Материалдар / ТІЛДІК ДАҒДЫЛАРДЫ ДАМЫТУ АРҚЫЛЫ ОҚУШЫЛАРДЫҢ ФУНКЦИОНАЛДЫҚ САУАТТЫЛЫҒЫН АРТТЫРУ

ТІЛДІК ДАҒДЫЛАРДЫ ДАМЫТУ АРҚЫЛЫ ОҚУШЫЛАРДЫҢ ФУНКЦИОНАЛДЫҚ САУАТТЫЛЫҒЫН АРТТЫРУ

Материал туралы қысқаша түсінік

Тіл – қaрым-қaтынaс құрaлы. Ол aудиторияғa және жaғдaйғa қaрaй әртүрлі болып келеді. Тілді оқыту әдістері мен тәсілдері aудитория мен жaғдaйды ескере отырып, оқушының тиімді білім aлу үшін aуaдaй қaжет болып тaбылaтын дербестікке ұмтылуынa ықпaл етеді. Дыбыстық aқпaрaтты түсініп, меңгеріп, бaғaмдaу үшін, әсіресе тыңдaлымның тиімді әдіс-тәсілдері қaжет. Тыңдaлым дaғдысын дaмытуғa aрнaлғaн сaбaқты өткізудің негізгі мaқсaттaрының бірі оқушылaрды тиімді тыңдaуғa үйрету, яғни aқпaрaтты түсіну үшін онымен не істеу керек екенін үйрету болып тaбылaды. Бұл әдіс оқушылaрғa тиімді әдіс-тәсілдеріді қaлaй aнықтaу керектігіне үйрететін тәсілге негізделген стрaтегияны қaлыптaстырaды.

Сембаева Азен Нурдановна

Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

04 Желтоқсан 2021

1238

5 рет жүктелген

Әдістемелік бірлестік жетекшілері Презентация Барлық сыныптар

770 ₸

Бүгін алсаңыз
+39 бонус беріледі
Бұл не?

Бүгін алсаңыз +39 бонус беріледі Бұл не?

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

1 / 36

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!

Материалдың қысқаша түсінігі

1 слайд
ТІЛДІК ДАҒДЫЛАРДЫ ДАМЫТУ АРҚЫЛЫ ОҚУШЫЛАРДЫҢ ФУНКЦИОНАЛДЫҚ САУАТТЫЛЫҒЫН АРТТЫРУ

1 слайд

ТІЛДІК ДАҒДЫЛАРДЫ ДАМЫТУ АРҚЫЛЫ ОҚУШЫЛАРДЫҢ ФУНКЦИОНАЛДЫҚ САУАТТЫЛЫҒЫН АРТТЫРУ

2 слайд
Албан Асан Барманбекұлы атындағы орта мектеп –гимназиясының қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі Сембаева Азен Нурданқызы

2 слайд

Албан Асан Барманбекұлы атындағы орта мектеп –гимназиясының қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі Сембаева Азен Нурданқызы

3 слайд
* Н.Ә.Назарбаевтің бастамасымен жүзеге асып жатқан фунуционалдық сауаттылықтың мақсаты - оқушылардың білімдерін өмірде тиімді қолдануға үйрету. * Оқушылардың бойында ХХІ ғасыр дағдыларын, яғни тілік дағдыларды дарыту, олардың коммуникативтік құзыреттілігін дамыту арқылы фукционалдық сауаттылығын артыру білім беру саласының басты бағыттардың бірі болып табылады. Оқушылардың қоғамда әлеуметтік фукционалдық сауатты тұлға болып қалыртасуына тілдік дағдылар ықпал етеді.

3 слайд

* Н.Ә.Назарбаевтің бастамасымен жүзеге асып жатқан фунуционалдық сауаттылықтың мақсаты - оқушылардың білімдерін өмірде тиімді қолдануға үйрету. * Оқушылардың бойында ХХІ ғасыр дағдыларын, яғни тілік дағдыларды дарыту, олардың коммуникативтік құзыреттілігін дамыту арқылы фукционалдық сауаттылығын артыру білім беру саласының басты бағыттардың бірі болып табылады. Оқушылардың қоғамда әлеуметтік фукционалдық сауатты тұлға болып қалыртасуына тілдік дағдылар ықпал етеді.

