Материалдар / Спирттердің қолданылуы.

Спирттердің қолданылуы.

Материал туралы қысқаша түсінік

Бәріне керек

Сартай Асель Саятовна

Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

09 Мамыр 2021

1367

1 рет жүктелген

Биология Презентация Барлық сыныптар

770 ₸

Бүгін алсаңыз
+39 бонус беріледі
Бұл не?

Бүгін алсаңыз +39 бонус беріледі Бұл не?

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

1 / 23

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!

Материалдың қысқаша түсінігі

1 слайд
Сабақтың тақырыбы: Спирттер. Бір атомды қаныққан спирттер. Спирттердің қасиеттері, қолданылуы

1 слайд

Сабақтың тақырыбы: Спирттер. Бір атомды қаныққан спирттер. Спирттердің қасиеттері, қолданылуы

2 слайд
Спирттер дегеніміз – құрамында көмірсутек радикалымен байланысқан гидроксо (ОН) тобы бар күрделі органикалық заттар R-OH1. Спирттер , олардың жіктелуі

2 слайд

Спирттер дегеніміз – құрамында көмірсутек радикалымен байланысқан гидроксо (ОН) тобы бар күрделі органикалық заттар R-OH1. Спирттер , олардың жіктелуі

3 слайд
Спирттердің жіктелуі :гидроксил тобының санына байланысты  Спирттер Біратомды Көпатомды СН 3 – ОН Метил спирті (метанол) СН 3 – СН 2 – ОН Этил спирті (Этанол) СН 2 – СН2 СН2 – СН - СН2 ОН ОН ОН ОН ОН Этиленгликоль Глицерин СН2 – СН – СН – СН – СН – СН2 ОН ОН ОН ОН ОН ОН Сорбит

3 слайд

Спирттердің жіктелуі :гидроксил тобының санына байланысты  Спирттер Біратомды Көпатомды СН 3 – ОН Метил спирті (метанол) СН 3 – СН 2 – ОН Этил спирті (Этанол) СН 2 – СН2 СН2 – СН - СН2 ОН ОН ОН ОН ОН Этиленгликоль Глицерин СН2 – СН – СН – СН – СН – СН2 ОН ОН ОН ОН ОН ОН Сорбит

4 слайд
Спирттердің жіктелуі:гидроксил тобымен байланысқан көмірсутек радикалының табиғатына байланысты қаныққан қанықпаған ароматты

4 слайд

Спирттердің жіктелуі:гидроксил тобымен байланысқан көмірсутек радикалының табиғатына байланысты қаныққан қанықпаған ароматты

5 слайд
Спирттердің жіктелуі: гидроксил тобымен байланысқан көміртек атомының табиғатына байланысты біріншілі к екіншілі к үшіншілі к

5 слайд

Спирттердің жіктелуі: гидроксил тобымен байланысқан көміртек атомының табиғатына байланысты біріншілі к екіншілі к үшіншілі к

6 слайд
ИЮПАК халықаралық атаулар жүйесі бойынша спирттердің аталуы • функционалдық ОН тобы байланысқан ең ұзын тізбек таңдап алынып, көміртек атомдарын гидроксил тобы жақын орналасқан жағынан бастап нөмірлейді • Көмірсутектердің атына – ол деген жұрнақ қосып атайды. • ОН тобының орнынын – ол жұрнағынан кейін көміртек атомының санымен белгілейді 5 4 3 2 1 Н 3 С-СН 2 -СН 2 -СН 2 -СН 2 -ОН (пентанол-1)

6 слайд

ИЮПАК халықаралық атаулар жүйесі бойынша спирттердің аталуы • функционалдық ОН тобы байланысқан ең ұзын тізбек таңдап алынып, көміртек атомдарын гидроксил тобы жақын орналасқан жағынан бастап нөмірлейді • Көмірсутектердің атына – ол деген жұрнақ қосып атайды. • ОН тобының орнынын – ол жұрнағынан кейін көміртек атомының санымен белгілейді 5 4 3 2 1 Н 3 С-СН 2 -СН 2 -СН 2 -СН 2 -ОН (пентанол-1)

