"Табиғаттың таңғажайып құбылыстары" биология мен өзін-өзі тану пәнінің ықпалдастығы

1 слайд
Батыс Қазақстан облысы Ақжайық ауданы Болдырев ауылы Болдырев негізгі мектебі Т а қ ы р ы б ы : Табиғаттың таңғажайып құбылыстары Дайындаған: биология пәні мұғалімі Р.С.Тлекқабылова

2 слайд
Ассам үнді штатындағы тауда құстар құлайтын аңғар бар. Әр жылдың тамыз айында, түн ортасы ауғанда құздан құстар құлай бастайды. Сонымен қатар құстар жартылай ес- түссіз күйде болады.

3 слайд
Кано спорасы – кәріптас (янтарь) түйіршегінде өмір сүретін микро ағза. Оны микробиолог Рауль Кано ашқан. Таңғаларлығы, спора қарамайға 25 миллион жыл бұрын түскен.

4 слайд
Қытайда сарқырамалы көл бар. Ол қыста 30 градус (Цельсий) аязда да қатпайды. Ал жаздың ортасында табиғаттың тылсым күшімен қата бастайды

5 слайд
Қазақстанның Талдықорған облысында әлемді таңғалдырған кішкене ғана суат (100×60 м) бар. Ол шілденің шыжғырған күнінде де құрғамайды, мұз боп тұрады. Ол су қоймасында балық ауланбайды, балдыр өспейді. Ол жер әлі күнге дейін толық зерттелмеді.

6 слайд
Австриядағы Грюнер-Зенің (немесе Жасыл көл) таза және мөлдір жасыл суының  көлемі мен тереңдігі әрдайым ауысып отырады. Қыста ол тереңдігі 1-2 метрге жететін кішкене шалшыққа айналады.

7 слайд
Жаз кезінде судың деңгейі 12 метрге дейін көтеріліп, маңайындағы саябақтың жолдары, орындықтары жұмбақ Атлантидаға айналады. Дайверлер үшін тамаша жер.

8 слайд
«Алып аюдың» көлеңкесі Оңтүстік Каролина штатының тауларында жылына екі рет пайда болады. Бұл құбылысты көруге мыңдаған туристер жиналады. Құбылысты қазан айының соңы мен қараша айының басында және ақпан айының ортасынан наурыз айының басынна дейін, күніне жарты сағат уақыттай бақылауға болады. Осы уақытта ғана таулардың көлеңкесі аюдың пішініне ұқсайды.

9 слайд
Австралияның оңтүстің-батысында орналасқан Хиллиер көлі әлемдегі таңғажайып жерлердің бірі. Оның түсі жыл бойы кез келген температурада сақталынады. Бөтелкеде де судың түсі өзгермейді. Суға ерекше түсті суды мекендейтін микроорганизмдер береді. Суда шомылу қауіпсіз.

10 слайд
«Алаулы кемпірқосақ» — сирек кездесетін оптикалық әсер. Жер бетінен биікте бұлттар арасында күн сәулелері мұз кристаллдарында сынып спектрге бөлінгенде пайда болады. Құбылысты көбінесе жазда күн көкжиектен жоғары тұрғанда байқауға болады.

11 слайд
Колумбиядағы Каньо-Кристалес өзені бірінші жарты жылда әдеттегі өзен, ал маусым мен желтоқсан айларының аралығында түрлі-түсті болады. Балдырлар ауа райының жағдайларына байланысты қызыл, көк, сары, қызғылт, жасыл түстерге ие болады. Жергілікті тұрғындар оны «бес түстердің өзені» деп атаса, туристер «кемпірқосақ өзен» деп атайды.

12 слайд
Сахара көзі немесе Ришат — диаметрі 50 километр болған геологиялық  құрылым. Орбитадан қарағанда ғарышқа қарап тұрған құбылмалы көздің қарашығына ұқсайды. Африка шөлінде біркелкі ландшафттан ерекшеленетіндіктен, бір кездері ол ғарышкерлерге бағдар ретінде болған.

13 слайд
Елсіз америка алқабында бірегей геологиялық құбылыс орын алуда. Жартас сынықтары  тегіс жердің бетінде артарынан ұзын із қалдырып, еш көмексіз қозғалады. Ғалымдар өткен ғасырдың 70-жылдарынан бастап жұмбақ тастарды бақылады. Өзен бетінде пайда болатын ұйтқымалар аязды түндері  қалыптасатын жұқа мұздардың бетімен тастарды жылжытады деген гипотеза бар.  

14 слайд
Ваитомо жарық қоңыздар үңгірі Жаңа Зеландияның  ең көрікті жерлерінің бірі. Елестетіп көріңізші: қайықпен жерасты өзенімен жүзіп бара жатсыз, ал төбеңіздегі тас күмбездерде көгілдір жарық қоңыздар жұлдыздар шоғыры сияқты қаптап тұр. Ғарыш түкпірінде саяхаттап жүргендей әсерде боласыз.

15 слайд
Айналмалы найзағай немесе суперселл – өте сирек кездесетін, бірақ ең қауіпті найзағай, құрғай суық ауа жылы тропикалық ауамен түйіскенде пайда болады. АҚШ-та Ұлы жазықтар аймағында Торнадо алқабында көп кездеседі. Қауіпсіз қашықтықтан бақылауға тұрарлық көрініс.

16 слайд
Бұл әрине марсияндық көрініс емес, бірақ та өте ұқсайды.  Намибиядағы Намиб-Науклуфт паркіндегі мумифицирленген өлі акациялар әлемдегі ең биік қызғылт құм төбелерінің аясында тұр. Ағаштар тас боп қатып қалған, айналадығы ыстық ауа оларды шірітуге жол  бермейді. 

17 слайд
Скафтафель исландық паркіндегі мұзды үңгірлер мыңжылдық мұздардың қатпарлануының нәтижесі. Күн жылып, жаңбыр жауғанда үңгірдің қабырғалары жұқарады. Үңгірге өтетін күн сәулелері мұздарды бағалы жақұттарға айналдырады. Бұл үңгірлер қысқа ғұмырлы болса да олардың әдемілігі керемет.

18 слайд
Н а з а р л а р ы ң ы з ғ а р а х м е т