Толқындардың интерференция және дифракция құбылысы

1 слайд
Түркістан облыс. Ордабасы ауданы Шұбарсу ауылы “Ынтымақ” жалпы орта мектебі коммуналдық мемлекеттік мекемесінің физика пәнінің мұғалімі Жансулу Сарсенбековна 11-сынып Сабақтың тақырыбы: Толқындардың интерференцияТолқындардың интерференция және дифракция құбылысыжәне дифракция құбылысы

1 слайд

2 слайд
Сабақтың мақсаты: Білімділігі: Басқа жаратылыстану пәндерімен байланыс табиғатта бар жарықтың интерференция және дифракция құбылыстарымен таныстыра, анықтама формула , max, min шарттарымен қатар есептер шығара отырып білімін қалыптастыру. Дамытушылығы: Физикалық тұрғыдан ойлау, сыни тұрғыдан ойлау қабілеттерін дамыта отырып білім беру теориялық алған білімді франтальді сұрау кезеңде, тестілеу сындарында, топтық жұмыстарында дұрыс толық жауап беруге үйрету. Тәрбиелік: Оқушыларды шыдамдылыққа, дәлдікке, шапшаңдыққа, ұқыптылыққа, ұйымшылдыққа, достыққа, тәрбиелеу.

2 слайд

3 слайд
Толқынды қозғалыстың қайсысына да болмасын интерференция және дифракция құбылыстары тән. Кеңістіктің әрбір нүктесінде қорытқы тербелістер амплитудаларының уақыт жөнінен тұрақты таралу тәртібі орнайтындай болып, екі немесе бірнеше толқынның қосылуы интерференция деп аталады.

3 слайд

4 слайд
Интерференция құбылысындағы max және min- дар шартына сәйкес қосылатын екі толқынның жол айырмасы ұғымын қалыптастыру

4 слайд

5 слайд
Интерференция болуының басты шартыИнтерференция болуының басты шарты - - толқын көздерінің когеренттік шартытолқын көздерінің когеренттік шарты  Орнықты интерференциялық көрініс шығарып алу үшін, толқын көздерінің а) тербеліс жиіліктері бірдей болуы қажет және олардың б) тербеліс фазалары өзара дәл келуі керек немесе уақытқа тәуелсіз тұрақты шама болып, қала беруі тиic .  Осы шарттарды қанағаттандыратын көздер когерентті көздер деп аталады. Когерентті толқындар қосылғанда ғана орнықты интерференциялық көрініс пайда болады.

5 слайд

6 слайд
Максимумдар шарты: Егер ортаның берілген нүктесіндегі тербелістерді тудыратын екі толқынның жол айырмасы бүтін санды толқын ұзындықтарына тең болса, онда сол нүктедегі тербеліс амплитудасы максимал болады. ∆d = kλ, мұндағы k=0, 1,2...

6 слайд

7 слайд
Минимумдар шарты : Егер ортаның берілген нүктесіндегі тербелістерді тудыратын екі толқынның жолдарының айырмасы тақ санды жарты толқын ұзындықтарына тең болса, онда сол нүктедегі тербеліс амплитудасы минимал болады: ∆d = (2k+1) λ /2, мұндағы k=0, 1,2...

7 слайд

8 слайд
ГюйгенсГюйгенс - Френель- Френель принципі принципі Френель Гюйгенс принципін екінші реттік толқындардың интерференция идеясымен біріктіріп барып, толқындық теорияны негіздеуде айтарлықтай табыстарға жетті. Френель идеясы бойынша кез келген уақыт мезетіндегі толқындық бет дегеніміз екінші реттік толқындарға жай ғана жанама бет емес, олардың интерференциялануының нәтижесі болып табылады.

8 слайд

9 слайд
Су бетіндегі толқындық құбылыстарды оқып Су бетіндегі толқындық құбылыстарды оқып үйренуге арналған құралдың жалпы көрінісіүйренуге арналған құралдың жалпы көрінісі

9 слайд

10 слайд
Т олқындық құбылыстарды оқып үйренуге арналған құралмен жасалған демонстрациялық тәжірибелерден, жиілік ~ 6- 7гц

10 слайд

11 слайд
Т олқындық құбылыстарды оқып үйренуге арналған құралмен жасалған тәжірибелерден, жиілік ~ 4- 5Гц

11 слайд

12 слайд
Т олқындық құбылыстарды оқып үйренуге арналған құралмен жасалған демонстрациялық тәжірибелерден. Интерференция құбылысы бақыланады.

12 слайд

13 слайд
Толқынды қозғалыстың қайсысына да болмасын интерференция және дифракция құбылыстары тән. Толқындардың түзу сызықты таралудан ауытқуы немесе бөгеттерді орағытып өтуі дифракция деп аталады (difractus -лат- сынған).

13 слайд

14 слайд
Түрлі бөгеттердегі механика лық толқындар дифракциясы Геометриялық көлеңке d > λ d ≥ λ d ≤ λd

14 слайд

15 слайд
Түрлі саңылаулардағы дифракция г.к . г.к . d > λ d ≥ λ d ≤ λ

15 слайд

16 слайд
X VII ғасырда физикада жарық туралы екі теория дамып, қалыптасты .  Ньютон (1643-1727): жарық дегеніміз жарық көзінен жан- жаққа кететін бөлшектер- корпускулалар ағыны (зат тасымалы).  Гюйгенс (1629-1695): барлық денелердің ішіне өтетін ерекше гипотетикалык ортада — эфирде таралатын толқындар.

16 слайд

17 слайд
Ағылшын ғалымы Томас Юнг тұңғыш рет, біреуі жұқа қабықшаның сыртқы бетінен, екіншісі ішкі бетінен шағылған 1 мен 2 толқындарды қосу арқылы, оның түстерін түсіндіру мүмкіндігі жөніндегі интерференция құбылысын ашқан данышпан ойға келді. Жұқа қабықшадағы интерференцияны түсіндіру

17 слайд

18 слайд
Жұқа қабықшадағы интерференциялық көрініс

18 слайд

19 слайд
Элект р омагниттік тербеліс Элект ро магниттік толқын

19 слайд

20 слайд
Интерференция Дифракция

20 слайд

21 слайд
Үйге тапсырма § 4.3.Жарықтың интерференциясы Жоспары: 1.Жарық толқындарының таралауы 2.Жарықтың интерференциясы 3.Юнг әдісі 4.Френель әдістері 5.Ньютон сақиналары 6.Жарық интерференциясының тұрмыста қолданылуы Бағалау. Жеке топтардың орындарын белгілеу.

21 слайд

22 слайд
ДД ИИ ФФ РР АА КК ЦЦ ИИ ЯЯ 1.Жұпарды жасыра алмайсың 2. “Эврика” сөзінің авторы? 3. max , min шарттары бар толқындық құбылыс? 4.Электромагниттік тербелістерді тудыратын үлкен тізбектің шағын бөлігі? 5.Қысымның өлшем бірлігі? 6.Денеге әрекет етіп үдеу тудыратын физикалық шама? 7.Дене формасының өзгеруі? 8.Бетін қисық болса, өкпелеуге болмайтын оптикалық құрал? 9.Аспан денелерінің қозғалыс заңдылығын зерттейтін ғылым?

22 слайд