Тісті берілістер ашық сабақ

1 слайд
“ М.Тынышпаев атындағы Қазақ көлік және коммуникациялар академиясы” АҚ Ақтөбе колледжі Тақырыбы: Т істі берілістер Пән оқытушысы: Қарағұлова Динара Төлегенқызы

1 слайд

2 слайд
Сабақтың мазмұны және барысы 1.Ұйымдастыру бөлімі 2.Үй тапсырмасын сұрау 3.Жаңа сабақты түсіндіру 4.Жаңа сабақты бекіту 5.Бағалау және қорытындылау 6.Үй тапсырмасы

2 слайд

3 слайд
Тақырыбы: Тісті берілістер. Сабақтың жоспары 1 . Тісті берілістер туралы жалпы мағлұмат: артықшылықтары мен кемшіліктері, қолдану аймақтары. 2. Тісті берілістердің классификациясы. 3. Геометриялы қ сипаттамалары. 4. Тісті дөңгелек материалы. Тістің бұзылу түрлері.

3 слайд

4 слайд
Сабақтың мақсаты: Білімділік: тісті беріліс түрлерімен қызметімен, құрылысымен, жасалу материалымен, геометриялық сипаттамасымен және қолдану аясымен таныстыру.   Тәрбиелік: оқушыларды өз бетімен жұмыс жасауын дамыту, ұқыптылыққа, жауапкершілікке тәрбиелеу.   Дамытушылық: оқушылардың сөз байлығын, өз бетімен жұмыс жасауын дамыту, пәнге деген қызығушылығын арттыру.

4 слайд

5 слайд
Қызметі:Тісті берілістер деп қозғалысты, қозғалыс моментін біліктер арасында беру үшін және қозғалыстың бір түрін екінші түрге өзгертетін тісті ілінісуді айтады. Тісті берілістер машиналарда өте көп кездеседі.

5 слайд

6 слайд
1 . Тісті берілістер туралы жалпы мағлұмат: артықшылықтары мен кемшіліктері, қолдану аймақтары Артықшылықтары 1. Тісті берілістер көмегімен өте үлкен қуат беруге болады (10 0000 аттық күш) және олар басқа берілістерге қарағанда ықшамды, габариті шамалы келеді. 2. Басқа берілістерге қарағанда біліктерге және тіректерге аз күш түседі. 3. Тісті берілістер өте шыдамды келеді. Жақсы күтсе олар ондаған жылдар бойы жұмыс істейді 4. Пайдалы әсер коэффициенті жоғары (бір сатылы редукторлар үшін 0,97-0,98) К емшіліктері 1. Дайындауы күрделі 2.Жұмыс кезінде шу көп болады. 3.Қатаңдығы өте жоғары болғандықтан динамикалық күштерді қабылдау қабілеттігі нашар.

6 слайд

7 слайд
Қолдану аясы: Мысалы, жеңіл автомашиналарда тісті дөңгелектердің саны 30-35 болса, жону станоктарында 70-80 -ге дейін жетеді. Тек қана автотрактор шаруашылықтарында жылына 30 млн. дөңгелек дайындау керек. Тепловозда т істі берілістер доңғалақ жұбының жетегінде, тартқыш генератор мен қос машиналы агрегатта (қосалқы генератор және қоздырғыш)

7 слайд

8 слайд
Генератормен жанасаты ң машиналар

8 слайд

9 слайд
+6

9 слайд

10 слайд
2. Тісті берілістердің классификациясы. Біріншіден, тісті дөңгелектер біліктерінің геометриялық осьтерінің орналасуына байланысты: 1. осьтері өзара параллель орналасқан берілістер, оған цилиндрлік тісті беріліс жатады. 2. осьтері өзара қилысқан берілістер, оған конусты тісті берілістер жатады. 3. осьтері өзара айқасқан берілістер, оған червякті тісті берілістер жатады. Екіншіден, тісті берілістер ілінісулеріне қарай екіге бөлінеді: 1. сырттай ілінісетін тісті берілістер 2. іштей ілінісетін тісті берілістер Үшіншіден, тістердің профильдері бойынша: 1. эвольвент профильді тісті берілістер 2. циклоид профиль тісті берілістер 3. профилі шеңбер доғасымен шектелген тісті берілістер, Новиков ілінісі 4. толқынды ілініс. Тістердің орналасуына байланысты: 1. тік тістілер 2.қиғаш тістілер 3. шеврон тістілер 4. дөңгелек тістілер  