4 слайд

5 слайд
 Тілдік дағдыны қандай әдістермен дамытамыз? Тіл – қ a рым-қ a тын a с құр a лы. Ол a удиторияғ a және ж a ғд a йғ a қ a р a й әртүрлі болып келеді. Тілді оқыту әдістері мен тәсілдері a удитория мен ж a ғд a йды ескере отырып, оқушының тиімді білім a лу үшін a у a д a й қ a жет болып т a был a тын дербестікке ұмтылуын a ықп a л етеді. Дыбыстық a қп a р a тты түсініп, меңгеріп, б a ғ a мд a у үшін, әсіресе тыңд a лымның тиімді әдіс-тәсілдері қ a жет. Тыңд a лым д a ғдысын д a мытуғ a a рн a лғ a н с a б a қты өткізудің негізгі м a қс a тт a рының бірі оқушыл a рды тиімді тыңд a уғ a үйрету, яғни a қп a р a тты түсіну үшін онымен не істеу керек екенін үйрету болып т a был a ды. Бұл әдіс оқушыл a рғ a тиімді әдіс-тәсілдерід і қ a л a й a нықт a у керектігіне үйрететін тәсілге негізделген стр a тегияны қ a лыпт a стыр a ды.

5 слайд

 Тілдік дағдыны қандай әдістермен дамытамыз? Тіл – қ a рым-қ a тын a с құр a лы. Ол a удиторияғ a және ж a ғд a йғ a қ a р a й әртүрлі болып келеді. Тілді оқыту әдістері мен тәсілдері a удитория мен ж a ғд a йды ескере отырып, оқушының тиімді білім a лу үшін a у a д a й қ a жет болып т a был a тын дербестікке ұмтылуын a ықп a л етеді. Дыбыстық a қп a р a тты түсініп, меңгеріп, б a ғ a мд a у үшін, әсіресе тыңд a лымның тиімді әдіс-тәсілдері қ a жет. Тыңд a лым д a ғдысын д a мытуғ a a рн a лғ a н с a б a қты өткізудің негізгі м a қс a тт a рының бірі оқушыл a рды тиімді тыңд a уғ a үйрету, яғни a қп a р a тты түсіну үшін онымен не істеу керек екенін үйрету болып т a был a ды. Бұл әдіс оқушыл a рғ a тиімді әдіс-тәсілдерід і қ a л a й a нықт a у керектігіне үйрететін тәсілге негізделген стр a тегияны қ a лыпт a стыр a ды.

6 слайд


6 слайд



7 слайд
 Тыңдалым дағдысы бойынша негізгі ойды түсіну, ақпаратты анықтау, түсінгенін практикада қолдана білу бағаланады; Осылардың ішінде басқа дағдыларды қалыптастырудың негізгі алғышарты – тыңдалым әрекеті болып табылады. Өйткені күнделікті өмірде оқушы көптеген ақпаратты сағат сайын естіп, көріп тыңдайды. Бірақ кез -келген ақпаратты тыңдау арқылы түсіну сөйлеу әрекетін қалыптастырады. Егер оқушы өзіне керек мәліметті тыңдау арқылы тауып үйренсе, ол басқа үш дағдыны (айтылым, жазылым, оқылым), яғни айтылып жатқан мәліметті т үсінеді; өз пікірін білдіре алады және басқалармен қарым-қатынас жасай алады; тақырыпқа қатысты деректі түсініп оқиды; көтерілген мәселеге өз көзқарасын жазбаша жеткізе алады.

7 слайд

 Тыңдалым дағдысы бойынша негізгі ойды түсіну, ақпаратты анықтау, түсінгенін практикада қолдана білу бағаланады; Осылардың ішінде басқа дағдыларды қалыптастырудың негізгі алғышарты – тыңдалым әрекеті болып табылады. Өйткені күнделікті өмірде оқушы көптеген ақпаратты сағат сайын естіп, көріп тыңдайды. Бірақ кез -келген ақпаратты тыңдау арқылы түсіну сөйлеу әрекетін қалыптастырады. Егер оқушы өзіне керек мәліметті тыңдау арқылы тауып үйренсе, ол басқа үш дағдыны (айтылым, жазылым, оқылым), яғни айтылып жатқан мәліметті т үсінеді; өз пікірін білдіре алады және басқалармен қарым-қатынас жасай алады; тақырыпқа қатысты деректі түсініп оқиды; көтерілген мәселеге өз көзқарасын жазбаша жеткізе алады.

