Сұйылтылған қышқылдар мен карбонаттардың әрекеттесу реакциясы.Көмірқышқыл газына сапалық реакция.

1 слайд
Нұр-Сұлтан қаласы әкімдігінің « №8 мектеп-лицейі» МКК Сабақтың тақырыбы: 3- практикалық жұмыс Сұйылтылған қышқылдар мен карбонаттардың әрекеттесу реакциясы.Көмірқышқыл газына сапалық реакция. 7 - сынып Химия пәні мұғалімі: Абишева Алмагуль Баяновна

2 слайд
Оқу мақсаты : Кейбір карбонаттардың сұйытылған қышқылдармен реакцияларын зерттеу және көмірқышқыл газының сапалық реакциясын жүзеге асыру Бағалау критерийлері : Кейбір карбонаттардың сұйытылған қышқылдармен реакцияларын зерттейді. Сұйытылған қышқылдармен кейбір карбонаттар өнімдерін анықтайды.

3 слайд
Т әжірибе № 1 Тапсырма. Сынауыққа бордың немесе мәрмәрдің бірнеше кесегін салып, үстіне 2 мл тұз қышқылы ерітіндісін құйыңыз. Сынауықты газ жүретін түтігі бар тығынмен жабыңыз. Борға немесе мәрмәрға тұз қыщқылымен әсер еткенде қандай құбылыс байқалады? HCl ерітінді Мәрмәр Әкті су СО 2

4 слайд
Т әжірибе № 2 Тапсырма.  Түтіктің ұшын стаканға батырыңыз, газдың жиналғаның жанған шырамен анықтаңыз. Жиналған газды басқа стаканға ептілікпен құйыңыз және екі стакандағы газды да жанған шырамен сынаңыз.

5 слайд
Т әжірибе № 3 Көмірқышқыл газы бар стаканға әкті су құйып, ерітіндіні шайқаңдар.

6 слайд
Т әжірибе № 4 Тапсырма. Басқа сынауыққа 2-3 мл сұйылтылған натрий гидроксиді ерітіндісін құйып, үстіне бірнеше тамшы фенолфталейн тамызыңыздар. Осы ерітінді арқылы көмірқышқыл газын өткізіңіздер. Көмірқышқыл газын натрий гидроксиді арқылы өткізгенде неліктен фенолфталейннің түсі жойылады?

7 слайд
Т әжірибе № 5 Тапсырма.  Түтіктің ұшын 2-3 мл әкті суы бар басқа сынауыққа батырыңыз  Байқалған құбылысты түсіндіріңіз.Реакция теңдеуін жазыңыз.

8 слайд
Т әжірибе № 6 Тапсырма.  Сынауыққа 2-3 мл дистильденген су құйып, үстіне бірнеше тамшы лакмус тамызыңыздар, су арқылы индикатордың түсі өзгергенше көмірқышқыл газын жіберіңіздер.  Көмірқышқыл газын дистильденген су арқылы өткізгенде қандай реакция жүзеге асады? Неліктен лакмустың түсі өзгереді?

9 слайд
Т әжірибе № 7  Көмірқышқыл газын лайлы ерітінді толық түссізденгенше жіберіңіздер.  Неліктен көмірқышқыл газын әкті су арқылы өткізгенде ерітінді алдымен лайланады, содан кейін мөлдір ерітіндіге айналады?

10 слайд
№ Ж ұмыс барысы Реакция теңдеуі. Суреті. Қорытынды 1 Сынауыққа бордың немесе мәрмәрдің бірнеше кесегін салып, үстіне 2 мл тұз қышқылы ерітіндісін құйыңыз. Сынауықты газ жүретін түтігі бар тығынмен жабыңыз СаС O 3 +2HClCaCl 2 +CO 2 +H 2 O Реакция нәтижесінде CO 2 газы түзіледі. 2 Түтіктің ұшын стаканға батырыңыз, газдың жиналғаның жанған шырамен анықтаңыз. Жиналған газды басқа стаканға ептілікпен құйыңыз және екі стакандағы газды да жанған шырамен сынаңыз. CO 2 газы жануды қолдамайтын газ 3 Көмірқышқыл газы бар стаканға әкті су құйып, ерітіндіні шайқаңдар. Ерітіндінің лайланғандығы байқалады.

11 слайд
4 Басқа сынауыққа 2-3 мл сұйылтылған натрий гидроксиді ерітіндісін құйып, үстіне бірнеше тамшы фенолфталейн тамызыңыздар. Осы ерітінді арқылы көмірқышқыл газын өткізіңіздер. 2NaOH + CO 2 a 2 CO 3 + H 2 O Фенолфталейннің түсінің өзгеруі CO 2 қышқылдық оксидтің сілтімен әрекеттесіп реакцияға түскендігін көрсетеді. 5 Түтіктің ұшын 2-3 мл әкті суы бар басқа сынауыққа батырыңыз Ca(OH) 2 + CO 2 CaCO 3 + H 2 O Ерітіндінің лайланғандығы байқалады. 6 Сынауыққа 2-3 мл дистильденген су құйып, үстіне бірнеше тамшы лакмус тамызыңыздар, су арқылы индикатордың түсі өзгергенше көмірқышқыл газын жіберіңіздер. H 2 O + CO 2 H 2 CO 3 Дистилденген суда лакмус күлгін түсті, ал көмірқыщқыл газы сумен әрекеттескенде көмір қышқылы түзіледі. Сондықтан лакмустын түсі қызылға ауысады 7 Көмірқышқыл газын лайлы ерітінді толық түссізденгенше жіберіңіздер. Ca(OH) 2 + CO 2 + H 2 O Ca(HCO 3 ) 2 Ұзақ уақыт CO 2 газын жіберсе кальций гидрокарбонаты түзіледі.

12 слайд
Бекіту тапсырмалары :  1. Борға тұз қышқылын қосқанда не болады?  2. Көмір қышқыл газын ізбес суы арқылы өткізгенде алдымен ерітінді лайланып, сосын неге ериді?  3. Көмір қышқылын дистилденген су арқылы өткізгенде не байқадыңыз  4 . Индикатордың қандай түрімен таныстыңыз?  5 .Фенолфталейн бейтарап ортада қандай түс береді?  6. Лакмус қышқылдық ортада түсін өзгертеді ме?  7.CO 2 газы жануды қолдайды ма?

13 слайд
1, СаС O 3 +2HCl CaCl 2 +CO 2 +H 2 O 2, Ca(OH) 2 + CO 2 CaCO 3 + H 2 O Ca(OH) 2 + CO 2 + H 2 O Ca(HCO 3 ) 2 3. H 2 O + CO 2 H 2 CO 3