7 слайд
2. Бір атомды спирттердің гомологтік қатары СН 3 -ОН СН 3 ОН метил спирті СН 3 -СН 2 -ОН С 2 Н 5 ОН этил спирті СН 3 -СН 2 -СН 2 -ОН С 3 Н 7 ОН пропил спирті СН 3 -СН 2 -СН 2 -СН 2 -ОН С 4 Н 9 ОН бутил спирті Бір атомды қаныққан спиртердің гомологтік қатарының жалпы формуласы. С n H 2n +1 ОН

7 слайд

2. Бір атомды спирттердің гомологтік қатары СН 3 -ОН СН 3 ОН метил спирті СН 3 -СН 2 -ОН С 2 Н 5 ОН этил спирті СН 3 -СН 2 -СН 2 -ОН С 3 Н 7 ОН пропил спирті СН 3 -СН 2 -СН 2 -СН 2 -ОН С 4 Н 9 ОН бутил спирті Бір атомды қаныққан спиртердің гомологтік қатарының жалпы формуласы. С n H 2n +1 ОН

8 слайд
Спирттердің ең қарапайым өкілдері СН 3 ОН метил спирті (метанол) C 2 H 5 - OH - этил спирті (этанол)

8 слайд

Спирттердің ең қарапайым өкілдері СН 3 ОН метил спирті (метанол) C 2 H 5 - OH - этил спирті (этанол)

9 слайд
3 . Спирттердің изомериясы және номенклатурасы  Спирттердің изомериясы :  Көміртек қаңқасының құрылысына байланысты.  Көмірсутек тізбегіндегі гидроксил тобының орнына байланысты  Класаралық изомерлену (жай эфирлермен)

9 слайд

3 . Спирттердің изомериясы және номенклатурасы  Спирттердің изомериясы :  Көміртек қаңқасының құрылысына байланысты.  Көмірсутек тізбегіндегі гидроксил тобының орнына байланысты  Класаралық изомерлену (жай эфирлермен)

10 слайд
Бутил спиртінің изомерлері С 4 Н 9 ОН бутанол-1 2-метилпропанол-1 СН 3 -СН 2 -СН 2 -СН 2 -ОН СН 3 -С-СН 3 СН 3бутанол-2 2-метилпропанол-2 Көміртек қаңқасының құрылысына байланысты изомерияСН 3 -СН-СН 2 -СН 3 ОН СН 3 -СН-СН 2 -ОН СН 3 ОН Көмірсутек тізбегіндегі гидроксил тобының орнына байланысты изомерия Көмірсутек тізбегіндегі гидроксил тобының орнына байланысты изомерия

10 слайд

Бутил спиртінің изомерлері С 4 Н 9 ОН бутанол-1 2-метилпропанол-1 СН 3 -СН 2 -СН 2 -СН 2 -ОН СН 3 -С-СН 3 СН 3бутанол-2 2-метилпропанол-2 Көміртек қаңқасының құрылысына байланысты изомерияСН 3 -СН-СН 2 -СН 3 ОН СН 3 -СН-СН 2 -ОН СН 3 ОН Көмірсутек тізбегіндегі гидроксил тобының орнына байланысты изомерия Көмірсутек тізбегіндегі гидроксил тобының орнына байланысты изомерия

11 слайд
2-тапсырма. Атауын тап (5 балл) Спирттерді атап берілген кестені толтырыңыз. Формуласы Халықаралық жүйе бойынша атауы Басқаша атауы СН 3 - ОН Метанол Метил спирті СН 3 -СН 2 -- ОН Этанол Этил спирті СН 3 -СН 2 - СН 2 - ОН Пропанол Пропил спирті СН 3 -СН 2 - СН 2 - СН 2 - ОН Бутанол Бутил спирті СН 3 - СН 2 - СН 2 - СН 2 - СН 2 - ОН Пентанол Амил спирті