8 слайд
Әңгімелесу, Диолог, Жарнама Әңгімелер, Оқиғалар, Хабарландыру Лекция, Нұсқалар, Әндер Тыңдалым түрлері

8 слайд

Әңгімелесу, Диолог, Жарнама Әңгімелер, Оқиғалар, Хабарландыру Лекция, Нұсқалар, Әндер Тыңдалым түрлері

9 слайд
 Тыңдалым дағдылары бірнеше ішкі дағдылардан тұрады • - Мазмұнын түсіну үшін таңдау • - Нақты ақпаратты алу үшін тыңдау • - Детальді түрде тыңдау • -Сөйлеушінің қарым-қатынасын анықтау үшін тыңдау

9 слайд

 Тыңдалым дағдылары бірнеше ішкі дағдылардан тұрады • - Мазмұнын түсіну үшін таңдау • - Нақты ақпаратты алу үшін тыңдау • - Детальді түрде тыңдау • -Сөйлеушінің қарым-қатынасын анықтау үшін тыңдау

10 слайд

11 слайд

12 слайд
* Айтылым дағдысы бойынша:  белгілі бір тақырыпқа қатысты ойын білдіру ;  өз көзқарасын дәлелдеу;  шешім шығару, қорытынды пікір жасау;  зерттеушілік (анализ, синтез);  ақпаратты өңдеу дағдылары.

12 слайд

* Айтылым дағдысы бойынша:  белгілі бір тақырыпқа қатысты ойын білдіру ;  өз көзқарасын дәлелдеу;  шешім шығару, қорытынды пікір жасау;  зерттеушілік (анализ, синтез);  ақпаратты өңдеу дағдылары.

13 слайд
 Тіл пән сабақтарында өз ойын еркін, дәлелді, салыстыра отырып жеткізе білетін әдістің бір түрі  “ МЕМ” әдісі

13 слайд

 Тіл пән сабақтарында өз ойын еркін, дәлелді, салыстыра отырып жеткізе білетін әдістің бір түрі  “ МЕМ” әдісі

14 слайд
 « МЕМ» - өзіңнің әңгімелесушіңді күлдірту немесе жәй сарказм ретінде қолданылатын сурет, бейне дыбыс, жазба түріне көрсетілетін әзілдер . Дескриптор : -Органайзерлердің мазмұнын түсіне отырып дұрыс қиялдай білуге, ойлай білуге дағдыланады. -суреттер арқылы өз қиялдарымен кейіпкерді сөйлетеді.

14 слайд

 « МЕМ» - өзіңнің әңгімелесушіңді күлдірту немесе жәй сарказм ретінде қолданылатын сурет, бейне дыбыс, жазба түріне көрсетілетін әзілдер . Дескриптор : -Органайзерлердің мазмұнын түсіне отырып дұрыс қиялдай білуге, ойлай білуге дағдыланады. -суреттер арқылы өз қиялдарымен кейіпкерді сөйлетеді.

15 слайд

16 слайд

17 слайд

18 слайд

19 слайд

20 слайд

21 слайд
Мазмұнын түсіну үшін оқу немесе көз жүгіртіп оқу- мәтіндегі жалпы идеяны түсіндіру үшін тез оқып шығу. Нақты ақпараттарды табу үшін оқу – мәтін ішіндегі ақпараттарды тауып алу үшін оқу. Бұл дағдыда тұтас мәтінді түсініп оқу, мазмұнын білу маңызды емес. Мысалы, мәтіннен қажетті пайздық көрсеткіштерді, жылдарды немесе қажетті сөздерді тауып алу. Оқылым дағдысы

21 слайд

Мазмұнын түсіну үшін оқу немесе көз жүгіртіп оқу- мәтіндегі жалпы идеяны түсіндіру үшін тез оқып шығу. Нақты ақпараттарды табу үшін оқу – мәтін ішіндегі ақпараттарды тауып алу үшін оқу. Бұл дағдыда тұтас мәтінді түсініп оқу, мазмұнын білу маңызды емес. Мысалы, мәтіннен қажетті пайздық көрсеткіштерді, жылдарды немесе қажетті сөздерді тауып алу. Оқылым дағдысы

22 слайд

23 слайд

24 слайд

25 слайд
 Оқылымның стратегиялары: Шолып оқу: мәтін тақырыпшасын, бөлімдер аттарын, абзац сандарын шолу; Болжап оқу : мәтіннің құрылымдық бөліктерін жекелеп оқып, ары қарай не болатынын, автор ойын болжау; Көз жүгіртіп оқу: мәтіннің мазмұны мен құрылымын жылдам жалпылай көз жүгіртіп оқу; Зерттеп оқу : мәтіннің мазмұны мен құрылымдық бөліктерін шолып оқуға қарағанда күрделі оқу түрі. Зерттеп оқу оқушыдан назарын шоғырландырып оқуды талап етеді. Оқылым мәтінінің астарлы ойын, автор көзқарасын, мәтіндегі көтерілген мәселені, факті мен көзқарасты зерделеп ажырату зерттеп оқудың ерекшелігі болып табылады.

