“Шығыстың жұлдызы Әбу Насыр әл-Фараби” (1150 жыл)

1 слайд

1 слайд

2 слайд
“ Шығыстың жұлдызы Әбу Насыр әл-Фараби” (1150 жыл) “ Семей қаласының білім бөлімі” ММ Әдістемелік кабинет “ 21 жалпы орта білім беретін мектеп” КММ Семей қаласы, 2020 жыл

2 слайд

3 слайд
Әбу Насыр Әл-Фараби   (870 - 950 ж. ш.) - әлемге әйгілі  ойшыл, философ, социолог,   математик, физик, астроном, ботаник, лингвист, логика, музыка  зерттеушісі.  Шығыстың ғұлама ойшылы Әбу Насыр әл-Фараби 870 жылы бүгінде Отырар аталатын, Арыс өзенінің Сырға барып құятын сағасындағы Фараб қаласында дүниеге келді (қазіргі Оңтүстік Қазақстан облысындағы Отырар қаласының маңайындағы ортағасырлық қала). Фарабидің толық аты-жөні Әбу-Насыр Мұхаммед Иби Мұхаммед ибн Ұзлағ ибн Тархан Әл-Фараби. Әл-Фараби түрік тайпасының дәулетті бір ортасынан шыққаны бізге мәлім, бұған дәлел оның толық аты жөнінде "Тархан" деген атаудың болуы. Туған жері қазақтың ежелгі қаласы Отырарды арабтар Барба-Фараб деп атап кеткен, осыдан барып ол Әбу Насыр әл- Фараби, яғни Фарабтан шыққан Әбу Насыр атанған.

3 слайд

4 слайд
Әбу Насыр бала күнінен ғылымға үйір болып өсті, оның бақытына қарай сол заманда Отырарда аса бай кітапхана бар еді. Әл-Фараби парсы, грек тілдерін үйренеді, осы тілде ғылыми трактаттар оқиды. Фараб пен Бұқарада бастапқы білім алған соң әл-Фараби өз білімін жетілдіру мақсатында Бағдатқа аттанады. Фарабидің дүниетанымының қалыптасуына Мерв мектебінің ғылыми дәстүрлері мен философиялық бағдарлары өз әсерін қалдырды. Бағдадта әл-Фараби ғылым мен әртүрлі пәндерді оқиды. Білімге деген құштарлығының арқасында әл-Фараби сол уақыттағы ғылым мен білімнің ордасы саналған Дамаск, Халеб, Каир, Шаш, Самарқан, Бұхара, Мерв, Нишапур, Рей, Хамадан қалаларында да болып, білімін үнемі жетілдірумен болды. Сол қалаларда оқыды, еңбек етті. Шығыстың осы шаһарларында ол өз дәуірінің ең көрнекті ғалымдарымен, көркем сөз деректерімен танысады. Олардан тәлім-тәрбие алады.

4 слайд

5 слайд
(870- 950)М.Штейшнейдер оның 117 еңбек жазғанын атайды. Ол дүниенің мәңгілігін тұжырымдады, танымның болмысқа тәуелділігін растады, ақыл-парасат туралы ілімді саралады. Отырарда туылып, Дамаскте қаза тапқан. Еңбектері астрономия, физика, математика, филология, поэтика, каллиграфия, риторика, түс жору, әл-химия, т.б. саланы қамтыды. Оның кей өлеңдері бізге жеткен. Оның идеясына өшіккен Мысыр билеушісі қарақшылар жібертіп өлтірткен делінеді.

5 слайд

6 слайд
Тұңғыш логикалы, жүйелі, дәйекті, жан- жақтылы мұсылман философы Мұсылман әлемінде формалды логиканың негізін қалады. Екінші ұстаз (Аристотельден кейін) Екінші кемеңгер (Әл-Киндиден кейін) Мұсылман әлемінде саясаттану ғылымының негізін қалады. Х-ХІІ ғғ. Әлемдік жетістікке жеткен мұсылман ренессанысы Әл-Фараби философиясынан нәр алған.

6 слайд

7 слайд
Әл-Фараби еңбектері: “ Әлхимия өнерінің қажеттілігі туралы” “ Музыканың ұлы кітабы” “ Ғылымның жүлгесі” “ Интеллекттің мағынасы” “ Қайырымды қала түрғындарының көзқарасы” “ Білімді түсіндіру туралы” “ Ырғақ классификациясы” “ Түс көру себептері туралы” “ Вакуум туралы” “ Платон және Аристотель философиясы”

7 слайд

8 слайд
Әл-Фараби кем дегенде 6 тілді жетік білген: (Еврей тілін білді деуге себеп: Ол кісінің біраз еңбектері көне еврей тілінде сақталған. Түркі тілі; Грек тілі; Парсы тілі; Араб тілі; Латын тілі; Еврей тілі.

8 слайд

9 слайд
“ Әбу Насыр аз уақыт Бағдадта тұрды, кейін Шамға келді, сонда ғұмыр кешіп, сонда шаһид болды. Өзі ақ көңіл, сырбаз ойлы, жер үстінің ұсақ күйбеңін күйттемейтін, азға қанағат, барға разы дана еді”. “ Әл-Фараби алғашында Дамаск бағының күзетшісі болған. Сонда отырып фәлсафамен айналысты. Таңертеңнен кешке дейін соған қарап шұқшиып отыратын. Түні бойы, тіпті науқас кезінде де кітап оқитын. Шырағы таңға дейін жанып, оған күзетшідей қызмет ететін. Кейін ұлы ғалым болды. Маңында көптеген шәкірттері болды”. (Араб тарихшысы, дәрігер-ғалым Ибн Әби Усайби (1203-1270))

9 слайд

10 слайд

10 слайд

11 слайд

11 слайд

12 слайд
Бірақ адамдардың қабілеті әр түрлі, бәрі түгел бақытқа жете бермейді. Түйсіну, елестету, ойлау ұқсамайды, демек, бақытымыз да ұқсамайды. Шын бақыттың не екенін дүрыс түсінбеген адам оған қалай қол жеткізуді де білмейді, басқа жолға түсіп адасады.

12 слайд

13 слайд
Әл-Фараби бойынша, өз ортасынан, тарихтан, өмірден оқшауланған адам өзін кемелдендіре алмайды. Адамның кемелденуі – адам арасындағы үйлесімге байланысты. Яғни, ешкім қоғамнан шын бөлініп, өз дәуірінен ұзап кете алмайды.

13 слайд

14 слайд
Назарларыңызға рахмет!

14 слайд