз болып қалайын ба? - дейді. Ы. Алтынсарин Тапсырма : Ой бөлісу.

6 слайд

7 слайд
Даналықтың дәні Ас – тұзбен дәмді, су – мұзбен дәмді. Ал адам – салиқалы, сапалы сөзімен дәмді (Ә. Науаи) Тапсырма: Сын есімдерді тап Қайран тіл, қайран сөз – наданға қадірсіз. (Абай) Өлең деген - әр сөздің ұнасымы, Сөз қосарлық орайлы жарасымы. Сөзі тәтті, мағынасы түзу келсе, Оған кімнің ұнасар таласуы (Абай Құнанбаев) Тапсырма: есімдіктерді тап

7 слайд

8 слайд
Сиқырлы сөздер- сыры 1. Екі иығына екі кісі мінгендей; 2. Аяғы аяғына жұқпады; 3. Саусағының ұшын қимылдатпады 4. Ит терісін басына қаптады; 5. Жерден алып, жерге салды; 6. Үріп ауызға салғандай; 7. Қыздың жиған жүгіндей

8 слайд

9 слайд
Тапсырма: Мақалды пайдаланып әңгіме құр “Жақсы сөз – жарым ырыс”

9 слайд

10 слайд
“ Лұқпан хакім мың жыл жасапты”деген сөз ел арасына тарапты. Осы сөздің байыбына жетпеген бір жас жігіт данагөй хакімнің өзінен сұрапты. Сонда Лұқпан хакім былай депті: - Осы сөздің шындығы бар, балам. Ғұмырымда талай адамға жолықтым. Олармен өткізген әрбір жақсы сұхбатты бір жасқа балап отырдым, - депті . Сұрақ: Сөйлеудің қай түріне жатады? Тест 1. Сөйлемді толықтырыңдар. “Бірлік бар жерде- тірлік бар.” 2. Сәлемдескенде айтылатын сөзді табыңдар: ә) Амансыз ба! 3. Қай сөз лайық: Атаның баласы болма, адамның баласы бол.

10 слайд

11 слайд
Тест 1. Сөйлемді толықтырыңдар. “Бірлік бар жерде- тірлік бар.” 2. Сәлемдескенде айтылатын сөзді табыңдар: ә) Амансыз ба! 3. Қай сөз лайық: Атаның баласы болма, адамның баласы бол.

11 слайд

12 слайд
. Бата – бақытқа бастар күш Әумин десең маған, Құдай берсін саған! Оң жағыңа қарасаң, Алтыннан терек орнасын. Сол жағыңа қарасаң, Күмістен терек орнасын! Еш жамандық болмасын! Аман болсын мал - басың! Қызыр болсын жолдасың! Дастарқан байлығын берсін, Деніңнің саулығын берсін! Әумин!

12 слайд