Табиғатты пайдалануды реттеу

1 слайд
Табиғатты пайдалануды реттеу 11 сыныпАстана қаласы Білім басқармасы Кемал Ақышев атындағы № 69 мектеп-гимназия

1 слайд

2 слайд
Бүгінгі сабақта: шаруашылық және тұтыну салалары бойынша табиғатты пайдалануды реттеу механизмін талдауды үйренесіздер

2 слайд

3 слайд
3 Еске түсірейік: Табиғатқа әсер ететін факторлар Антропогендік факторлар Табиғи ортаға зиянды әсерлерді азайту шаралары Ландшаф т өзгерісі Климатты ң өзгеруіАтмосфера мен су объектілерінің, топырақтың физикалық күйінің және химиялық құрамының өзгеруі Жер беті құрылымының өзгеруіФлора мен фаунаның өзгеруі Шикізатты толық пайдалану Энергетикалық ресурстарды тиімді пайдалану Жаңартылғ ан ресурс түрлерін қолдану Планетамыздың халық санының өсу қарқынын бақылау

3 слайд

4 слайд
Табиғатты пайдалану үдерісін реттеудің басты мақсаты – Өндіріс үдерістерінің және шығарылатын өнімнің қоршаған ортаға зиянды әсерін шектейтін нормалар мен талаптардың орындалуын қадағалау Табиғат ресурстары н тиімді пайдалану Табиғат ресурстары н қалпына келтіруді қамтамасыз етуТабиғатты пайдалану – бұл басқарудағы ең күрделі объектілердің бірі.

4 слайд

5 слайд
5 Табиғатты пайдаланудың негізгі түрлері Табиғатты жалпы пайдалану Табиғатты пайдалану жалпыға бірдей қолжетімді болып табылады. Кез келген адам қоршаған ортаны бүлдірмей, керісінше пайдасын тигізу арқылы тегін пайдалану құқығы Табиғатты арнайы пайдалану Жеке немесе заңды тұлғалардың Қазақстан Республикасының заңдары мен кодекстерінде белгіленген тәртіпке сай ақылы негізде табиғатты пайдалану қызметі

5 слайд

6 слайд
6 Пайдалану нысандары бойынша табиғатты пайдалануды бөлу Нысандар бойынша пайдалану Өндірістік (ауыл шаруашылығы мен өнеркәсіп, энергиямен қамтамасыз ету ) Байланыс (темір жолдар мен автомобиль жолдары) Экологиялық (суды, табиғатты қорғау) Коммуналдық (қалалық, рекреациялық , ғылыми және білім беру, емдеу курорты)

6 слайд

7 слайд
« Табиғатты пайдалануды басқару» ұғымы Басқару – жүйенің тұрақтылығын сақтау мақсатында оның жай-күйін реттеу шараларының жиынтығы «Табиғатты пайдалануды басқару» ұғымы ТМД елдерінде 1980 – жылдардың аяғы 1990 – жылдардың басында қолдана бастады Табиғатты пайдалануды басқару мақсаты – экологиялық қауіпсіз және тұрақты дамуды қамтамасыз ету

7 слайд

8 слайд
Тұрақты даму тұжырымдамасы «Тұрақты даму» термині Қазіргі уақыт мұқтаждығын қанағаттандыратын және келешек ұрпақтың мұқтаждығын қанағаттандыруды қауіпке қоймайтын даму түрі  Тұрақты даму табиғи қорларды олардың байлығы мен біртұтастығы толық сақталатындай етіп тиімді пайдалануға бағытталған және адам дамуы мәселелеріне денсаулық, тамақтану, тағы да басқа мәселелердің бірқатарын ескере отырып кешенді түрде қарау қажет деген ұғымды білдіреді.