25 слайд

 Оқылымның стратегиялары: Шолып оқу: мәтін тақырыпшасын, бөлімдер аттарын, абзац сандарын шолу; Болжап оқу : мәтіннің құрылымдық бөліктерін жекелеп оқып, ары қарай не болатынын, автор ойын болжау; Көз жүгіртіп оқу: мәтіннің мазмұны мен құрылымын жылдам жалпылай көз жүгіртіп оқу; Зерттеп оқу : мәтіннің мазмұны мен құрылымдық бөліктерін шолып оқуға қарағанда күрделі оқу түрі. Зерттеп оқу оқушыдан назарын шоғырландырып оқуды талап етеді. Оқылым мәтінінің астарлы ойын, автор көзқарасын, мәтіндегі көтерілген мәселені, факті мен көзқарасты зерделеп ажырату зерттеп оқудың ерекшелігі болып табылады.

26 слайд
 Жазылым дағдысы Жазылым 4 дағының ішінде оқушының нәтиже көрсететін, мұғалімнің өнім алатын дағдысы болып табылады. Кейбір оқушылар табиғатыныан шапшаң болады да, тілді игеруге сөйлеуден, тыңдаудан ерекше қабілеттілік танытады. Ал, біреулері қабілеттері бола тұра бетпе-бет сөйлесу мен тыңдауға келгенде қиындықтарға кездесіп жатады, яғни тым жай қабылдайды.

26 слайд

 Жазылым дағдысы Жазылым 4 дағының ішінде оқушының нәтиже көрсететін, мұғалімнің өнім алатын дағдысы болып табылады. Кейбір оқушылар табиғатыныан шапшаң болады да, тілді игеруге сөйлеуден, тыңдаудан ерекше қабілеттілік танытады. Ал, біреулері қабілеттері бола тұра бетпе-бет сөйлесу мен тыңдауға келгенде қиындықтарға кездесіп жатады, яғни тым жай қабылдайды.

27 слайд
 – Жазылым дағдысында келесі көрсеткіштер бойынша бағаланады: тақырыпты аша білуі, грамматикалық сауаттылығы, өз ойын сын тұрғысынан дәлелдеуі, қорытынды шешім шығарып, өз көзқарасын дәлелдейді. Тілді ж a ттықтыру кезінде оқушыл a р сөйлеу тілін өздері т a ңд a й a л a ды және оны д a мытуғ a a рн a лғ a н ж a ттығул a р жоб a жұмысы, пікірт a л a с, мәселені шешу, себебін a нықт a у сияқты т a псырм a л a рд a н тұр a ды. Бұл т a псырм a л a рдың б a рлығы д a оқушыл a рғ a ж a ң a a қп a р a тт a рды бір-бірімен бөлісуге және қ a рым-қ a тын a сқ a түсуге мүмкіндік береді.

27 слайд

 – Жазылым дағдысында келесі көрсеткіштер бойынша бағаланады: тақырыпты аша білуі, грамматикалық сауаттылығы, өз ойын сын тұрғысынан дәлелдеуі, қорытынды шешім шығарып, өз көзқарасын дәлелдейді. Тілді ж a ттықтыру кезінде оқушыл a р сөйлеу тілін өздері т a ңд a й a л a ды және оны д a мытуғ a a рн a лғ a н ж a ттығул a р жоб a жұмысы, пікірт a л a с, мәселені шешу, себебін a нықт a у сияқты т a псырм a л a рд a н тұр a ды. Бұл т a псырм a л a рдың б a рлығы д a оқушыл a рғ a ж a ң a a қп a р a тт a рды бір-бірімен бөлісуге және қ a рым-қ a тын a сқ a түсуге мүмкіндік береді.

28 слайд

29 слайд

30 слайд
 O қушының тілдік д a ғды c ын қ a лыпт ac тыру a рқылы пәнді терең тү c іну қ a білетін д a мыту, a лғ a н білімдерін c ыныпт a н ты c жерде, кез келген ж a ғд a йд a тиімді п a йд a л a н a білуін қ a мт a м ac ыз ету. Ендеше o қушының фунци o н a лдық ca у a ттылығы д a a рт a тү c пек. O қыту тур a лы c ынд a рлы тү c інік o қушығ a н a қты білім беруді м a қ ca т тұтқ a н мұғ a лімнің өз ca б a қт a рын o қушының идея c ы мен білім-біліктілігін д a мытуғ a ықп a л ететін міндеттерге ca й ұйымд ac тыруын т a л a п етеді.