10 слайд

11 слайд
3. Т істі доңғалақтардың геометриялық сипаттамалары. Беріліс саны– передаточное число – gear ratio : і = d 1 / d 2 немесе і = Z 1 / Z 2 Сыртқы диаметр – наружный диаметр – outside diameter - дөңгелек жиегінің ең шеткі диаметрі ( d a әрпімен белгіленеді) da = d +  2 ha =  ( Z +  2  ha * ) m. сыртқы da = d –  2 ha =  ( Z –  2  ha * ) m ; ішкі Тістер ойығының диаметрі – диаметр впадин зубъев – diameter of tooth pinions - центрге қарай бағытталған ең терең нүктедегі диаметр ( d f әрпімен белгіленеді) df = d –  2 hf =  ( Z –  2  ha *  –  2 c *) m. df = d +  2 hf =  ( Z +  2  ha *  +  2 c *) m Бөлгіш шеңбер диаметрі – диаметр делительной окружности – diameter of dividing circle - сыртқы және тістер ойығы диаметрлерінің дәл ортасында орналасқан, екі дөгелектің бір бірімен түйісу нүктесін көрсететін диаметр ( d әрпімен белгіленеді) Редуктордың беріліс қатынасы i тепловоздың қызметіне байланысты: жүк және маневрлы локомотивте i = 4,41 - 75/17, жолаушылар тепловоздарында i = 3,12 = 78/25.

11 слайд

12 слайд
Модуль – module : Модуль – берілістер арасындағы белгілі бір стандартқа сай есептеліп қойған және екі білік арасындағы бірнеше тісті берілістердің үйлесімділігін қамтамасыз ететін тұрақты мән. m = d / Z Тістер қадамы – шаг зубъев – tooth pitch : Тістер қадамы бір дөңгелек бойындағы көрші екі тістің бірдей профильдерінің ара- қашықтығын көрсетеді P t = m* π Осьаралық қашықтық – межосевое расстояние – center distance : Тісті беріліс жұмыс атқарып тұрған екі біліктің центлерінің арасындағы қашықтықты А = m ( Z 1 + Z 2 ) / 2 немесе А = ( d 1 + d 2 ) / 2

12 слайд

13 слайд

13 слайд

14 слайд
4. Тісті дөңгелек жасау әдістері және жасалу материалы.   Тісті доңғалақтарды  келесі әдістемен жасайды: құю  арқылы (өте сирек кездеседі) штамптау арқылы  кесу арқылы (дайындаманы станокта өңдеу арқылы)   Жоғарыда тісті доңғалақтарды жасау әдістері көрсетілген, енді тістерді кесу әдісін қарастырайық. Тістерді  көшіру   және  домалату  әдіс терімен кеседі.  Көшіру әдісінде  саусақты фреза  аспабы (дисковая ,пальцевая фреза гуглдан қараңыз) қолданылады. Кемшілігі көшіру дәлдігі аз. Домалату әдісінде тіс кесу станогы қолданылады (червячная фреза, долбяк) шлифование, шевингование

14 слайд

15 слайд
  Жасалу материалдары: - көміртекті болат Ст5, Ст6; - сапалы болат 35, 40, 45, 50, 55; - легірленген болат 12ХНЗА, 30ХГС, 40Х, 35Х, 40ХН, 50Г; - болат 35Л, 45Л, 55Л; - сұр шойын СЧ10, СЧ15, СЧ20, СЧ25, СЧ30, СЧ40, - жоғары сапалы шойын ВЧ50-2, ВЧ45-5; - металл емес материалдар (текстолит марок ПТК, ПТ, ПТ-1, лигнофоль, бакелит, капрон и др.).

15 слайд

16 слайд
ҮЙ ТАПСЫРМАСЫ Детали машин, Н .Г.Куклин, 25-31 бет. https://transporttynyshbayev.edupage.org aqtobe_qazatk

16 слайд