11 слайд

2-тапсырма. Атауын тап (5 балл) Спирттерді атап берілген кестені толтырыңыз. Формуласы Халықаралық жүйе бойынша атауы Басқаша атауы СН 3 - ОН Метанол Метил спирті СН 3 -СН 2 -- ОН Этанол Этил спирті СН 3 -СН 2 - СН 2 - ОН Пропанол Пропил спирті СН 3 -СН 2 - СН 2 - СН 2 - ОН Бутанол Бутил спирті СН 3 - СН 2 - СН 2 - СН 2 - СН 2 - ОН Пентанол Амил спирті

12 слайд
Спирттердің алыну жолдары Жүзім шырыны ашығанда түзілетін шарап спиртін адамдар өте ертеден пайдаланған.«Спирт» сөзі латынның «шараптың рухы» деген сөзінен шыққан көрінеді. Шарап спирті немесе этил спиртінің формуласы-С 2 Н 5 ОН Жүзімнің, қанттың, крахмалдың ферменттік ашуы нәтижесінде түзілетін бұл затты тұрмыста жай ғана спирт деп атайды. Ал XVlll ғасырдан бастап «спирт» деген сөзбен қатар «алкоголь» (әл- кугул) деген сөз қолданыла басталды. Этил спиртін әртүрлі жолдармен алады. Соның бірі-глюкозадан ашытқы қатысында мына жалпы реакция бойынша алады: С 6 Н 12 О 6 2С 2 Н 5 ОН+ 2СО 2

12 слайд

Спирттердің алыну жолдары Жүзім шырыны ашығанда түзілетін шарап спиртін адамдар өте ертеден пайдаланған.«Спирт» сөзі латынның «шараптың рухы» деген сөзінен шыққан көрінеді. Шарап спирті немесе этил спиртінің формуласы-С 2 Н 5 ОН Жүзімнің, қанттың, крахмалдың ферменттік ашуы нәтижесінде түзілетін бұл затты тұрмыста жай ғана спирт деп атайды. Ал XVlll ғасырдан бастап «спирт» деген сөзбен қатар «алкоголь» (әл- кугул) деген сөз қолданыла басталды. Этил спиртін әртүрлі жолдармен алады. Соның бірі-глюкозадан ашытқы қатысында мына жалпы реакция бойынша алады: С 6 Н 12 О 6 2С 2 Н 5 ОН+ 2СО 2

13 слайд
1. Г алогеналкандардың гидролизі СН 3 Cl + NaOH СН 3 ОН + NaCl 2. Алкендерді гидратациялау СН 2 =СН-СН 3 + Н 2 О СН 3 -СН-СН 3 пропанол-2метанолхлорметан пропен t o , Н + ОН4. Спирттердің алынуы және физикалық қасиеттері

13 слайд

1. Г алогеналкандардың гидролизі СН 3 Cl + NaOH СН 3 ОН + NaCl 2. Алкендерді гидратациялау СН 2 =СН-СН 3 + Н 2 О СН 3 -СН-СН 3 пропанол-2метанолхлорметан пропен t o , Н + ОН4. Спирттердің алынуы және физикалық қасиеттері

14 слайд
1. Құрамында қанты бар заттардың ашуы С 6 Н 12 О 6 2СН 3 -СН 2 ОН + 2СО 2 2. Метанның катализдік тотығуы СН 4 + [ О ] СН 3 ОН 3. Целлюлозаны гидролиздеп алу (С 6 Н 10 О 5 ) n + n Н 2 О n С 2 Н 5 ОНэтанол глюкоза t o , kat метанолметан ашу