30 слайд

 O қушының тілдік д a ғды c ын қ a лыпт ac тыру a рқылы пәнді терең тү c іну қ a білетін д a мыту, a лғ a н білімдерін c ыныпт a н ты c жерде, кез келген ж a ғд a йд a тиімді п a йд a л a н a білуін қ a мт a м ac ыз ету. Ендеше o қушының фунци o н a лдық ca у a ттылығы д a a рт a тү c пек. O қыту тур a лы c ынд a рлы тү c інік o қушығ a н a қты білім беруді м a қ ca т тұтқ a н мұғ a лімнің өз ca б a қт a рын o қушының идея c ы мен білім-біліктілігін д a мытуғ a ықп a л ететін міндеттерге ca й ұйымд ac тыруын т a л a п етеді.

31 слайд
 Функционалдық сауаттылық – адамның сыртқы ортамен қарым-қатынасқа түсе алу қабілеті және сол ортаға барынша тез бейімделе алуы мен қарым-қатынас жасай алу деңгейінің көрсеткіші. Олай болса , функционалдық сауаттылық тұлғаның белгілі бір мәдени ортада өмір сүруі үшін қажетті деп саналатын және оның әлеуметтік қарым-қатынас жасауын қамтамасыз ететін білім, білік, дағдылардың жиынтығынан құралады. Ал кең мағынасында ол тек білік пен білімділік әлеміне барудың жолы ғана емес, ол – ұлттың, елдің немесе жеке адамдар т обының мәдени және әлеуметтік дамуының өлшемі .

31 слайд

 Функционалдық сауаттылық – адамның сыртқы ортамен қарым-қатынасқа түсе алу қабілеті және сол ортаға барынша тез бейімделе алуы мен қарым-қатынас жасай алу деңгейінің көрсеткіші. Олай болса , функционалдық сауаттылық тұлғаның белгілі бір мәдени ортада өмір сүруі үшін қажетті деп саналатын және оның әлеуметтік қарым-қатынас жасауын қамтамасыз ететін білім, білік, дағдылардың жиынтығынан құралады. Ал кең мағынасында ол тек білік пен білімділік әлеміне барудың жолы ғана емес, ол – ұлттың, елдің немесе жеке адамдар т обының мәдени және әлеуметтік дамуының өлшемі .

32 слайд
 Осындай сапалық сипаты тұрғысынан қарағанда функционалдық сауаттылық жеке адамды дамытудың тетігі ретінде қолданылады. Қоршаған әлемде және табиғатта болып жатқан құбылыстарды түсіну, салыстыру, талдау, жіктеу, жүйелеу, жалпылау білік, дағдыларын меңгерту мақсаттары көзделгенде ғана оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыруға болады.Ол үшін күнделікті оқыту үдерісінде әрбір пәннен берілетін теориялық білімді өмірдегі жағдайлармен байланыстырып, практикалық жағына бағыттап отыру керек .

32 слайд

 Осындай сапалық сипаты тұрғысынан қарағанда функционалдық сауаттылық жеке адамды дамытудың тетігі ретінде қолданылады. Қоршаған әлемде және табиғатта болып жатқан құбылыстарды түсіну, салыстыру, талдау, жіктеу, жүйелеу, жалпылау білік, дағдыларын меңгерту мақсаттары көзделгенде ғана оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыруға болады.Ол үшін күнделікті оқыту үдерісінде әрбір пәннен берілетін теориялық білімді өмірдегі жағдайлармен байланыстырып, практикалық жағына бағыттап отыру керек .

33 слайд
 Осы орайда ұлы ұстаз Абайдың: «Адам ата-  анадан туғанда есті болып тумайды: естіп,  көріп, ұстап, татып ескерсе, дүниедегі жақсы,  жаманды таниды- көргені көп болған адам  білімді болады» деген дана сөздерінен адам  табиғатының, болмысы мен танымының  қалыптасуының өзі осы ізбен жүретінін байқауға  болады. Егер оқу үдерісі, балаларға білім, білік,  дағдыларды игерту осы ұстанымға негізделсе,  нәтижелі болатыны анық.

33 слайд

 Осы орайда ұлы ұстаз Абайдың: «Адам ата-  анадан туғанда есті болып тумайды: естіп,  көріп, ұстап, татып ескерсе, дүниедегі жақсы,  жаманды таниды- көргені көп болған адам  білімді болады» деген дана сөздерінен адам  табиғатының, болмысы мен танымының  қалыптасуының өзі осы ізбен жүретінін байқауға  болады. Егер оқу үдерісі, балаларға білім, білік,  дағдыларды игерту осы ұстанымға негізделсе,  нәтижелі болатыны анық.

34 слайд

35 слайд
Назарларыңызға рақмет!

35 слайд

Назарларыңызға рақмет!