8 слайд

9 слайд
Тұрақты даму тұжырымдамасы Адам, қоғам және табиғат арасындағы үйлесім Экономикалық және экологиялық даму бірлігін тану Қоршаған ортаны ластамай және бұзбай экономиканы дамыту Еркіндік, бейбітшілік және адамгершілікТұрақты даму тұжырымдамасы қағидаттары

9 слайд

10 слайд
Тұрақты даму факторлары немесе аспектілері-Халық және тұрақтылық; -Адам денсаулығын сақтау мен жақсарту; -Мұхиттарды қорғау мен тиімді пайдалану; -Атмосфераны қорғау; -Ормандарды жоюмен күрес; - Шөлдену мен құрғақшылықпен күрес; -Тұщы суды қорғау мен тиімді пайдалану; -Улы химиялық заттарды қолданудың қауіпсіздігін арттыру; -Қатты қалдықтар мен шайынды суларды жою Радиоактивті қалдықтарды жою; Балалар мен жастардың тұрақты дамудағы ролі; Тұрақты даму мақсатындағы ғылым мен білім беру

10 слайд

11 слайд
Табиғатты пайдалануды реттеу механизмдері Табиғатты пайдаланудың басқару механизмдері Әдіс-тәсілдер ФункцияларҰйымдастыру құрылымдары

11 слайд

12 слайд
Басқару әдістері Әкімшілік Экономикалық Әлеуметтік-психологиялықБасқару әдістері – табиғатты тиімді пайдалану мен қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз ету мақсатында басқарылатын объектілердің жағдайына және қызметіне әсер етеді

12 слайд

13 слайд
Басқару әдістері: ҚР-ның заңдарына сәйкес құқықтық актілер қабылдау, басқарушы мекемелердің, лауазымды адамдардың, халықтың және табиғат пайдаланушылардың міндеттерін, құзыреттерін, құқықтарын белгілеу. Табиғатты пайдалану, қорғау туралы әкімшілік актілер қабылдау. Әкімшілік актілер орындалуға міндетті Экономикалық әдіс – баға, тариф, төлемдер, ынталандыру, қаржы, несие т.б экономикалық тетіктер арқылы жүргізіледі Әлеуметтік-психологиялық – жеке адамдармен, ұйымдармен, ұжымдармен жалпы халықпен табиғат қорғау турасында үгіт-насихат, түсіндіру жұмыстарын жүргізу, оларға психологиялық әсер ету Әкімшілік Экономикалық Әлеуметтік-психологиялық

13 слайд

14 слайд
Ұйымдастыру құрылымдары Республика үкіметі Министрлікт ер Ведмоствола р Жергілікті басқару органдарыКәсіпорында р мен ұйымдар

14 слайд

15 слайд
Табиғатты пайдалануды басқару функциялары Табиғат қорғау қызметін экономикалық ынталандыру Табиғи кадастрды жүргізу Табиғатты пайдалану құқығы туралы дауларды шешуЭкологиялық бақылау, сараптама және аудит Экологиялық-экономикалық болжау Экологиялық-экономикалық жоспарлауНорма және заң шығару Табиғи нысандарды есепке алу Қоршаған ортаның мониторингі

15 слайд

16 слайд
16 Қоршаған ортаны басқару механизмдері Әкімшілік-басқару механизмі Экономикалық- басқару механизмі Шаруашылықты ұйымдастыруды реттеу Баға механизмдері ҒЗЖ ұйымдастыру, мамандар дайындау Ақша-несие саясаты Жүйелі мониторинг жұмысы, есеп пен бақылау, ақпараттық қолдау Нарықты реттеу тетіктері Экологиялық сараптама және аудит Экономикалық ынталандыру шаралары Экологиялық заңнамалар Нормативтік-құқықтық негіздер Экологиялық ережелер, стандарттар Рұқсаттар мен лицензиялар

16 слайд

17 слайд
17 Қоршаған орта сапасының стандарттары Шекті рұқсат етілген зиянды әсерлер Табиғи ресурстарды рұқсат бойынша алу нормалары Қоршаған ортаны қорғау саласындағы реттеудің негізгі түрлері

17 слайд

18 слайд
18 Өсімдіктердің генетикалық қорын сақтау Жануарлардың генетикалық қорын сақтауТабиғи экологиялық жүйелерді сақтау Қоршаған орта сапасының стандарттары Қоршаған орта сапасының стандарттарын бағалаудың міндеттері:

18 слайд

19 слайд
19 қоршаған ортаға зиянды химиялық, физикалық және биологиялық әсер етудің шекті мәндерін белгілеу ауаның, судың, топырақтың күйін химиялық, физикалық және биологиялық белгілері бойынша бағалауға қызмет етеді қоршаған ортаның қолайлы жағдайын анықтайтын заңды өлшемдердің бірі болып табылады Қоршаған орта сапасының стандарттарының функциялары: Қоршаған орта сапасының стандарттары

19 слайд

20 слайд
Шекті рұқсат етілген зиянды әсерлер 20 Кәсіпорынның және басқа объектінің олар үшін белгіленген стандарттар шегінде қоршаған ортаны ластауы оларды пайдалану заңдылығының негізгі көрсеткіштерінің бірі болып табылады.

20 слайд

21 слайд
Табиғатты пайдаланудың экономикалық механизмдері 21 Келтірілген шығындар үшін төлем Зиянды қалдықтар үшін төлем Қалдықтарды жою үшін төлем Бұл үкіметке табиғи ресурстарды өз қызметінде пайдаланатын шаруашылық жүргізуші субъектілерден төлемдер жинау, табиғатты қалпына келтіру және қоршаған ортаны қорғау іс-шараларына түскен қаражаттың барлық жиынтығын бөлу әдістері мен құралдарының жүйесі. Олар табиғи ресурстарды пайдаланғаны үшін, сондай-ақ қоршаған ортаны ластағаны үшін төлемдер енгізу арқылы жүзеге асырылады.

21 слайд

22 слайд
Табиғатты пайдалану және экологиялық қауіпсіздік Табиғатты пайдалануд ың негізгі кезеңдері Табиғат ресурстарын қайта өңдеу Табиғи- ресурстық әлеуетті сақтау және жаңғырту Қоршаған табиғи ортаны қорғауТабиғат ресурстар ын өндіру

22 слайд

23 слайд
Есте сақтайық! 23 1. Адамзаттың барлық қажеттіліктерін қанағаттандыру мүмкін емес. 2. Табиғатқа әрқашан қамқорлық қажет. 3. Табиғатты пайдалану тиімділігін арттыру. 4. Ресурстарды үнемдеуге тырысу қажет.

23 слайд

24 слайд
24 1-тапсырма Берілген басқару әдістерін тиісінше жіктеңіз: Тариф, экологиялық заңнамалар, төлемдер, үгіт-насихат, құқықтық нормалар, түсіндіру жұмыстарын жүргізу, психологиялық әсер ету, баға, рұқсаттар мен лицензиялар, ынталандыру, қаржы Әкімшілік Экономикалық Әлеуметтік- психологиялық

24 слайд

25 слайд
25 Жауабы Әкімшілік Экономикалық Әлеуметтік- психологиялық экологиялық заңнамалар, құқықтық нормалар, рұқсаттар мен лицензиялар Тариф, төлемдер, баға, ынталандыру, қаржы үгіт-насихат, түсіндіру жұмыстарын жүргізу, психологиялық әсер етуhttps://learningapps.org/watch?v=ps8uywum220

25 слайд

26 слайд
26 2-тапсырма Дүниежүзі мемлекеттерінің табиғатты қорғауға бөлінетін шығын көлемі картасына талдау жасаңыздар: А) Қандай аймақтар мен мемлекеттер табиғатты қорғауға көбірек ақша бөледі? Ә) ҚР-сы табиғатты қорғау шараларына мемлекеттік бюджеттің қанша бөлігін бөледі?Жекелеген елдердің мемлекет бюджетінен табиғат қорғауға жұмсалатын шығындары, %

26 слайд

27 слайд
27 Жауабы Дүниежүзі мемлекеттерінің табиғатты қорғауға бөлінетін шығын көлемі картасына талдау жасаңыздар: А) Еуропа елдері: Франция, Испания, Нидерланды, Польша, Чехия сонымен қатар Солтүстік Америкада – Канада мемлекеті Ә) ҚР-сы табиғатты қорғау шараларына мемлекеттік бюджеттің 0,6-0,7% мөлшерін бөледі

27 слайд

28 слайд
Қорытынды шаруашылық және тұтыну салалары бойынша табиғатты пайдалануды реттеу механизмін талдауға үйрендіңіздер

28 слайд