14 слайд

1. Құрамында қанты бар заттардың ашуы С 6 Н 12 О 6 2СН 3 -СН 2 ОН + 2СО 2 2. Метанның катализдік тотығуы СН 4 + [ О ] СН 3 ОН 3. Целлюлозаны гидролиздеп алу (С 6 Н 10 О 5 ) n + n Н 2 О n С 2 Н 5 ОНэтанол глюкоза t o , kat метанолметан ашу

15 слайд
Қалыпты температурада С 10 –ға дейінгі спирттер сұйық, өздеріне тән иісі бар заттар, С11-ден бастар қатты заттар. Спирттерде молекулааралық сутектік байланыстын болуына байланысты спирттер газ күйінде болмайды. Молекулалық массасының артуына қарай сұйық спирттердің суда ерігіштігі төмендейді Спирттер – органикалық және бейорганикалық заттардың жақсы еріткіші Спирттердің физикалық қасиеттері

15 слайд

Қалыпты температурада С 10 –ға дейінгі спирттер сұйық, өздеріне тән иісі бар заттар, С11-ден бастар қатты заттар. Спирттерде молекулааралық сутектік байланыстын болуына байланысты спирттер газ күйінде болмайды. Молекулалық массасының артуына қарай сұйық спирттердің суда ерігіштігі төмендейді Спирттер – органикалық және бейорганикалық заттардың жақсы еріткіші Спирттердің физикалық қасиеттері

16 слайд
Молекулалық массалары артқан сайын спирттердің суда ерігіштігі қиындап, сынауықта 2 қабат түзіледі

16 слайд

Молекулалық массалары артқан сайын спирттердің суда ерігіштігі қиындап, сынауықта 2 қабат түзіледі

17 слайд
Спирттердің химиялық қасиеттерін анықтайтын гидроксил тобы және ол байланысқан радикалдың құрылысы. Гидроксил тобы қатысында өтетін реакциялар О-Н немесе С-ОН байланыстарын үзу арқылы жүреді .

17 слайд

Спирттердің химиялық қасиеттерін анықтайтын гидроксил тобы және ол байланысқан радикалдың құрылысы. Гидроксил тобы қатысында өтетін реакциялар О-Н немесе С-ОН байланыстарын үзу арқылы жүреді .

18 слайд
5. Спирттердің химиялық қасиеті 1. Жану СН 3 -СН 2 ОН + 3О 2 2СО 2 + 3Н 2 О + Q Спирттер жанғанда энергия бөлінеді. Құрамында көміртек атомы көп спирттер жарқырап,тіпті күйленіп жанады. 2. Мыс (II) оксидімен тотығып,альдегид түзу О СН 3 -СН 2 ОН + С uO СН 3 -С + Cu + Н 2 O біріншілік спирттердің сапалық реакциясы этанол t oэтанол Тотығу реакциялар Н Сірке альдегиді

18 слайд

5. Спирттердің химиялық қасиеті 1. Жану СН 3 -СН 2 ОН + 3О 2 2СО 2 + 3Н 2 О + Q Спирттер жанғанда энергия бөлінеді. Құрамында көміртек атомы көп спирттер жарқырап,тіпті күйленіп жанады. 2. Мыс (II) оксидімен тотығып,альдегид түзу О СН 3 -СН 2 ОН + С uO СН 3 -С + Cu + Н 2 O біріншілік спирттердің сапалық реакциясы этанол t oэтанол Тотығу реакциялар Н Сірке альдегиді

19 слайд
3. Калий перманганат ерітіндісімен тотығу СН 3 -СН 2 ОН + 2 [O] СН 3 -СООН + Н 2 О 4 . Хром( VI) қосылыстарымен тотығу О СН 3 - СН 2 OH + Cr О 3 СН 3 -С + Cr 2 O 3 + H 2 Oэтанол этанол НKMnO 4 Сірке қышқылы Сірке альдегиді

19 слайд

3. Калий перманганат ерітіндісімен тотығу СН 3 -СН 2 ОН + 2 [O] СН 3 -СООН + Н 2 О 4 . Хром( VI) қосылыстарымен тотығу О СН 3 - СН 2 OH + Cr О 3 СН 3 -С + Cr 2 O 3 + H 2 Oэтанол этанол НKMnO 4 Сірке қышқылы Сірке альдегиді

20 слайд
1. Белсенді металдармен әрекеттесу 2 СН 3 -СН 2 ОН + 2Na 2С H 3 -CH 2 ONa + Н 2 Спирттер индикаторға әсер етпейді, әлсіз қышқылдық қасиет көрсетеді 2. Галогенсутектермен әрекеттесу СН 3 -СН 2 ОН + HBr СН 3 -СН 2 Br + H 2 OГидроксил тобындағы сутек арқылы жүретін реакциялары этанол бромэтанэтанол Натрий этилаты Гидроксил тобында жүретін реакциялар

20 слайд

1. Белсенді металдармен әрекеттесу 2 СН 3 -СН 2 ОН + 2Na 2С H 3 -CH 2 ONa + Н 2 Спирттер индикаторға әсер етпейді, әлсіз қышқылдық қасиет көрсетеді 2. Галогенсутектермен әрекеттесу СН 3 -СН 2 ОН + HBr СН 3 -СН 2 Br + H 2 OГидроксил тобындағы сутек арқылы жүретін реакциялары этанол бромэтанэтанол Натрий этилаты Гидроксил тобында жүретін реакциялар

21 слайд
1. Молекула ішінді өтетін дегидратация СН 3 -СН 2 ОН С H 2 = CH 2 + Н 2 О 2. Молекулааралық дегидратация 2СН 3 -СН 2 ОН СН 3 -СН 2 -О-СН 2 -СН 3 + H 2 OДегидратация реакциялар этанол Диэтил эфиріэтанол этиленH 2 SO 4 , 180 o C H 2 SO 4 1 4 0 o C

21 слайд

1. Молекула ішінді өтетін дегидратация СН 3 -СН 2 ОН С H 2 = CH 2 + Н 2 О 2. Молекулааралық дегидратация 2СН 3 -СН 2 ОН СН 3 -СН 2 -О-СН 2 -СН 3 + H 2 OДегидратация реакциялар этанол Диэтил эфиріэтанол этиленH 2 SO 4 , 180 o C H 2 SO 4 1 4 0 o C

22 слайд
Деңгейлік есептер 1. Құрамында 9 % жанбайтын қосындысы бар массасы 25,3 г техникалық этанолдың жануына қажет ауаның көлемін есептеңдер. Ауадағы оттектің көлемдік үлесі 0,2-ге тең. 2. Органикалық заттың 6,9 грамын жаққанда 13,3 г көміртек (І V ) оксидімен 8,1 г су түзіледі. Қосылыс буының ауамен салыстырғандағы тығыздығы 1,59. Заттың молекулалық формуласын табыңдар. 3. 156 грамм метанол мен этанол қоспасын артық мөлшерде металл натриймен әрекеттестіргенде 49 л сутек бөлінді. Бастапқы спирт қоспаларының құрамын анықтаңыздар.

22 слайд

Деңгейлік есептер 1. Құрамында 9 % жанбайтын қосындысы бар массасы 25,3 г техникалық этанолдың жануына қажет ауаның көлемін есептеңдер. Ауадағы оттектің көлемдік үлесі 0,2-ге тең. 2. Органикалық заттың 6,9 грамын жаққанда 13,3 г көміртек (І V ) оксидімен 8,1 г су түзіледі. Қосылыс буының ауамен салыстырғандағы тығыздығы 1,59. Заттың молекулалық формуласын табыңдар. 3. 156 грамм метанол мен этанол қоспасын артық мөлшерде металл натриймен әрекеттестіргенде 49 л сутек бөлінді. Бастапқы спирт қоспаларының құрамын анықтаңыздар.